کامودیتی‌ها معاملات هفته گذشته را با رشد قیمت‌ها آغاز کردند. نفت خام، طلا، مس، آلومینیوم، روی، نیکل و بیشتر کالاهای کشاورزی شاهد رشد قیمت بودند. افت ارزش دلار، رشد تقاضا، کمبود عرضه و کاهش حجم ذخایر مجموعه‌ای از عواملی بودند که به افزایش قیمت در بازار کامودیتی‌ها کمک کردند.
- اقتصاد جهان
تازه‌ترین برآوردها حکایت از آن دارد که میانگین نرخ رشد اقتصادی جهان در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ به ترتیب ۵.۶ درصد و ۴.۲ درصد خواهد بود. این احتمال وجود دارد که پیامدهای بحران کرونا در سال ۲۰۲۲ نیز ادامه داشته باشد، بنابراین احتمال جهش اقتصاد جهان در سال آینده دور از ذهن است. این شرایط بر بازار کامودیتی‌ها تاثیر خواهد گذاشت، البته میزان این تاثیر بر هر بازار متفاوت خواهد بود.
- تورم یا رکود تورمی
بسیاری از کارشناسان معتقدند که نرخ جهانی تورم، به ویژه در کشورهای توسعه‌یافته در مسیر صعودی قرار دارد. محمد الریان، اقتصاددان مصری-آمریکایی در این باره هشدار داد: این دور از افزایش نرخ تورم را باید جدی گرفت چون ماندگارتر از موارد قبلی است. وی تاکید کرد: پیش از آنکه مشکل تورم به مشکل رشد اقتصادی تبدیل شود، فدرال رزرو باید اقدام کند. همچنین نوریل روبینی، اقتصاددانی که به پیش‌بینی بحران ۲۰۰۸ مشهور است، گفته است: با وجود خطر افزایش تورم، به نظر نمی‌رسد فدرال رزرو تمایلی به اجرای سیاست‌های انقباضی داشته باشد. افزایش جهانی نرخ تورم یکی از عواملی است که به رشد قیمت کامودیتی‌ها کمک می‌کند.
- در مسیر اوج‌گیری
در سال ۲۰۲۱، قیمت انواع نفت خام و گاز طبیعی سیر صعودی داشته است. فقط در اروپا قیمت گاز در این مدت بیش از ۴۰۰ درصد رشد کرده است. در حال حاضر، قیمت نفت سبک آمریکا بالای ۸۳ دلار، نفت برنت بالای ۸۴ دلار و سبد نفت اوپک هم بالای ۸۳ دلار نوسان می‌کند. پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارند که با شرایط کنونی، احتمال رسیدن قیمت نفت خام به سطح ۱۰۰ دلار در هر بشکه وجود دارد. اویل پرایس درباره افزایش قیمت سوخت‌های فسیلی نوشته است: با وجود افزایش چشمگیر سرمایه‌گذاری برای انرژی پاک، رشد اخیر قیمت سوخت‌های فسیلی احتمال وجود یک توطئه را تقویت می‌کند، هر چند باید تاکید کرد که بی‌تدبیری و مدیریت نادرست نیز در این زمینه نقش داشته است. برخی کارشناسان نیز معتقدند، تداوم روند صعودی قیمت نفت و گاز، به بهبود اقتصاد جهان و حتی تولیدکنندگان نفت در سال ۲۰۲۲ آسیب خواهد زد. آنها بهترین قیمت نفت برای اقتصاد جهان را در محدوده ۷۵ دلار برآورد می‌کنند.
- تداوم جایگاه ممتاز
در چنین شرایطی، دبیرکل اوپک گفته است: نفت تا سال ۲۰۴۵ همچنان جایگاه ممتاز خود را در بازار انرژی با سهم ۲۸ درصدی از کل انرژی جهان حفظ خواهد کرد. پیش از این، کارشناسان دیگری در این باره به اظهارنظر پرداخته و بر ماندگاری نفت به عنوان مهمترین حامل انرژی سه دهه آینده تاکید کرده‌اند. سرمایه‌گذاری‌های کلان چند سال گذشته برای توسعه انرژی پاک و تلاش کشورها برای کاهش انتشار کربن، این تصور را برای برخی ایجاد کرده بود که دوران پادشاهی نفت رو به پایان است اما واقعیت این است که انرژی‌های پاک هنوز درصد ناچیزی از نیاز بشر به منابع انرژی را تامین می‌کنند. در صورت توسعه انرژی‌های پاک و یافتن راه‌های جدید تولید انرژی‌های نوشونده، این احتمال وجود دارد که طی ۳۰ سال آینده از میزان تقاضا و مصرف نفت خام کاسته شود.
- سلاطین نفت
بر اساس تازه‌ترین برآوردها، ۱۰ کشور جهان بیش از ۱۴۰۰ میلیارد بشکه ذخایر اثبات‌شده نفت خام دارند. بیشترین میزان ذخایر در منطقه خاورمیانه قرار دارد به طوری که ۵ کشور تولیدکننده نفت این منطقه بیش از نیمی از کل ذخایر اثبات‌شده نفت خام جهان را در اختیار دارند. دارندگان بزرگترین ذخایر نفت خام جهان (بر حسب میلیارد بشکه) عبارتند از ونزوئلا (۳۰۰ م ب)، عربستان (۲۶۶ م ب)، کانادا (۱۶۹ م ب)، ایران (۱۵۸ م ب)، عراق (۱۴۲ م ب)، کویت (۱۰۱ م ب)، امارات (۹۸ م ب)، روسیه (۸۰ م ب)، لیبی (۴۸ م ب)، نیجریه (۳۷ م ب). بر اساس آخرین برآوردها، با آهنگ مصرف کنونی (حدود ۱۰۰ میلیون بشکه در روز)، ذخایر نفت خام جهان دست‌کم تا ۴۷ سال دیگر نیاز بشر را تامین خواهد کرد.
- طلای کم فروغ
قیمت این دارایی ارزشمند از ابتدای سال ۲۰۲۱ تاکنون نزدیک به ۱۶۰ دلار کاهش داشته است. طلا امسال را از قیمت ۱۹۴۰ دلار آغاز کرد و امروز در محدوده ۱۷۸۰ دلار قرار دارد. درباره آینده این فلز دو دیدگاه مخالف وجود دارد. یک گروه معتقدند، با توجه به افت ارزش دلار و روند صعودی کامودیتی‌ها، احتمال افزایش قیمت طلا تا سطوح ابتدای امسال وجود دارد. گروهی دیگر بر این باورند که حتی با وجود تورم نیز قیمت طلا تغییر چندانی نخواهد داشت، چرا که اقتصاد جهان در مسیر بهبود قرار دارد و به دنبال آن، ذائقه سرمایه‌گذاران نیز در حال تغییر است. در روزهای اخیر نشانه‌هایی از خروج صندوق‌های سرمایه‌گذاری از بازار طلا و نقره مشاهده شده که نشان‌دهنده احتمال افت قیمت طلا در سال آینده است.
- حال خوب دکتر مس
این فلز صنعتی سال ۲۰۲۱ را از محدوده ۷۹۰۰ دلار در هر تن آغاز کرد و در ماه می به رکورد ۱۰ هزار و ۷۲۴ دلار دست یافت. پس از آن، تا هفته اول ماه اکتبر در روندی نزولی گرفتار شد و تا ۹۰۵۲ دلار سقوط کرد. اما در هفته دوم همین ماه، روندی جهشی به خود گرفت و در حال حاضر به ۱۰ هزار و ۵۰۰ دلار رسیده است. چین، ژاپن و کره جنوبی بزرگترین واردکنندگان و چین بزرگترین مصرف‌کننده مس جهان است. تازه‌ترین برآوردها نشان‌دهنده افت تقاضای مس چین به دلیل کاهش تولید در این کشور است. در همین حال، برخی کارشناسان معتقدند اقتصاد چین در چند سال آینده با چالش‌های بزرگی روبه‌رو خواهد بود که به کاهش نرخ رشد این کشور منجر خواهد شد. حتی عده‌ای می‌گویند چینی‌ها در آمارهای موجود دستکاری می‌کنند و در چند سال آینده عملکرد واقعی اقتصاد این کشور آشکار خواهد شد. به هر حال، آنچه روشن است اینکه تولیدکنندگان مس جهان نباید به حجم مصرف چین اکتفا کنند و بهتر است به دنبال بازارهای صادراتی جدید باشند. تازه‌ترین پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارند که قیمت مس در سال آینده بالای ۱۰ هزار دلار در هر تن خواهد بود.
- روی نزولی می‌شود؟
همانگونه که در آغاز سال ۲۰۲۱ پیش‌بینی شده بود، قیمت کامودیتی‌ها در پایان سال رشد جهشی پیدا کرده‌اند. فلز روی یکی از این کامودیتی‌هاست که از ابتدای ماه اکتبر از سطح ۳ هزار دلار تا بیش از ۳۷۰۰ دلار افزایش قیمت را ثبت کرده است. درباره قیمت روی در سال آینده، بانک جهانی پیش‌بینی کرده که میانگین قیمت هر تن فلز روی از ۲۷۰۰ دلار در سال ۲۰۲۱ به ۲۴۰۰ دلار در سال ۲۰۲۲ کاهش خواهد یافت. این در حالی است که معامله‌گران بازار معتقدند، به دلیل وقفه پیش آمده در روند عرضه و کاهش حجم ذخایر تجاری، میانگین قیمت این فلز در سال ۲۰۲۲ با رشد نسبت به سال جاری به سطوح جدید دست خواهد یافت. البته نباید انتظار رشدی مشابه سال ۲۰۲۱ را داشت.
- علی ریاحی - کارشناس اقتصادی
- هفته نامه اطلاعات بورس_ شماره ۴۱۸