صدای بورس- محبوبه قرمزچشمه؛ حسین عبده تبریزی استاد دانشگاه و دبیرکل اسبق سازمان کارگزاران بورس و اوراق بهادار در وبینار تخصصی اقتصاد سیاسی بازارهای مالی در ایران با تاکید بر بورس اوراق بهادار بیان کرد: بخش قابل ملاحظه‌ای از راه‌حل‌‍‌های موضوعات مختلف خارج از اقتصاد است و به سیاست باز می‌گردد به همین دلیل بحث دقیقی نمی‌توان در ارتباط با آن داشت.
وی افزود: اگر خارجی‌ها در بررسی رابطه سیاست و اقتصاد به سال ۲۰۰۸ اشاره می‌کنند، ما در ایران از ۹۸ و ۹۹ می‌توانیم سخن بگوییم. قبل از بحران سال ۹۸ و ۹۹ بازار سرمایه، در نظام بانکی نیز بحرانی مشابه و به شکل عمیق‌تر داشتیم. در ایران ذائقه ریسک مالی متفاوت از تمام بخش‌هاست و ریسک می‌تواند به تمام بخش‌های اقتصاد تسری پیدا کند.
عبده تبریزی با بیان اینکه با وجود مشکلات، صنعت خدمات مالی به سرعت در حال رشد است، گفت: تاکنون شاهد تحولات بسیاری در بازار سرمایه بوده‌ایم و در شرایطی هستیم که تغییرات اساسی نیز در سال‌های آینده خواهیم داشت.
وی با اشاره به لزوم تدوین مقررات اصلاحی و تکمیلی گفت: عمده قوانینی که در ایران و در حوزه مالی داریم، قوانین پیش از رخداد یک موضوع است اما قوانین مدون کافی برای بعد از بروز چالش‌ها بحران‌های ملی نداریم و در اغلب موارد برای مدیریت شرایط بحران سیاسی با روش‌های سنتی برخورد می‌شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه نبود سرمایه اجتماعی در بازار سرمایه یکی از مشکلات بازار سرمایه ایران است، گفت: برخی معتقدند دولت در شرایط بحرانی بازار سرمایه بر اساس یک برنامه‌ریزی به دنبال کسب درآمد از بورس بود اما واقعا اگر دولت چنین دانشی داشت بازار را مدیریت می‌کرد.
بیشتر بخوانید:
از دست رفتن فرصت جبران کسری بودجه
مقررات‌زدایی در کنار خصوصی‌سازی
وی افزود: باید توجه کنیم شکل حمایت‌ها و وسعت بازار سرمایه اغلب در سیاست مورد بحث است. همچنین عناصر بسیار قدرتمندی از قدرت سیاستمداران تا جنبش توده‌ای برای تغییر مشارکت و حذف سهام از بازار سرمایه دلایلی دارند.
عبده تبریزی گفت: نحوه حل و فصل رقابت‌ها بر شکل، گستردگی و اثر بخشی بازار سرمایه اثر دارد. در ایران راه حل‌هایی برای کنترل بازار وجود داشت که تا حدی توانست بحران را کنترل کند.
وی افزود: فروردین ۹۹ عمده پول در بازار سرمایه، پول‌های کوچک بود و دولت می‌توانست نظارت چالاک‌تری برای مدیریت ریسک و منابع مالی مردم داشته باشد به شکلی که با مدیریت بهتر جلوی ضررهای بزرگ سهامداران خرد را بگیرد. به عنوان مثال بر اساس قاعده‌ای تنها حضور سرمایه‌گذاران با سرمایه بالای ۱۰۰ میلیون تومان به شکل مستقیم را در بورس امکان پذیر می‌کرد و سرمایه‌های زیر این رقم را به سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها هدایت می‌کرد. با این روش ضررهای بزرگ برای سهامداران خرد رخ نمی‌داد.
این استاد دانشگاه افزود: با وجود تمام تلاش‌هایی که سازمان بورس برای مدیریت بورس کرد، بخش قابل ملاحظه‌ای از مدیریت بازار سرمایه به عوامل بیرونی بستگی دارد که از آن جمله می‌توان به روابط خارجی، ارتباط با دنیا و مسائل مربوط به نقدینگی اشاره کرد چرا که موضوعی همچون نقدینگی یک پایه مشکلات ایران در بازارهای مختلف از جمله مسکن است.
وی با بیان اینکه بازار سرمایه از موضوع کرونا منتفع شد، گفت: رجوع به وضعیت ترازنامه بانک مرکزی در آمریکا نشان می‌دهد از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۹ اقتصاد آمریکا در مجموع ۲۳ درصد رشد کرده و به همین میزان هم افزایش قیمت وجود داشته است اما سیاستمداران این کشور توانستتند تورم را کنترل کنند. اما در ایران در سال ۹۰ پول بدون پشتوانه خلق و این پول وارد اقتصاد کشور شد. قیمت دارایی‌های سهام به شدت افزایش یافت و یعنی بازتولید عجیب غریب ثروت در مورد درآمدها و صورت‌های مالی شکل گرفت و به این شکل شکاف عظیم صورت‌های مالی در کشور رقم خورد.
وی در ارتباط با راهکارهای خروج از شرایط فعلی اقتصاد ایران به مقام ناظر اشاره کرد و گفت: دولت تنها باید مقام ناظر و رگولاتور باشد. همچنین برای تغییر در حوزه مقررات باید تلاشی انجام شود.
وی در ارتباط با پرسشی مربوط به حجم مبنا گفت: از نظر من برداشته شدن حجم مبنا مشکلی ندارد اما به طور معمول انجام نمی‌شود چرا که دست زدن به حجم مبنا بحران‌های مختلف ایجاد می‌کند.