بازارهای مالی که در دو دهه گذشته فراز و فرودهای زیادی را به خود دیده بود، این روزها اما چشم‌انداز چندان روشنی ندارند. درمیان این بازارها، بورس بیش از سایر بازارها متلاطم بوده است؛ بازاری که به دلیل سیاست‌های نادرست دولت گذشته در پیچ و خم زیادی افتاده و در انتظار روزهای سبزتری است.
آمارها نشان می‌دهد؛ شاخص بورس در این سال‌ها همگام با نرخ تورم حرکت نکرده است و دیگر رمق آن را ندارد که از تورم پیشی بگیرد. برخی تحریم و برجام را علت اصلی این وضعیت می‌دانند و برخی دیگر، سیاست‌های نادرست اقتصادی را جان مایه این وضعیت می‌دانند و معتقدند؛ تا وقتی جراحی دردناک اقتصادی به منظور سلامت اقتصاد کشور انجام نشود، آش همین آش است و کاسه همین کاسه!
نرخ تورم
بررسی روند نرخ تورم از سال ۸۴ تا ۱۴۰۰ گویای این است که تورم در این سال‌ها به طور افسارگسیخته افزایش یافته است. آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد نرخ تورم که در سال ۸۴، ۱۰.۴ درصد بوده است در سال جاری به ۴۴.۴ درصد رسیده است.
روند افزایشی نرخ تورم در حالی است که اکثر قریب به اتفاق کارشناسان تاکید دارند که این روند همچنان ادامه‌دار خواهد بود. آمارهای بانک مرکزی همچنین حاکی است که نرخ تورم در سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۰ روند صعودی داشته است؛ به‌گونه‌ای که نرخ تورم از ۳۱ درصد سال ۹۷ به ۴۴ درصد در سال ۱۴۰۰ افزایش یافته است. البته در سال‌های ۸۷، ۹۱ و ۹۲ نیز روند نرخ تورم صعودی بوده است. با این حال باید دید دولت می‌تواند تورم افسارگسیخته را مهار کند یا همچنان شاهد روند رو به رشد نرخ تورم خواهیم بود.
سکه
بازار سکه هر چند در ۱۶ سال گذشته، به نسبت سایر بازارهای مالی سکه بود اما همچون سایر بازارها با نوساناتی همراه بوده است. آمارها نشان می‌دهد بازدهی این بازار به جز سال‌های ۹۲، ۹۳ و ۹۴ در باقی سال‌ها مثبت بوده است. براین اساس؛ بیشترین بازدهی سکه مربوط به سال‌های ۹۰ و ۹۷ بوده است اما در مقابل کمترین بازدهی سکه متعلق به سال‌های ۹۲، ۹۳ و ۹۴ بوده است.
بر اساس داده‌های موجود بازدهی سکه در سال ۹۲، منفی ۲۹ درصد و در سال‌های ۹۳ و ۹۴، به ترتیب منفی ۰.۸ و منفی ۰.۹ درصد بوده است. البته ناگفته نماند که در سال ۹۷ بازدهی سکه ۱۹۸ درصد و در سال ۹۰، ۱۳۴ درصد بوده است.
در سال ۱۴۰۰ هم هرچند بازدهی سکه به ۱۵ درصد رسیده اما به نظر می‌رسد با سیاست جدید دولت مبنی بر دریافت مالیات از سکه، بازدهی این بازار دستخوش تغییرات جدی شود.
- بیشتر بخوانید:
دلار
دلار اما برخلاف سایر بازارها در این بازه زمانی با رشد خوبی همراه بوده و توانسته گوی سبقت را از دیگر رقبا برباید. براساس آمارهای دریافتی؛ بازدهی نرخ دلار از سال ۸۴ تا ۱۴۰۰ مثبت بوده است و دراین میان در سال‌های ۹۱ و ۹۷ بیشترین بازدهی را به ثبت رسانده است.
آنطور که آمارها نشان می‌دهد؛ بازدهی نرخ دلار در سال ۹۱، ۲۲۸ درصد و در سال ۹۷، ۱۱۶ درصد بوده است. این درحالی است که دلار در سال‌های ۸۵ و ۸۶ کمترین بازدهی را به ثبت رسانده است.
مسکن
بازار مسکن در ۱۶ سال گذشته با افت و خیزهای زیادی روبه رو بوده است. آمارها نشان می‌دهد بازدهی این بازار هرچند در بیشتر سال‌ها مثبت بوده اما در سال‌های ۸۸ و ۹۳ روندی منفی داشته است. کمترین میزان بازدهی اما مربوط به سال ۸۸ با منفی ۲۵ درصد و سال ۹۳ با منفی ۰.۰۷ بوده است. آنطور که آمارها نشان می‌دهد؛ وضعیت این بازار در سال‌های ۸۶، ۹۱ و ۹۹ کمی بهبود یافته است. براین اساس، بازدهی بازار مسکن در سال ۹۱ به ۱۱۶ درصد، در سال ۹۹، ۸۰ درصد و در سال ۸۶ به ۷۸ درصد رسیده است.
در سال ۱۴۰۰ نیز هرچند وضعیت چندان مناسبی براقتصاد کشور حاکم نیست اما بازدهی مسکن تا آبان ۱۴۰۰ به ۳۴ درصد رسیده است. بنابراین باید دید ساخت سالیانه ۴ میلیون واحد مسکونی در سال بازدهی این بازار را دستخوش چه تغییر و تحولاتی خواهد کرد.
شاخص بورس
بازدهی شاخص بورس از سال ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۰ گویای این است که شاخص بورس دراین سال‌ها با نوسانات زیادی روبه‌رو بوده است. آمارها نشان می‌دهد، بازدهی شاخص بورس در سال‌های ۸۴، ۸۷، ۹۳ و ۹۵ منفی بوده است.
همچنین آمارها نشان می‌دهد؛ بیشترین بازدهی منفی شاخص مربوط به سال ۸۴ یعنی درست زمانی است که محمود احمدی‌نژاد، ریاست دولت نهم را بر عهده گرفت، هر چند نوسانات شاخص در سال‌های ۸۵ و ۸۶ تا حدودی تعدیل شد اما در سال ۸۷ بار دیگر بازدهی بورس به منفی ۲۰ درصد رسید. این شرایط اما پابرجا نماند و شاخص بورس در سال‌های ۸۹، ۹۱،۹۰ و ۹۹ رشد کرد تا جایی که بازدهی شاخص در سال ۹۲ به ۱۰۷ درصد افزایش یافت. در سال ۹۳ اما روند دیگری بر بورس حاکم شد و این بار بازدهی شاخص به منفی ۲۰ درصد رسید. این روند هرچند شرایط نامناسبی را برای بازار سرمایه رقم زد اما در سال ۹۸ با دعوت رئیس دولت دوازدهم از مردم برای سرمایه‌گذاری در بورس، روی دیگری از بازار سرمایه را به مردم نشان داد؛ شرایطی که هرچند مردم زیادی را روانه بورس کرد و بازدهی را به ۱۸۷ درصد افزایش داد اما سقوط تاریخی بورس را رقم زد؛ سقوطی که هنوز هم آثارناخوشایندش پابرجاست.
با وجود این هرچند در آن روزها اعتماد از بازار رخت بربست و بورس را در سرازیری قرار داد؛ اما در سال جاری هم بورس حال چندان مناسبی ندارد و هیچ نسخه‌ای نتوانسته چراغ‌های قرمز بورس را سبز نگه دارد. با این وجود؛ با توجه به روند افزایشی نرخ تورم و خروج نقدینگی از بازار سرمایه باید دید نقدینگی که روز به روز از بورس خارج می‌شود، چه زمانی وارد بازار می‌شود و مسیر بورس را سبز می‌کند؟
- ارمغان جوادنیا - خبرنگار