عرضه سیمان در بورس کالا در مدت اخیر نتایج مثبتی را با خود به همراه داشته است، اما یکی از سیاست‌ها و ابزاری که به موقع در این بازار از آن رونمایی شد، گواهی سپرده کالایی این محصول بود که باعث شد دسترسی خریداران خرد به تالارهای بورس تسهیل شود که این موضوع در بلندمدت ثمرات زیادی را با خود به همراه دارد.
عرضه سیمان در بورس و ارائه این اوراق در شرایطی است که بررسی وضعیت بازار این محصول در کشور حکایت از افت ۸ درصدی مصرف این محصول در سال جاری در مقایسه با مدت مشابه پارسال دارد و در عین حال میزان تحویل صادراتی آن نیز به میزان ۳ درصد افت را تجربه کرده است.
در چنین وضعیتی دولت با ارائه طرح‌هایی مانند طرح مسکن ملی در تلاش است تا با ایجاد رونق در بخش ساخت و ساز از یک سو و اعمال سیاست‌های مالیاتی در موضوع خانه‌های خالی و ... از سوی دیگر بازار مسکن را با رونق مواجه سازد و این در حالی است که هر سیاستی از این دست روی تقاضا برای مواد اولیه و مصالح ساختمانی اثرات مستقیمی بر جای می‌گذارد.
در توضیح بیشتر باید گفت زمانی که دولت در موضوع تولید مسکن دخالت مستقیم دارد، کنترل قیمت مصالح ساختمانی از هر بعد در دستور کار قرار می‌گیرد تا به این ترتیب بتواند با تامین مصالح ارزان قیمت و با قیمت‌های دولتی، بازار این محصولات را کنترل و مسکن تولیدی را با کمترین هزینه عرضه کند در حالی که فشار این تصمیم قطعا بر دوش تولیدکنندگان خواهد بود، چراکه برآوردها حکایت از آن دارد که دولت در موضوع سیمان به‌زودی نرخ برق و گاز واحدهای تولیدی را ۵ تا ۷ برابر افزایش خواهد داد که نتیجه آن رسیدن قیمت تمام شده به حدود ۱۰۰ هزار تومان است و این امر فشار زیادی را روی تولیدکننده‌ها قرار خواهد داد.
- بیشتر بخوانید:
تک رخدادهایی که رویه می‌شود / آخری نخواهد بود!
با این حال بورس کالا با انتشار اوراق گواهی سپرده کالایی، تامین مالی بخش زیادی از صنعت را از طریق دسترسی خریدهای خرد به بازار تسهیل کرده است و باعث شده تا بازاری که می‌توانست به دلیل نوسانات ناشی از بازار سیاه از یک سو و مداخله‌های دولتی در تنظیم بازار خرد از سوی دیگر، با شرایط نامساعد گذشته و رانت‌های ناشی از دلالی روبرو شود، اکنون با شرایط متعادلی مواجه شود.
از سوی دیگر با توجه به اینکه زمینه‌های فروش نسیه سیمان با استفاده از ابزار مذکور حذف و دسترسی به موقع تولیدکنندگان به منابع نقدی مقدور است، بنابراین بسیاری از مشکلات گذشته برطرف می‌شوند اما بسیار اهمیت دارد که ابزارهای دیگری در کنار ابزار سپرده کالایی تعریف شود تا در مواقع ضروری بتواند حرکت‌های احتمالی بازار را تعریف و نمایان سازد که می‌توان به ابزار قراردادهای آتی سیمان به عنوان یک نمونه اشاره کرد. این ابزار می‌تواند با ارائه چشم اندازی برای آینده بازار، خریداران خرد را در تامین به موقع نیازهای خود تشویق و در کنترل و تنظیم بازار سهم مهمی داشته باشد و در عین حال سیاستگذاری‌های به موقع را در دستور مدیران بورس کالا و وزارت صمت قرار بدهد.
فراموش نکنیم که اقتصاد ایران سیکل‌های اقتصادی مهمی را در دوره‌های مختلف پشت سر می‌گذارد و این مساله در ۹۰ درصد اوقات اتفاق می‌افتد؛ به عبارتی اقتصاد کشور یا در دوره رونق است و یا رکود و در نتیجه یا با مازاد تولید روبرو هستیم و یا مازاد مصرف و نتیجه این نوسانات تقویت گاه و بیگاه بازار سیاه در این بازار بوده و هست که اوراق گوهی سپرده این چالش را برطرف خواهد کرد؛ با این حال آیا این کارکرد در بلند مدت و در دوره‌هایی که تقاضا بار دیگر روند رو به رشدی را در پیش خواهد گرفت هم پاسخگوی خلأهای بازار است یا خیر؟
در پاسخ به این سوال باید گفت این که دولت و بورس کالا بتوانند در دوره‌های کمبود، با استفاده از ابزارهای کالایی در بورس کالا بازار محصول سیمان را کنترل و تحرکات خارجی غیرمنطقی را از آن حذف کنند موفقیت مهمی محسوب می‌شود و وجه افتراق با شرایط گذشته را رقم می‌زند که در آن قیمت هر تن سیمان در بازار آزاد دو برابر قیمت کارخانه بود، با این حال انتظار می‌رود آن شرایط هیچ گاه تکرار نشود.
- علی محمد بد - مدیرعامل اسبق هلدینگ سیمان غدیر