محدودیت‌های تأمین ارز ترجیحی و تأمین نا مناسب مواد اولیه از جانب تأمین‌کنندگان داخلی، افزایش بهای مواد اولیه از سوی تأمین‌کنندگان داخلی و قیمت‌گذاری نا مناسب محصول نهایی تولید شده شرکت‌های داروسازی باعث کاهش حاشیه سود محصولات دارویی شده است.
بر این اساس، اصلاح فرآیند تأمین، تخصیص ارز و قیمت‌گذاری منطقی می‌تواند باعث افزایش بهره‌وری و استفاده از ظرفیت‌های داخلی صنعت داروسازی شود. البته در این روند، فرآیند بسیار زمان‌بر و عدم قطعیت‌های زیاد در مسیر اخذ ارز ترجیحی و همچنین کاهش منابع ارز ترجیحی تخصیص یافته به صنعت داروسازی، زنجیره تأمین صنعت داروسازی را بسیار تحت الشعاع قرار داده است. مطالب مذکور، بخشی از دغدغه‌های یکی از مدیران صنعت دارویی به شمار می‌آید. فرصتی فراهم شد تا پیرامون آشنایی بیشتر بایکی از شرکت‌هایی دارویی که توانسته از چالش‌های پاندمی کرونا به نحو مطلوبی عبور کند، در گفت‌وگویی نظرات علی همایونی، مدیرعامل داروسازی فارابی را جویا شویم.
دلیل کاهش فروش"دفارا"در نیمه نخست سالجاری چه بود؟
پس از بحران کرونا در جهان، زنجیره تأمین بسیاری محصولات دارویی دستخوش تغییراتی شدند. براین اساس با توجه به اثر شلاق چرمی بر زنجیره تأمین محصولات دارویی، در مسیر عرضه و تقاضا بخش قابل توجهی از تولیدات این شرکت اختلال به وجود آمد. این موضوع بویژه درباره محصولات آنتی‌بیوتیک به طور مشهودی اتفاق افتاد. چرا که با افزایش رعایت پروتکل‌های بهداشتی و استفاده از ماسک طی دو سال گذشته بروز بسیاری از بیماری‌های واگیر نظیر سرماخوردگی‌های باکتریال، ویروسیو غیره به شدت کاهش یافت. همچنین به دنبال آن میزان تجویز محصولات آنتی‌بیوتیک نیزافت قابل ملاحظه‌ای داشت. از طرف دیگر به دلیل عدم قطعیت‌های موجود در خصوص زمان خاتمه این پاندمی، امکان پیش‌بینی قطعی در خصوص زمان بازگشت به شرایط طبیعی قبل از آن امکانپذیر نبود و لذا با کاهش تقاضا محصولات تولیدی مواجه شدیم. از این رو عمده کاهش فروش شرکت در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ به دلیل موجودی بالای محصول در کشور و کاهش مصرف بود که با مدیریت مناسب محصولات به فروش رسیدند.
چرا فروش کپسول و قرص به عنوان پر فروش‌ترین محصولات، با کاهش همراه شدند و روند پیش رو تولید آنها چگونه می‌شود؟
از آنجایی‌که عمده تولید کپسول مربوط به محصولات آنتی‌بیوتیک است، بر این اساس کاهش در مقدار تولید به دلیل کاهش مصرف و کاهش حجم بازار بود. البته با مدیریت موجودی محصولات، میزان تولید کپسول در شش ماهه دوم سال جاری روند افزایشی یافت. همچنین کاهش قابل ملاحظه در تولید قرص هم به دلیل کاهش مصرف و اندازه بازار این محصولات بود. باید در نظر داشت که دو فرآورده دارویی شکل قرص که بیشترین میزان فروش را به خود اختصاص داده‌اند قرص‌های سفکسیم و کوآموکسی‌کلاو بود که با افت شدید تجویز توسط پزشکان روبه‌رو شدند. لذا عامل اصلی کاهش تولید و فروش این محصولات کاهش حجم بازار بود که با برنامه ریزی‌های صورت گرفته میزان تولید این محصول هم در شش ماهه دوم سال جاری افزایش می‌یابد.
پاندمی کرونا بر روند عملکرد "دفارا" چه آثاری داشت و برای کاهش تبعات این بحران چه تدابیری لحاظ شد؟
کووید ۱۹ طی ۲ سال گذشته بیشترین تاثیر منفی را بر بازار محصولات آنتی‌بیوتیک داشت، به گونه‌ای که میزان تجویز و مصرف جهانی این محصولات به میزان قابل توجهی با کاهش همراه شد. بر این اساس، داروسازی فارابی و سایر شرکت‌های تولیدکننده محصولات آنتی‌بیوتیک خوراکی از این چالش مستثنی نبوده و تاثیر پذیرفته‌اند. این موضوع در دو قسمت عمده نمایان بود، یکی روند تأمین مواد اولیه و مدیریت موجودی مواد اولیه، و نکته دوم موجودی محصولات بود که به شدت تحت تاثیر بحران مذکور قرار گرفت. البته طی هشت ماه گذشته با مدیریت مناسب موجودی‌ها متناسب با شرایط بازار، در حال حاضر به نقطه مطلوبی نسبت به گذشته رسیده و از این منظر در شرایط پایداری قرار داریم. همچنین با بکارگیری ظرفیت خطوط تولید و بازاریابی مناسب سایر محصولات غیر آنتی بیوتیک، که تا پیش از بحران کووید بازاربسیار کمی داشتند، توانستیم جایگاه مناسبی در خصوص این محصولات در بازار دارویی کشور به دست آوریم که در آمارنامه سال ۱۴۰۰ مشهود خواهد بود.
روند فروش محصولات در حال حاضر چگونه است؟
با استفاده از تمام ظرفیت‌های موجود در شرکت متناسب با شرایط بازار، در تلاش هستیم که روند فروش سال گذشته حفظ شود. البته تاکید و تمرکز تمامی ارکان شرکت بر افزایش فروش تمامی محصولات دارای پروانه فعال و همچنین مدیریت موجودی محصولات متناسب با شرایط بازار است.
- بیشتر بخوانید:
« درازی » تا پایان سال ۲۰۰ میلیارد تومان سود محقق می کند
بازار صنعت دارو برای دوران پساکرونا را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
باید در نظر داشت که بازار داروهای آنتی‌بیوتیک پس از بروز بحران کووید بسیار پر التهاب بود به گونه‌ای که همچنان بررسی و تعیین ترند مشخص و ثابتی برای آن امکانپذیر نیست. به عبارت دیگر این بازار همچنان به ثبات نرسیده و آثار بحران کووید برای آن هنوز به طور کامل مرتفع نشده است. اما با نشانه‌هایی که از سمت بازار به دست آمده و با بررسی‌های صورت گرفته، در حال حاضر روند رو به افزایش آغاز شده و می‌توان انتظار افزایش در طرف تقاضا را داشت.
با توجه به کاهش صادرات برای جبران این موضوع و افزایش حضور در بازار کشورهای همسایه چه تدبیری اندیشیده اید؟
به دلیل قوانین و مقررات سختگیرانه وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو در زمینه تخصیص ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی به صنعت دارو، شاهد از دست دادن فرصت‌های صادراتی به خصوص در کشورهای همسایه هستیم. از این رو در راستای ارتقای روند صادرات، شناسایی کشورهایی با بازار دارویی مناسب‌تر از لحاظ قیمت خرید محصولات هدف‌گذاری شد. بر این اساس در کشوری نظیر بلاروس طی شش ماهه اول سال جاری، صادرات داشتیم. البته در شش ماهه دوم نیز با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته و اخذ قیمت مناسب در این کشور، تداوم صادرات خواهیم داشت. همچنین با هدف‌گذاری درکشورهای حوزه CIS و قیمت مناسب محصولات، تا پایان سال جاری بازارهای جدید صادراتی برای دارو سازی فارابی دراین منطقه ایجاد می‌شود.
برای تنوع بخشی به سبد محصولات چه برنامه‌های مدنظر دارید؟
همزمان با بحران کووید، با توجه به کاهش شدید مصرف محصولات آنتی‌بیوتیک تمرکز بر سبد محصولات غیرآنتی‌بیوتیک افزایش و محصولات این گروه با تمرکز ویژه‌ای در جمع اقلام تاکیدی فروش قرار گرفت. همچنین با تأمین به موقع مواد اولیه و اتخاذ استراتژی مناسب فروش، با افزایش سهم فارابی در خصوص این محصولات در بازار، به جایگاه مناسبی دست یافتیم. البته دراین روند، با فعال شدن کمیته توسعه محصول با شناسایی محصولات جدید و حجم بازار مناسب، اقدامات لازم در خصوص افزودن محصولات جدید به پرتفوی محصولات صورت گرفت.
از آنجاکه دو محصول آزیترومایسین و لووفلوکساسین که در پروتکل درمان بیماران مبتلا به کووید تجویز می‌شوند در سبد محصولات داروسازی فارابی قرار دارد، بر این اساس محصول لووفلوکساسین در سال جاری به بازار عرضه شد. همچنین درخصوص محصول آزیترومایسین به عنوان تأمین کننده اول بازار در حال ایفای مسئولیت هستیم.
پروژه تولید داروهای خاص درچه مرحله‌ای قرار دارد؟
در خصوص انجام پروژه داروهای خاص اقدامات لازم طبق برنامه زمانبندی صورت گرفته و پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۴۰۱ مورد بهره‌برداری قرار گیرد. این سایت با توجه به ظرفیت مناسب تولید محصولات با شرایط خاص، به عنوان یکی از به روزترین خطوط تولید این دسته از داروها در کشور و براساس آخرین دستاوردهای روز دنیا خواهد بود که علاوه بر امکان رفع نیاز داخل کشور، توان صادراتی دارو سازی فارابی را نیز افزایش خواهد داد.
در خصوص تأمین مواد اولیه و استفاده از منابع ارز حمایتی با چه مسائلی روبه‌رو هستید؟
با توجه به سیاست‌های سازمان غذا و دارو در حمایت از تولیدکنندگان داخلی مواد اولیه دارویی، شاهد افزایش اعلام ممنوعیت‌های وارداتی در خصوص مواد اولیه هستیم. همچنین به دلیل محدودیت‌های در تأمین ارز ترجیحی و تأمین نا مناسب مواد اولیه از جانب تأمین‌کنندگان داخلی، با افزایش بهای مواد اولیه از سوی تأمین‌کنندگان داخلی و قیمت‌گذاری نا مناسب محصول نهایی تولید شده شرکت‌های داروسازی مواجه بوده، که این مسائل باعث کاهش حاشیه سود محصولات شده است. بر این اساس، اصلاح فرآیند تأمین، تخصیص ارز و قیمت‌گذاری منطقی می‌تواند باعث افزایش بهره‌وری و استفاده از ظرفیت‌های داخلی صنعت داروسازی شود. همچنین دسترسی مناسب بیماران به فرآورده‌های دارویی را فراهم کند. مسائل مذکور در حالی مطرح است، که فرآیند بسیار زمان‌بر و عدم قطعیت‌های زیاد در مسیر اخذ ارز ترجیحی و همچنین کاهش منابع ارز ترجیحی تخصیص یافته به صنعت داروسازی، زنجیره تأمین صنعت داروسازی را بسیار تحت الشعاع قرار داده است. همچنین این موضوع در خصوص داروسازی فارابی نیز مصداق بارز داشته که پس از گذشت ۶ ماه از زمان درخواست ارز، تأمین آن صورت می‌گیرد.
روند وصول مطالبات چگونه است؟
اگرچه با پایش منظم بازار، شرایط فروش محصولات به صورت ماهیانه به شرکت‌های پخش ابلاغ می‌شود، اما از اولویت‌های اصلی شرکت بهینه کردن دوره وصول مطالبات و ارائه شرایط رقابتی در بازار دارویی
کشور است.
چشم انداز سودآوری سال آتی را چگونه می‌بینید؟
۱۴۰۱، سال طلایی برای داروسازی فارابی خواهد بود، چرا که عمده التهاب ناشی از بحران کووید را پشت سر گذاشته است. همچنین با مدیریت مناسب موجودی محصولات و مواد، برنامه‌ریزی در خصوص تسریع بهر ه برداری پروژه تولید داروهای خاص و افزودن تولیدات جدید به سبد محصولات، شاهد ثبت رکوردهای جدیدی توسط این شرکت بزرگ داروسازی کشور خواهیم بود.