دامنه نوسان پویا از سال ۹۶ مطرح شد اما تاکنون هنوز اجرایی نشده که یکی از دلایل آن مشکلات زیرساختی و فناوری بازار سرمایه است. شاپور محمدی به مراتب تغییر دامنه نوســان به دامنه نوسان پویا را از جمله اقداماتی در جهت افزایش حجم معاملات عنوان کرده بود به‌طوری که نهاد نظارتی بازار سرمایه برنامه‌ریزی کرده بود که بعد از جایگزینی دامنه نوسان با دامنه نوسان پویا، دامنه نوسان با توجه به تعداد معاملات تغییر کند و ضروری است برای همه شرکت‌ها نه تنها روی اعداد کوچکی مثل ۵ درصد نباشد، بلکه شناور نیز باشد اما از وعده آن ۴ سال می‌گذرد و همچنان روی میز مقام‌های بورسی خاک می‌خورد.
براساس آخرین گفت‌وگوی روح الله دهقان، مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران سیستم‌های ما در حال حاضر این روند را پشتیبانی نمی‌کنند و مجبور هستیم که با همین دامنه نوسان ایستایی که داریم ادامه دهیم اما به هر حال نیاز بازار این است که به سمت دامنه نوسان بازتر حرکت کنیم به همین دلیل درحال برنامه‌ریزی برای تغییر در سیستم‌های معاملاتی برای اجرای دامنه نوسان بازتر هستیم، تغییر بزرگی است و تبعات زیادی دارد که بتوانیم این مدل از دامنه‌های موجود در دنیا را اعمال کنیم، اما برای عملیاتی شدن آن باید روی سیستم کار شود.
در حال حاضر سیستم معاملاتی مفهوم دامنه نوسان پویا را پشتیبانی نمی‌کند. حال ببینیم ارزیابی کارشناسان از دامنه نوسان پویا، مزایا و معایب آن و اینکه در شرایط فعلی بازار اجرا شدن دامنه نوسان پویا خوب است یا خیر چیست.
رفع مشکل دامنه نوسان برای حرکت به سمت کارایی
سعید اسلامی بیدگلی، دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری درمورد ارزیابی خود از دامنه نوسان گفت: بخشی از مشکلات زیرساختاری بازار سرمایه مربوط به دامنه نوسان است و این موضوع به کرات از سوی کارشناسان و نهادهای مستقل فعال در بازار مطرح شده است. اساسا تجربه‌ای در دنیا از دامنه نوسان به این شکل که در کشور ماست، وجود ندارد و دامنه نوسان چالش‌های بسیار زیادی را در بازار سرمایه ایجاد کرده است از جمله عدم نقدشوندگی، مشکلات زیاد برای ایجاد فرصت پروژه‌سازی سهم‌ها و مشکلاتی برای نهاد بازارگردان.
وی ادامه داد: آگاهی از این موضوع که دامنه نوسان محدود به این معنا که در تعداد نماد روز معاملاتی که به سقف و کف دامنه نوسان برخورد می‌کند بسیار زیاد است، آسیب‌هایی را به بازار وارد می‌کند و علیرغم اینکه مصوباتی وجود داشت که دست تصمیم‌گیران را باز بگذارد اما در سال‌های گذشته اقدام جدی برای رفع این بحران انجام نشد، شاید به این دلیل که بازار با تعداد روزهای زیادی در دو سال گذشته با معاملات هیجانی مواجه بوده است، مانع تصمیم‌گیری مدیران بازار سرمایه برای رفع چنین موضوعی شده است.
اسلامی درمورد راهکارهای رفع مشکل دامنه نوسان گفت: شیوه‌های مختلفی برای رفع و مدیریت این مشکل وجود دارد که یکی از آنها دامنه نوسان پویاست و در زمانی که این موضوع مطرح شد مشکلاتی در زیرساخت‌های فناورانه مجموعه بازار سرمایه مانع اجرایی شدن این دامنه نوسان شد. او گفت: به‌نظر می‌رسد باید با استفاده از شیوه‌ای مسئله دامنه نوسان حل شود تا بازار به سمت کارایی حرکت کند و نقدشوندگی آن زیاد شود زیرا دامنه نوسان محدود بسیار به نقدشوندگی بازار لطمه وارد می‌کند که برای این کار مهمترین پیش‌نیاز و کلیدی‌ترین مسئله اینکه نگرش مجموعه سیاست‌گذاران کلان کشور و توجه رسانه‌ها و مطبوعات به شاخص و ربط دادن آن به عملکرد مدیران و سیاست گذاران بازار سرمایه تغییر کند و این دید نهادینه شود که سازمان بورس و اوراق بهادار به هیچ وجه مسئول شاخص و نوسانات قیمت نیست بلکه مسئول وجود تنوع ابزارها، وجود نقدشوندگی، وجود شفافیت، ایجاد تنوع در سهام و صنایع و امکان‌پذیر بودن تأمین مالی از طریق بازار اولیه در بازار سرمایه و چنین موارد توسعه‌ای است.
وی افزود: دامنه نوسان پویا یکی از راهکارهایی است که بتوان میزان اصلاح قیمت در سهام مختلف درصورت ورود اخبار جدید یا تغییر روند نقدینگی به بازارسرمایه را به سرعت بالاتری انجام داد و عملا تشکیل صف‌های غیرکارا در بازار سرمایه حذف شود، مفهوم این موضوع که آیا بازار شرایط اجرای دامنه نوسان پویا را دارد یا خیر اینکه اقدامی انجام نشود که به یکباره شاخص با ریزش همراه شود، سازمان چنین وظیفه‌ای را ندارد که به این موضوع فکر کند که رفتار و تصمیم من منجر به ریزش و ایجاد پنیک در بازار نشود.
- بیشتر بخوانید:
در رمزارزها سرمایه گذاری کنیم؟
شرایط بازار مهیا نیست
احسان مرادی، مدیرعامل شرکت تأمین سرمایه کاردان در پاسخ به این پرسش که موافق اجرا شدن دامنه نوسان پویا هستید یا خیر، گفت: در شرایط فعلی که بازار با التهاب همراه است هرگونه تغییری یعنی دامنه نوسان پویا یا افزایش و حذف دامنه نوسان صلاح نیست و تغییرات مکرر قواعد بازی فعالان بازار و سهامداران را خسته کرده است.
وی ادامه داد: ممکن است اجرایی شدن دامنه نوسان پویا اتفاق خوبی باشد اما شرایط فعلی زمان خوبی برای اجرای آن نیست. مرادی افزود: در این مدت چندین مرتبه در دامنه نوسان تغییرات ایجاد شد و هیچکدام نتیجه مطلوبی نداشت بنابراین برای اجرا شدن دامنه نوسان پویا باید بازار به شرایط پایدار و باثباتی برسد و بعد در آن زمان باتوجه به شرایط برای اجرا شدن آن تصمیم‌گیری شود. به گفته مدیرعامل شرکت تأمین سرمایه کاردان: در حال حاضر ریسک سیستماتیک در کشور ما بسیار بالا است یعنی تصمیماتی که گرفته می‌شود به سرعت تکذیب می‌شوند، بنابراین در چنین شرایطی محدود بودن دامنه نوسان نه تنها بد نیست بلکه بسیار خوب است و حداقل از متضرر شدن افراد و رفتارهای احساسی آنها جلوگیری می‌کند، درنتجیه باید برای اعمال هرگونه تغییر به چنین نکاتی توجه داشت زیرا ریسک بالا در تغییر قوانین و مقررات منجر به ضرر می‌شود و ممکن است همان تعداد اندکی از فعالان که در بازار باقی ماندند هم از دست برود.
اقدام مطلوب؛ حذف دامنه نوسان
سعید ذوالفقاری، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری افتخار سهام گفت: به‌نظر می‌رسد درمورد مسئله دامنه نوسان و مسائل پیرامون آن که عده‌ای معتقدند بازار را متلاطم می‌کند هیچگونه کارشناسی صورت نگرفته است و اصلا نباید وارد بحث کارمزدسازی برای شرکت بورس، فرابورس و سازمان و همچنین مالیات برای دولت شد بلکه درصد نوسان فقط باعث می‌شود که صف خرید و فروش در سهام شکل بگیرد، حجم معاملات بیشتر شود و کارمزدسازی و مالیات
صورت بگیرد.
وی ادامه داد: اگر به دنبال اصلاح هستیم که به هیچ عنوان دامنه نوسان باعث تلاطم نمی‌شود و شرکت‌ها به راحتی معاملات خواهند داشت که این معاملات باعث می‌شود اگر سهام کوچک را با هدف پروژه و سفته‌بازی خریداری کنند همانطور که در سال‌های اخیر شاهد بودیم شرکت‌های کوچک با همین صف سازی‌ها از ۱۰۰ تومان به ۳۰ هزار تومان رسیدند و بعد از آن هم به ۵ تا ۶ هزار تومان رسیدند بنابراین بحث حذف دامنه نوسان به خاطر تلاطم، صف‌سازی، پروژه سازی و ... که در سال‌های اخیر شاهد آن بودیم نیست بلکه به این دلیل است که حذف دامنه نوسان باعث تحلیل محور شدن بازار می‌شود و سهامداران به واسطه اینکه سهمی صف خرید و فروش است در صف‌سازی‌ها قرار نمی‌گیرند.
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری افتخار سهام در پاسخ به این پرسش که دامنه نوسان پویا در شرایط فعلی قابلیت اجرایی دارد یا خیر، گفت: دامنه نوسان پویا که بدتر از شرایط فعلی است زیرا اگر قانونی گذاشته شود که سلیقه‌ای باشد باتوجه به اینکه درصد نوسان کمکی به بازار سرمایه، تحلیل محور شدن و کاهش ریسک بازار نکرده است، باعث می‌شود کل بازار به یکباره صف خرید و فروش شود.
ذوالفقاری افزود: اگر قرار است اقدام مطلوبی انجام شود صرفا با حذف دامنه نوسان می‌تواند صورت گیرد دراین‌صورت سرمایه‌گذارانی که جدیدالورود هستند و ممکن است ریسک بالایی متحمل شوند به سمت صندوق‌ها سوق پیدا می‌کنند و اگر قرار است دامنه نوسان پویا به این شکل اجرا شود که محدودتر باشد و باتوجه به شرایط بازار بازتر شود، بهتر است که اجرای آن صورت نگیرد.
- ملیکا حمزه‌ئی - خبرنگار
- شماره ۴۲۷ هفته نامه اطلاعات بورس- صفحه ۵