بازار سرمایه در سال‌های اخیر با نوسانات بسیاری همراه بوده و به تبع آن صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت هم فراز و فرودهایی را تجربه کردند. ماهیت این صندوق‌ها به دلیل داشتن حداقل بازدهی تضمین شده با ریسک همراه نیست و باتوجه به اینکه بازدهی بالاتر نسبت به بانک و امنیت سرمایه‌گذاری دارند، برای افرادی با ریسک‌پذیری پایین مناسب است.
حال خوب درآمد ثابت‌ها
طبق بررسی آخرین آمار موجود از ارزش کل بازار صندوق‌های با درآمد ثابت، از سال ۹۶ تا دی ماه ۱۴۰۰ با نوسانات تقریبا شدیدی همراه بودند. از ابتدای سال ۹۶ تا بهمن ماه همان سال این صندوق‌ها با رشد ملایمی همراه بودند اما به یکباره با افتی بیش از ۹۵ درصد مواجه شدند و بعد از این افت تا دی ماه سال ۱۳۹۹ رشد ملایمی داشتند.
بازدهی زیاد در زمان افت بازار
در سال‌های ۹۷ و ۹۸ همچنان رشد ملایم آنها ادامه‌دار بود و در سال ۹۹ هم با اینکه شاخص کل بورس و ارزش برخی سهام کاهش شدیدی را تجربه کرد اما صندوق‌های با درآمد ثابت در این زمان بیشترین بازدهی را نسبت به سایر صندوق‌ها کسب کرده‌اند البته تعدادی از آنها هم بازدهی منفی داشتند اما به‌طور کلی به عقیده برخی کارشناسان با توجه به ماهیت کم ریسکی که دارند توانستند از نوسانات شدید بازار سرمایه در امان باشند. به‌طور کلی به دلیل اینکه اکثر سرمایه‌گذاران دیگر بازده دلخواه خود را از بازار کسب نکردند به سمت ابزارهای جدیدی که بدون ریسک و با سود ثابتی هستند مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری سوق پیدا کردند.
تأثیرپذیری از مصوبات جدید
باتوجه به نوسانات شدید بازار سرمایه در سال ۹۹ نهاد ناظر با اعمال راهکارهای گوناگون و تصمیمات خلق‌الساعه سعی در احیای بازار و بازگشت اعتماد مردم به بورس داشت که صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم از این تصمیمات بی‌بهره نبودند، در اسفند ماه سال ۹۹ بود که مقرر شد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت ملزم به سرمایه‌گذاری حداقل ۱۵درصد و حداکثر ۲۵درصد از ارزش کل دارایی‌های صندوق در سهام، حق تقدم سهام و قرارداد اختیار معامله سهام پذیرفته‌شده در بورس تهران یا بازار اول و دوم فرابورس ایران، گواهی سپرده کالایی پذیرفته شده در بورس و واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری شوند که براساس این مصوبه صندوق‌های با درآمد ثابت که ارزش کل بازارشان تا آن زمان دو میلیون و ۸۵۴ هزار و ۷۹۸ میلیارد ریال بود با رشد مواجه و ارزش آنها به سه میلیون و ۱۴۶ هزار و ۶ میلیارد ریال رسید که عده‌ای از مدیران صندوق‌ها معتقدند این مصوبه عاملی است برای افزایش ریسک صندوق‌های با درآمد ثابتی که ظرفیتی بدون ریسک دارند.
با اینکه الزامات گوناگونی که به صندوق‌های با درآمد می‌شود بر روند صدور و ابطال آنها تأثیر بسزایی گذاشت اما روندی که این صندوق‌ها در اسفند ۹۹ با آن مواجه شدند تا دی ماه سال ۱۴۰۰ تداوم دارد و با رشد ملایمی همراه است؛ البته در دی ماه ۱۴۰۰ نوسانات محدودی داشته ولی در مجموع افت شدیدی نداشتند.
- بیشتر بخوانید:
کدام نمادها امروز مشکوک بودند؟ ۳ بهمن ماه ۱۴۰۰
ضد و نقیص‌هایی درمورد صندوق‌های با درآمد ثابت
در شرایط فعلی عده‌ای معتقدند که در حال حاضر ابطال از صندوق‌های با درآمد ثابت افزایش پیدا کرده و صندوق‌ها در حال کوچک شدن هستند اما در مقابل برخی دیگر این ادعا را رد و می‌گویند صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت باتوجه به افزایش سقف منابعی که شامل آنها شده توانستند نقدینگی زیادی جذب و حجم آنها مخصوصا در ماه‌های اخیر روند رو به رشدی پیدا کند و منابع قابل توجهی را جذب کردند که از این منابع قابل توجه بخشی وارد بازار سهام و بخشی هم به اوارق بهادار با درآمد ثابت تخصیص پیدا کرده است بنابراین صندوق‌های با درآمد ثابت در حال بزرگ‌تر شدن هستند و اگر هم خروج منابعی از آنها رخ دهد از صندوق‌های جدیدالتأسیس به سمت صندوق‌های قدیمی‌تر که دوران خوش بازار را دیدند و منابع ذخیره کردند سوق پیدا می‌کنند.
پرواز نقدینگی به سمت Fixed incomeها
در این رابطه با الهه ظفری، مدیر تحلیل اوراق بهادار تأمین سرمایه بانک ملت به گفت وگو پرداختیم.
* به‌نظر شما علت رشد صندوق‌های با درآمد ثابت از اسفند سال ۹۹ تاکنون چیست؟
احتمالا به دلیل تزریق نقدینگی است یعنی باتوجه به الزاماتی که برای خرید سهام گذاشته شد صندوق‌های با درآمد ثابت مجبور شدند برای محقق کردن این الزامات نقدینگی جذب کنند. وی ادامه داد: آنها دو بخش درآمد و سهامی دارند که قسمت سهامی بر روی بازدهی آنها نمی‌تواند تأثیر خاصی ایجاد کرده باشد چون بازار سرمایه نزولی بوده و نمی‌تواند مازاد ارزش به آنها اضافه کرده باشد همچنین اوراقی که در بخش درآمد ثابت وجود دارد بازده ثابت قابل برآوردی دارد درنتیجه به دلیل اینکه برای کسب این حد نصاب‌ها از بیرون تجهیز منابع کردند ارزش آنها افزایش پیدا کرده است.
*چه چشم‌اندازی برای این صندوق‌ها متصور هستید؟
ابتدای ریزش بازار و نوسانات شدیدی که اتفاق افتاد اندکی خروج از صندوق‌های با درآمد ثابت افزایش داشت اما در حال حاضر باتوجه به اینکه نرخ اوراق جهش پیدا کرده در حال تعدیل است که این تعدیل شدید نیست ممکن است اندکی سود دهی آنها را که به‌صورت ماهانه اعلام می‌کنند برای جذب منابع جذاب کند اما از آنجایی که مدیریت سودشان رابطه مستقیمی با قسمت سهامی دارد که این قسمت بر روی بازدهی آنها جذابیت ایجاد می‌کند، به‌نظر نمی‌رسد از این لحظه به بعد خروج نقدینگی بیشتری اتفاق افتد حتی اگر عوامل گفته شده اجرایی شود ورود نقدینگی به آنها صورت خواهد گرفت.
- ملیکا حمزه‌ئی - خبرنگار