مژده ابراهیمی – صدای بورس، تامین مالی به قیمت بازار و بدون استفاده از متعهد پذیره‌نویس را می‌توان یکی از شیوه‌های تامین مالی برشمرد که می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر نیازهای فوری تامین مالی شرکت‌ها در زمان اقبال به بازار سرمایه داشته باشد.
میثم طهماسب زاده بایی، مشاور گروه مالی ملل در گفت‌وگو با صدای بورس بیان کرد: تامین مالی در نظام اقتصادی ایران از طریق بازار پول و بازار سرمایه در حال انجام است که کماکان نقش بازار سرمایه، باوجود این‌که توسعه فراوانی از بعد ابزارها و شیوه‌های تامین مالی در آن صورت پذیرفته، نسبت به بازار پول محدود بوده و شرکت‌ها تامین بخش عمده‌ای از منابع مالی مورد نیاز خود را از طریق نظام بانکی انجام می‌دهند و به عبارت بهتر، نظام بانکی در ایران نقش محوری در نظام تامین مالی دارد.
وی افزود: در این خصوص دلایل مختلفی می‌توان برشمرد که مهمترین آن گسترش شبکه توزیع نظام بانکی کشور، دسترسی آسان‌تر و آشنایی بیشتر عامه مردم با آنهاست. همچنین پیچیدگی‌های موجود و بوروکراسی زیاد در فرآیند انتشار اوراق تأمین مالی که منجر به افزایش هزینه تامین مالی برای شرکت‌ها و زمان‌بر کردن تامین مالی می‌شود، صرفه تامین مالی را در بازار سرمایه برای شرکت‌ها کاهش می‌دهد.
طهماسب زاده در خصوص پیچیدگی‌های موجود در تامین مالی در بازار سرمایه تصریح کرد: با تلاش‌های صورت گرفته ابزارهای تامین مالی در بازار سرمایه گسترش یافته، ولی اگر بخواهیم از ابزارهای مذکور به نحو درست استفاده کنیم، باید بوروکراسی موجود را کاهش دهیم.
مشاور گروه مالی ملل افزود: در اوراق بدهی با توجه به مسائل فقهی، ابزارهای مختلفی در این خصوص تعریف شده اما آشنایی فعالان بازار سرمایه و مدیران شرکت‌ها و حتی شرکت‌های مشاور در زمینه فرآیندهای انتشار آن بسیار محدود است و اوراق‌های مذکور پیچیدگی‌های خاص خود را دارند که بعضا منجر به طولانی شدن زمان تامین مالی آن و افزایش هزینه‌های انتشار آن می‌شود.
به گفته وی، زمانی بازار ثانویه پویایی خواهیم داشت که بازار اولیه توسعه یافته‌ای داشته باشیم؛ سود حقیقی در بازار ثانویه باید در نتیجه افزایش سودآوری شرکت‌ها بر اثر افزایش تولید به دلیل طرح‌های توسعه‌ای ایجاد شود نه صرفا تورم که آثار زیان‌باری برای اقتصاد کشور دارد.
طهماسب زاده بیان کرد: تامین مالی از طریق اوراق سرمایه‌ای در ایران از طریق سود انباشته و مطالبات و آورده نقدی صورت می‌گیرد. در این خصوص قابل ذکر است، در افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی، ۸۰ تا ۸۵ درصد مبلغ افزایش سرمایه از محل مطالبات سهامداران صورت می‌گیرد و متاسفانه به علت قوانین موجود این فرآیند بسیار زمان‌بر بوده است. به طوری که از زمان مجمع عمومی فوق‌العاده که افزایش سرمایه تصویب می‌شود تا زمان ثبت آن بیش از ۶ ماه زمان می‌برد؛ از جمله مشکلاتی که منجر به طولانی شدن فرآیند اجرایی شدن افزایش سرمایه‌ها می‌شود، به شرح زیر است:
• فرآیندهای قانونی: بر اساس ماده ۱۶۶ قانون اصلاحی قسمتی از قانون تجارت مهلت استفاده از حق تقدم ۶۰ روز است که بر اساس دستورالعمل زمان‌بندی افزایش سرمایه این مهلت یک‌بار و به مدت ۳۰ روز قابل تمدید است؛ همچنین بر اساس تبصره ۱ ماده ۲۳ قانون بازار اوراق بهادار مدت عرضه عمومی ۳۰ روز است که با احراز ادله موجه حداکثر به مدت ۳۰ روز دیگر قابل تمدید است.
• فرآیندهای تایید طرح اعلامیه پذیره نویسی همچنین ثبت افزایش سرمایه در مرجع ثبت شرکت‌ها که متاسفانه زمان طولانی را به خود اختصاص می‌دهد؛ به طوری که حتی برخی از شرکت‌ها که اقدام به افزایش سرمایه از محل سود انباشته نیز می‌کنند پروسه ثبت افزایش سرمایه بیش از چند ماه زمان می‌برد.
• فرآیند جمع آوری اطلاعات و مشخص کردن میزان مشارکت سهامداران و سرمایه‌گذاران در افزایش سرمایه به دلیل الکترونیکی نبودن شیوه مشارکت، که این مورد در بسیاری از موارد منجر به شکایت از طرف سهامداران و سرمایه‌گذاران به دلیل اشتباهات صورت گرفته می‌شود.
• مشکلات ارسال حق تقدم برای سهامداران و هزینه بالای آن مخصوصا در شرکت‌هایی که تعداد سهامداران خرد زیادی دارند.
این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: مشکلات ذکر شده منجر به کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به مشارکت در افزایش سرمایه می‌شود که باید تمام تلاش‌ها در جهت مرتفع کردن موارد ذکر شده صورت پذیرد. راهکارهایی در این خصوص پیشنهاد می‌شود که به شرح ذیل قابل ذکر است:
• الکترونیکی کردن نحوه ارسال حق تقدم به سهامداران و همچنین نحوه مشارکت سهامداران در افزایش سرمایه.
• اصلاح قوانین جهت کاهش زمان استفاده از حق تقدم و زمان عرضه عمومی حق تقدم‌های استفاده نشده.
• با توجه به این‌که در فرآیند انتشار اعلامیه پذیره نویسی عمومی برای شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، تمام موارد قانونی در این سازمان مورد بررسی قرار می‌گیرد، مقرر شود در شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان، انتشار اعلامیه پذیره نویسی عمومی صرفا با تایید سازمان امکان‌پذیر باشد.
طهماسب زاده تامین مالی به قیمت بازار و بدون استفاده از متعهد پذیره‌نویس را یکی از شیوه‌های تامین مالی برشمرد که می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر نیازهای فوری تامین مالی شرکت‌ها در زمان اقبال به بازار سرمایه دانست.