شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری (صبا انرژی) در نیمه نخست امسال توانست ۳۴ درصد سود از محل سرمایه‌گذاری در سهام شناسایی کند، این درحالی است که بازدهی کل شاخص در همین مدت در حدود ۱۴ درصد بوده است.
سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها (سودهای تقسیمی - دریافتی از شرکت‌های موجود در پرتفوی) مهمترین منبع تشکیل‌دهنده درآمد شرکت در سال‌های گذشته بوده است. در سال مالی منتهی به ۳۰/ ۱۲/ ۱۳۹۹ این بخش درآمدی ۹۳ درصد درآمد شرکت را تشکیل داده است. با توجه به اینکه اکثر سرمایه‌گذاری‌های این صندوق در سهام است، این بازدهی نشان‌دهنده عملکرد کلی صندوق است.
معرفی
شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری (سهام عام) به عنوان یکی از بزرگترین هلدینگ‌های چند رشته‌ای فعال در صنایع پتروشیمی، پالایشگاهی، فولادی و نیروگاهی حضور فعال در صنایع دارای مزیت نسبی در کشور را در اولویت فعالیت‌های خود قرار داده است. از مهمترین شرکت‌های بورسی پرتفوی «وصندوق» می‌توان به پتروشیمی جم، پتروشیمی امیرکبیر، پتروشیمی خارک، پتروشیمی فناوران و از مهمترین شرکت‌های غیربورسی می‌توان به پتروشیمی مسجد سلیمان، پتروشیمی ایلام، صبافولاد خلیج فارس، خدمات گستر صبا انرژی، فولاد اکسین، هلدینگ صنایع شیر ایران، شرکت پتروشمیران، هلدینگ مالی صندوق بازنشستگی کشوری، شرکت لوله‌سازی اهواز و هلدینگ پتروشیمی باختر اشاره کرد.
همچنین شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری طرح‌ها و پروژه‌های متعددی در دست احداث و بهره‌برداری دارد که از جمله مهمترین آنها می‌توان به پروژه یک میلیون تنی اوره مسجد سلیمان که در اردیبهشت سال جاری به بهره‌برداری رسید، نیروگاه اندیمشک که پروژه احداث آن در سال جاری آغاز شده است، طرح توسعه شرکت ایران یاسا تایرورابر که چندی پیش فاز اول آن افتتاح شد و فاز دوم آن تصویب شده و در حال اجراست و طرح‌های توسعه شرکت‌های صبا فولاد خلیج فارس و اکسین خوزستان که از مهمترین طرح‌های زنجیره فولاد کشور بوده و در مرحله نهایی تصویب و آغاز پروژه هستند، اشاره کرد.
سهامدار عمده این شرکت، صندوق بازنشستگی کشوری بوده و سرمایه آن در حال حاضر ۲۷،۰۰۰ میلیارد ریال است که مراحل افزایش ۵۱ درصدی آن به حدود ۴۱،۰۰۰ میلیارد ریال در حال اجرایی شدن است.
وضعیت سودآوری
این شرکت در سال مالی ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به ترتیب سود خالص ۲، ۷۸۹ و ۵،۹۸۲ میلیارد تومانی را شناسایی کرد. این در حالی است که برای سال مالی منتهی به اسفند ۱۴۰۰ سود خالصی حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار میلیارد تومان برای این شرکت قابل پیش‌بینی است. سود خالص ۶ ماهه منتهی به شهریورماه ۱۴۰۰ شرکت ۳٬۸۸۲ میلیارد تومان بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل حدود ۱۹۰ درصد رشد داشته است. از مجموع ۴٬۰۴۷ میلیارد تومان درآمدهای عملیاتی ۶ ماهه «وصندوق»، ۳٬۹۱۱ میلیارد تومان درآمد حاصل از سود سهام و ۱۴۷ میلیارد تومان سود حاصل از فروش سهام است. پتروشیمی فناوران با ۱٬۰۶۷ میلیارد تومان و پتروشیمی نوری با ۷۰۶ میلیارد تومان سود نقدی، تاثیرگذارترین شرکت‌های بورسی پرتفوی «وصندوق» در ایجاد رشد ۱۹۰ درصدی سود خالص در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ هستند. جدول شماره یک رشد سود نقدی دریافتی «وصندوق» از شرکت‌های مهم زیرمجموعه را در گزارش ۶ ماهه سال ۱۴۰۰ نسبت به دوره مشابه سال مالی قبل نشان می‌دهد. همانطور که ملاحظه می‌کنید تمامی شرکت‌های پتروپالایشی «وصندوق» در سال ۱۳۹۹ عملکرد فوق‌العاده‌ای از منظر رشد سودآوری داشتند که باعث جهش سود شرکت در سال ۱۴۰۰ خواهد شد.
همچنین در بین شرکت‌هایی که سود آنها در نیمه دوم سال جاری شناسایی خواهد شد و با رشد قابل ملاحظه سودآوری همراه خواهند بود، می‌توان به صبافولاد و فولاد اکسین اشاره کرد که رشد سود خالص آنها در سال جاری حدود ۱۰۰ درصد پیش‌بینی می‌شود.
عملکرد پرتفوی بورسی «وصندوق»
ارزش بازار پرتفوی بورسی «وصندوق» در پایان شهریورماه ۱۴۰۰ مبلغ ۶۰٬۷۶۵ میلیارد تومان بوده که نسبت به ابتدای سال رشد ۲۴ درصدی و نسبت به انتهای شهریورماه ۱۳۹۹رشد ۵۷ درصدی را تجربه کرده است. قیمت پایانی نماد «وصندوق» در روز ۲۴ مهرماه ۱۴۰۰ مبلغ ۱٬۹۲۳ تومان بوده که با توجه به سود تقسیمی ۲۰۰ تومانی مجمع، سود نقدی و سرمایه‌گذاری حدود ۴۰ درصدی را از ابتدای سال ۱۴۰۰ برای سهامداران به ارمغان آورده است. این در حالی است که در همین بازه زمانی شاخص کل رشد حدود ۱۰ درصدی و شاخص کل هم‌وزن کاهش حدود ۱۰ درصدی را تجربه کرده‌اند. پرتفوی بورسی و غیربورسی ارزنده شرکت با تخصیص بهینه سرمایه‌گذاری، عملکرد عملیاتی مناسب شرکت‌های مهم زیرمجموعه در کنار رشد قیمت‌های جهانی کامودیتی‌ها ناشی از افول نسبی پاندمی کرونا از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر رشد چشمگیر ارزش خالص دارایی‌های «وصندوق» در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ بوده که نسبت ارزیابی P/NAV شرکت را در محدوده جذابی قرار داده است.
نمودار زیر مقایسه بازدهی سبد بورسی «وصندوق» با شاخص کل را در بازه فروردین ۱۳۹۷ تا شهریور ۱۴۰۰ نشان می‌دهد. همانطور که ملاحظه می‌کنید ارزش پرتفوی «وصندوق» با وجود افت قابل ملاحظه شاخص، در مقابل ریزش بازار مقاومت بسیار خوبی از خود نشان داد که این نشان‌دهنده ارزنده و بنیادین بودن پرتفوی شرکت است. در حال حاضر پرتفوی «وصندوق» نسبت به سقف خود در مرداد ماه سال گذشته رشدی حدودی ۱۰ درصدی داشته در حالی که شاخص بورس حدود ۱۵ درصد افت را تجربه کرده است.
محاسبه NAV و نسبت P/NAV سهم
نسبت قیمت به خالص ارزش هر سهم P/NAV این هلدینگ به تاریخ ۲۴ مهرماه ۱۴۰۰، معادل ۴۲ درصد است در حالی که میانگین این نسبت برای شرکت‌های فعال در صنعت سرمایه‌گذاری به طور تاریخی حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد بوده است. جدول شماره دو مبانی محاسبه NAV سهم را نشان می‌دهد.
نگاهی دقیق‌تر به پرتفوی غیربورسی
یکی از نکاتی که در تحلیل نماد «وصندوق» مورد غفلت قرار می‌گیرد، ارزش بالای پرتفوی غیربورسی آن است. همانطور که اشاره شد یکی از نکات مهم پرتفوی غیربورسی «وصندوق» بهبود فوق‌العاده سودآوری شرکت‌های فولادی آن (صبافولاد خلیج فارس، فولاد اکسین و لوله‌سازی اهواز) در سال ۹۹ بوده است. پیش‌بینی می‌شود در سال جاری، شرکت صبافولاد خلیج فارس (پس از انجام موفق PGT آن در ماه‌های گذشته) و فولاد اکسین (پس از افزایش قابل ملاحظه میزان تولید) بین دو تا سه هزار میلیارد تومان سودآوری داشته باشند. یکی دیگر از شرکت‌های بزرگ غیربورسی هلدینگ پتروشیمی مسجد سلیمان با ظرفیت تولید سالانه ۱، ۰۷۵ هزار تن اوره است که تولید آن از اردیبهشت ماه سال جاری آغاز شده و سودآوری عملیاتی سالانه آن حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار خواهد بود. افزایش خیره‌کننده نرخ اوره در هفته‌های اخیر می‌تواند نویدبخش سودآوری عملیاتی حتی بیش از ۲۰۰ میلیون دلاری این شرکت در سال‌های آتی باشد. در حال حاضر ارزش دارایی مشابه این پتروشیمی در بورس حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان است.
از دیگر شرکت‌های غیربورسی «وصندوق» می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
شرکت پتروشمیران (مالک حدود نیمی از سهام شرکت پلی پروپیلن جم)، هلدینگ باختر (با سود تلفیقی بیش از ۱۸ هزار میلیارد تومان در سال ۹۹)، شرکت خدمات گستر صباانرژی (شرکت سرمایه‌گذاری با ارزشی حدود ۵ تا ۷ هزار میلیارد تومان که در حال طی مراحل عرضه اولیه است)، شرکت نیروتراز پی‌ریز (مجری پروژه ۲۶۰ میلیون دلاری نیروگاه اندیمشک که در سال جاری عملیات احداث آن آغاز شده است)، پتروشیمی ایلام (که تولید واحد الفین آن با ظرفیت بیش از ۴۵۰ هزار تن اتیلن از سال گذشته آغاز شده و تولید پلی اتیلن آن در سال جاری به ظرفیت خواهد رسید که موجب جهش سودآوری عملیاتی این مجموعه خواهد شد)، صنایع شیر ایران (بزرگترین هلدینگ لبنی کشور)، شرکت ساختمانی صباآرمه دارای پروژه‌های ساختمانی آماده فروش متعدد در نقاط مختلف کشور، شرکت نیروآتیه صبا (متعلق به صندوق بازنشستگی کشوری و مالک نیروگاه تبریز با ظرفیت اسمی ۸۰۰ مگاوات که در حال طی مسیر عرضه اولیه است)، سیمان اردستان (با ظرفیت تولید بیش از یک میلیون تن در سال)، شرکت پایانه‌ها و مخازن پتروشیمی.
حداقل ارزش پرتفوی غیربورسی شرکت ۵۰ هزار میلیارد تومان است که این میزان می‌تواند تا ۷۰ هزار میلیارد تومان نیز برآورد شود.
پروژه‌های در دست احداث و آتی
اهم پروژه‌های در جریان و طرح‌های هلدینگ با ارزش حدودی ۲ تا ۲.۵ میلیارد دلار به شرح زیر است:
۱. پروژه PDH-PP شرکت پتروشیمی جم با ظرفیت سالانه ۶۰۰ هزار تن پروپیلن و پلی پروپیلن که در اواخر سال ۹۹ آغاز شد، حدود ۶ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و پیش‌بینی می‌شود در نیمه اول سال ۱۴۰۴ به بهره‌برداری برسد. هزینه سرمایه‌گذاری این طرح که به دلیل مازاد خوراک پروپان و همچنین کمبود شدید تولید محصول استراتژیک پروپیلن جزو طرح‌های ملی است، حدود یک میلیارد یورو است.
۲. پروژه ABS-Rubber شرکت پتروشیمی جم با ظرفیت سالانه ۶۰ هزار تن از گریدهای مختلف Rubber و ۲۰۰ هزار تن ABS دارای پیشرفت حدود ۸۳ درصدی بوده و پیش‌بینی می‌شود تا انتهای سال ۱۴۰۱ به بهره‌برداری برسد. بودجه تعریف شده پروژه ۳۳۶ میلیون یورو و ۱،۱۶۹ میلیارد تومان است.
۳. پروژه تولید اسلب عریض آلیاژی شرکت فولاد اکسین خوزستان با هدف تولید سالانه ۱.۲۰۰.۰۰۰ تن اسلب عریض و در نتیجه آن، افزایش ظرفیت عملی کارخانه فعلی به ۱.۰۵۰.۰۰۰ تن معادل ظرفیت اسمی آن، در مرحله اعلام برنده مناقصه EPC پروژه بوده و پس از آن تکمیل پروژه حدود ۳ سال به طول خواهد انجامید. هزینه تخمینی این طرح حدود ۴۳۰ میلیون یورو است.
۴. پروژه نیروگاه سیکل ترکیبی اندیمشک با ظرفیت ۵۴۰ مگاوات از ابتدای سال ۱۴۰۰ آغاز شده و در مرحله نهایی خاک‌برداری و تسطیح زمین پروژه است. تاریخ بهره‌برداری این پروژه در ابتدای سال ۱۴۰۲ خواهد بود. هزینه سرمایه‌گذاری این طرح حدود ۲۶۰ میلیون یورو است که ۱۲۰ میلیون یوروی آن توسط فاینانس مپنا تامین خواهد شد. نرخ بازدهی ریالی این طرح حدود ۳۶ درصد است.
۵. طرح اجرای فاز دوم احداث واحد احیای مستقیم با ظرفیت سالانه ۱.۷۶ میلیون تن بریکت گرم شرکت صبافولاد خلیج فارس در حال طی فرآیند تصویب در هیات مدیره صندوق بازنشستگی جهت آغاز پروژه است و زمان اجرای پروژه ۳ سال پیش‌بینی می‌شود. این طرح با سرمایه‌گذاری حدود ۱۷۰ میلیون یورو جزو پربازده‌ترین طرح‌های هلدینگ است و نرخ بازدهی داخلی آن بیش از ۶۰ درصد برآورد می‌شود.
۶. طرح افزایش ظرفیت ۱،۲۷۳ تنی تولید تایرهای نسل دوم شرکت ایران یاسا مورد تائید هیات مدیره هلدینگ صبا انرژی قرار گرفته و در مرحله اخذ تسهیلات جهت تامین مالی پروژه است.
۷. استراتژی‌های تامین مالی و بهینه‌سازی ساختار سرمایه شرکت
هلدینگ در سال گذشته توجه ویژه ای به اصلاح و بهینه سازی ساختار سرمایه خود و تامین مالی به کمک روش های زیر داشته است.
استفاده از انواع بدهی از جمله انتشار بیش از ۵۰ هزار میلیارد ریال اوراق اجاره و تبعی: هلدینگ در سال‌های گذشته معمولا از منابع داخلی خود برای تامین مالی سرمایه‌گذاری‌ها و پروژه‌ها استفاده می‌کرد، اما در سال ۱۳۹۹ رویکرد مدیریت شرکت تغییر کرد و بنا شد از ظرفیت اخذ انواع بدهی (انواع اوراق و تسهیلات مالی) به منظور کاهش هزینه موزون سرمایه و بهینه‌سازی ساختار سرمایه شرکت استفاده کند. به همین منظور مجوز انتشار ۵۰،۰۰۰ میلیارد ریال اوراق درآمد ثابت در سال گذشته توسط هیات مدیره هلدینگ صادر شد که تا به حال ۱۵،۰۰۰ میلیارد ریال آن (اوراق تبعی) منتشر شده و قرار است ۴۰،۰۰۰ میلیارد ریال (۳۵،۰۰۰ میلیارد اوراق اجاره و ۵،۰۰۰ میلیارد ریال اوراق تبعی) دیگر نیز در سال جاری منتشر شود. البته در حال حاضر به دلیل نبود ظرفیت جذب این منابع توسط پروژه‌ها و به منظور حفظ ارزش نقدینگی به‌دست آمده، اکثر آنها صرف خرید سهام ارزشمند و نقدشونده شده است (که تاکنون هم سود قابل ملاحظه‌ای را نصیب هلدینگ کرده است) تا در موقع مقتضی از محل فروش این سهام، هزینه‌های پروژه‌ها تامین شود. همچنین هلدینگ با توجه به اعتبار بالایی که نزد سیستم بانکی کشور دارد، بنا دارد حدود ۱۲،۰۰۰ میلیارد ریال تسهیلات بانکی نیز اخذ کند و به این ترتیب تقریبا تمامی هزینه‌های نیروگاه اندیمشک و همچنین بیش از ۸۰ درصد هزینه‌های پروژه احیای صبافولاد (سهم آورده هلدینگ) توسط بازار بدهی تامین مالی خواهد شد.
افزایش سرمایه: هلدینگ در سال گذشته موافقت صندوق بازنشستگی کشوری جهت افزایش سرمایه از ۲۷،۰۰۰ میلیارد ریال به حدود ۴۱،۰۰۰ میلیارد ریال از محل مطالبات و آورده نقدی سهامداران را کسب کرد و افزایش سرمایه مذکور در سال جاری عملیاتی شده و حدود ۱۴،۰۰۰ میلیارد ریال دیگر نیز توسط آورده سهامداران جذب خواهد شد. در حال حاضر گزارش افزایش سرمایه مورد تایید حسابرس قرار گرفته و احتمالا طی یک ماه آتی مجمع فوق‌العاده افزایش سرمایه برگزار خواهد شد.
اخذ رتبه اعتباری: شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری به منظور افزایش شفافیت و اطمینان‌بخشی به سهامداران درباره وضعیت مالی و سودآوری شرکت و همچنین افزایش توان اعتبارگیری از شبکه بانکی و بازار سرمایه، اقدام به عقد قرارداد رتبه‌بندی با شرکت پایا کرد و پس از بررسی صورت‌گرفته، موفق به اخذ رتبه اعتباری بلندمدت A– با دورنمای باثبات و A۱ کوتاه‌مدت با درجه سرمایه‌گذاری شد. بدین ترتیب، «وصندوق» توانایی انتشار اوراق اجاره به مبلغ بیش از ۳۰۰۰ میلیارد تومان بدون نیاز به وثیقه‌گذاری خواهد داشت.
عرضه اولیه: همچنین هلدینگ در نظر دارد که سهام شرکت‌های صبافولاد خلیج فارس، فولاد اکسین، خدمات گستر صباانرژی و نیروگاه تبریز را عرضه اولیه کند که در این بین عرضه صبافولاد خلیج فارس احتمالا در سال جاری انجام خواهد شد.
- منبع: هفته نامه اطلاعات بورس- شماره ۴۲۱