در دنیا اینگونه نیست که دامنه نوسان ثابت وجود نداشته باشد اما دامنه نوسان ثابت عدد بزرگی است و بطور میانگین حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد است و در زمانی هم که دامنه پویا وجود دارد دامنه نوسان در بازه کمتری است مثلا بطور میانگین حدودا بین ۳ تا ۵ درصد.
دامنه ثابت برای یک روز کاری است و نسبت به قیمت پایانی روز قبل و دامنه پویا برای بازه زمانی کوتاه مدت مثلا ۵ دقیقه ونسبت به قیمت ۵ دقیقه قبل که دایما بطور مستمر اصلاح می شود.
دامنه پویا برای دستکاری‌های لحظه‌ای است که عده‌ای بخواهند در یک لحظه باتوجه به اینکه Order زیادی در دستگاه وجود ندارد با عرضه و یا تقاضای خیلی زیاد قیمت را بیش از اندازه به سمت بالا یا پایین سوق دهند. حتی زمانیکه قیمت به سقف یا کف قیمت پویا می رسد صف خرید یا فروش تشکیل نمی شود بلکه بازار مثلا برای حدود دو دقیقه متوقف می کنند و از حالت continuos در می آورند و بعد از از آن دوباره کشف قیمت صورت میگیرد، درمورد دامنه ثابت هم به همین نحو است که اگر دامنه ثابت در طول یک روز به سقف یا کف بخورد دوباره بازار متوقف می‌شود اما در این حالت دوره زمانی متوقف شدن (halt) دیگر دو دقیقه نیست و ممکن است حدود نیم ساعت طول بکشد و دوباره براساس آخرین نرخ کشف قیمت صورت میگیرد. گاهی هم دامنه ثابتی برای شاخص بازار هست که اگر به سقف یا کف بخورد بازار برای بازه زمانی مشخص مثلا نیم ساعت و یا کل روز متوقف می شود و دوباره کشف قیمت صورت میگیرد.
مهمترین نکته‌ای که در هر دو دامنه نوسان وجود دارد اینکه هیچوقت چه در دامنه ثابت و چه در دامنه پویا صف تشکیل نمی‌شود و وقتی به آن سقف می‌رسد Order معاملات متوقف می‌شود و دوباره براساس نرخ جدید کشف قیمت صورت میگیرد.
وجود صف خرید یا فروش در کشور مفسده ای است که منجر به واکنش بیش از اندازه سرمایه گذاران می شود و بازار را از حالت رفتار طبیعی خارج می کند. مهمترین مشکل دامنه نوسان فعلی وجود صف است و برای اجرایی شدن دامنه نوسان پویا در بورس ما راهکارهای مختلفی ارائه شد و همه در این مورد که باید به سمت برداشته شدن دامنه نوسان ثابت محدود و حذف صف حرکت کرد توافق دارند اما به لحاظ فنی مشکلاتی وجود دارد. برای راهکارهای میانی هم پیشنهادهای مختلفی داده می‌شود اما هنوز نتیجه‌ای حاصل نشده است که کدام راهکار درست است.
- بیشتر بخوانید:
به‌طور کلی سه پیشنهاد کلی ارائه شده است، مورد اول اینکه باتوجه به نبود شرایط فنی برای راه‌اندازی مدل‌های دنیا ضرورت دارد دامنه ثابت به عدد بالایی تغییر پیدا کند مثلا ۲۰ یا ۳۰ درصد و حجم مبنا هم افزایش پیدا کند که مقدار افزایش حجم مبنا مهم است به گونه ای باشد که صدمه‌ای به روانی و تغییر قیمت طبیعی بازار وارد نکند، مشکلی که در تعیین مقدار حجم مینا وجود دارد اینکه اگر بسیار بزرگ انتخاب شود ممکن است قیمت سهمی تغییر پیدا کند اما چون با حجم کم معامله شده و کسی فروشنده نیست قیمت آن تغییر نکند و نقدشوندگی سهام از بین رود. مورد دوم هم ایجاد بازار برتر است که ۵۰ شرکتی که از همه بزرگتر هستند و نقدشوندگی و عمق بازار بالایی دارند در بازاری به نام بازار برتر تعریف شوند که در آن حد نوسان افزایش پیدا کند و حجم مبنا تغییری نداشته باشد از جمله نقدهایی که به این راهکار شد اینکه ممکن است تعیین ۵۰ شرکت برتر مشکل باشد زیرا امکان وجود دارد که بعضی از صنایع در ۵۰ شرکت قرار گیرند که در غیر ۵۰ شرکت هم وجود داشته باشند و نوسانات آنها براساس اخباری که به وجود می‌آید بر روی نمادهای دیگر صف ایجاد کند یا باعث توقف آنها شود و مورد سوم تغییر تدریجی حد نوسان است که از ۵ درصد به ۶ درصد و یا ۷ درصد و به همین صورت به اعداد بالاتری تغییر پیدا کند و بر روی تمام شرکت‌ها انجام شود نه فقط بر روی ۵۰ شرکت برتر و اشکال این راهکار هم اینکه ممکن است این دوره که به نقطه بهینه برای برداشتن دامنه نوسان یا رسیدن به دامنه پویا و خروج بازار از این حالت برسیم با تبعاتی همراه باشد که منجر شود برگشت زده شود و اقدامی صورت گیرد که کار و اقدام درست اجرایی نشود.
- فرهنگ قره‌گوزلو - عضو هیأت‌مدیره شرکت کارگزاری توسعه معاملات کیان
- شماره ۴۲۷ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۵