الگوریتم‌ها را می‌توان از منظر کاربرد به چند دسته تقسیم کرد؛ الگوریتم‌های سیگنال که در آن کامپیوتر به سادگی می‌تواند مجموعه‌ای از شرایط مانند اطلاعات تابلو یا اطلاعات تکنیکال و بنیادی سهام را پایش، در صورت تغییر معنادار به کاربر اطلاع‌رسانی یا سیگنال خرید و فروش صادر کند و نوع دوم الگوریتم‌های اجرای معاملات که پس از انتخاب سهام، خرید و فروش با دقت بالا، به‌دور از هیجان و با قیمت مناسب را انجام می‌دهند، مثلا گذاشتن حد سود و ضرر یا گذاشتن سفارشات شرطی و یا خرد کردن سفارش با هدف کاهش تأثیر در بازار و خرید با قیمت پایین‌تر و فروش با قیمت بالاتر. نوع سوم الگوریتم‌های بازارگردانی است که برای افزایش نقدشوندگی، کاهش فاصله خریدار و فروشنده و هزینه معاملات، کاهش نوسانات، افزایش حجم و تعداد معاملات و در نهایت افزایش منافع سرمایه‌گذاران و معامله‌گران خرد استفاده می‌شوند. بازارگردان‌ها معمولا سهامداران عمده، ناشران و صندوق‌هایی هستند که در جهت افزایش نقدشوندگی سهم با هدف افزایش توجه صحیح بازار به سهم و کاهش هزینه سرمایه‌گذاران اقدام به خرید و فروش می‌کنند.
از مزایای استفاده از معاملات الگوریتمی سرعت عمل بالا در تحلیل و بررسی بازار، حذف احساسات و عواطف انسانی، امکان گرفتن تست و بهینه‌سازی، امکان مقیاس پذیری اکثر استراتژی ها به راحتی، افزودن تمرکز فکری معامله‌گران و کمک به شکل گیری بازار کاراست.
معایب استفاده از معاملات الگوریتمی هم اینکه اگر سیستم به‌طور مناسبی آماده نشده و به‌خوبی مورد تست و آزمایش قرار نگرفته باشد، می‌تواند موجب ضرر به سرمایه‌گذار شود بنابراین توصیه می‌شود در این زمینه از شرکت‌های صاحب‌نام و محصولات بسیار تست شده و قدیمی‌تر استفاده شود تا یک محصول استارت‌آپی جدید. گاهی غیرممکن است که قوانین قطعی را در قالب کد درآورد چون توسعه و بهبود سیستم معاملاتی هوشمند را مشکل می‌کند؛ به عنوان مثال آوردن اخبار یا تحلیل های پیچیده فاندمنتال در قالب الگوریتم مشکل است؛ این مهم در سال‌های اخیر توجه دانشمندان در آمریکا به ویژه دانشجویان ریاضی، آمار، کامپیوتر، فیزیک و دیگر رشته‌های مرتبط با این صنعت که به خاطر کسب درآمد و گاه به خاطر چالش‌انگیزی است را به خود جلب کرده است و می‌گویند جلوی رشد علمی این دانشمندان را گرفته است چون می‌خواهند پول در بیاورند! و اگر برای همه نباشد موجب نابرابری در دسترسی به بازار می‌شود.
- بیشتر بخوانید:
- افزایش سهم بازار سرمایه در تأمین مالی
در ایران اما بهتر است در فاصله ۲ سال از حضور در بازار برای همه در دسترس باشد، برای فعال شدن کامل نیاز به تراکنش و سرعت بالا دارد که فعلا با قوانین موجود در بازار سرمایه کشور امکانش وجود ندارد همچنین مشکلات محدود کننده‌ای مثل دامنه نوسان، شناور کم، یک طرفه بودن و عمق کم بازار باعث از بین رفتن صرفه استفاده از الگوریتم‌هاست و هزینه سرمایه‌ای بالایی دارد. معمولا برای راه‌اندازی و استفاده از این نوع معاملات هزینه بسیار بالای زیرساخت سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و تیم هوش مصنوعی و برنامه‌نویس نیاز است.
در حال حاضر افرادی از الگوریتم در معاملات خود استفاده می‌کنند، لزوماً پول‌های بزرگ در اختیار ندارند و حجم معاملاتی که با استفاده از الگوریتم در بازار فعالیت می‌کنند حدود ۲ درصد بیان می‌شود. الگوریتم چیزی به جز ذهنیت سرمایه‌گذاران نیست و معاملات الگوریتمی به تنهایی تأثیری بر روند کلی بازار سرمایه ندارد و آنچه روند کلی این بازار را تعیین می‌کند، پیش‌بینی سرمایه‌گذاران از روند سوددهی سهام و پارامترهای مختلف اقتصادی و مالی است. معاملات الگوریتمی از طرفی باعث افزایش نقدشوندگی بازار و کاهش رفتارهای هیجانی در بازار می‌شود. به عنوان مثال به جای رنج کشیدن یک الگوریتم می‌تواند آرام و با حوصله خرید را انجام دهد یا ابزاری که به سبدگردان داده می‌شود باعث می‌شود بتواند مردم را به‌صورت غیرمستقیم درگیر بازار سرمایه کند و اثر هیجان را کم می‌کند.
- جواد عشقی نژاد -مدیر عامل شرکت تأمین سرمایه خلیج فارس
- شماره ۴۲۶ هفته نامه اطلاعات بورس- صفحه ۴