صدای بورس - مهراز حبیبی ؛ در این گزارش به اشکال مختلف سیاهدانه ، مواد مغذی متشکل شده از آن و اثرات سلامتی این ماده غذایی خواهیم پرداخت. جالب است بدانید سیاهدانه برای سیستم ایمنی مفید است، عملکرد مغز را تقویت می‌کند و از بدن در برابر بیماری‌های مزمن مختلف، از جمله دیابت نوع ۲ و بیماری قلبی محافظت می‌کند . این مقاله همه چیزهایی را که باید در مورد سیاهدانه بدانید، از جمله مواد مغذی، اشکال رایج آن و اینکه آیا علم از مزایای سلامتی آن حمایت می‌کند یا خیر را مرور می‌کند.
سیاهدانه چیست؟
سیاهدانه گیاهی دارویی است که از خانواده Ranunculaceae است به آن زیره سیاه نیز می‌گویند زیرا دانه‌های آن شبیه زیره ادویه‌ای است. در حالی که می‌توان از آن در آشپزخانه استفاده کرد، سیاهدانه ممکن است به دلیل طیف گسترده ای از مزایای سلامتی که برای آن ثبت شده بیشتر شناخته شود. سیاهدانه دارای طیف وسیعی از کاربردها است که برخی از گیاه شناسان از آن به عنوان "گیاهی از بهشت" یاد می‌کنند. تاریخچه ای غنی از استفاده در سیستم های طب سنتی مانند آیورودا، یونانی، سیدا و تیب دارد. در مقبره‌های فرعون مصر پیدا شده است که نشان می‌دهد در مصر باستان از آن استفاده می‌شده است . کارشناسان معتقدند که در آن زمان، خواص ضد باکتریایی سیاهدانه ممکن است منجر به استفاده از آن به عنوان یک ماده نگهدارنده در فرآیند مومیایی شود . امروزه از این گیاه دارویی در بسیاری از کشورهای عربی، آسیا، آفریقا و بخش‌هایی از اروپا برای پیشگیری یا درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌شود . این موارد از مفاصل متورم گرفته تا مشکلات تنفسی مانند آسم و برونشیت را شامل می‌شود. همچنین گفته می‌شود که سیاهدانه در برابر بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع ۲ و بیماری قلبی محافظت می‌کند.
اشکال مختلف سیاهدانه
می‌توانید سیاهدانه را به‌عنوان دانه یا خمیر خریداری کنید که از هر کدام می‌توان برای طعم دادن به غذا استفاده کرد. شما همچنین می‌توانید آن را به شکل اسانس، عصاره، پودر یا کپسول خریداری کنید، که همگی گزینه های محبوبی برای کسانی هستند که مایل به استفاده از این گیاه برای خواص دارویی آن هستند. بهترین شکل مصرف به طور کلی به این بستگی دارد که می‌خواهید از کدام فواید سلامتی آن بهره ببرید به عنوان مثال، روغن‌ها و خمیرها را می‌توان به صورت موضعی برای درمان بیماری‌های پوستی یا تسکین التهاب یا درد استفاده کرد. در همین حال، پودرها، قرص‌ها و عصاره‌ها معمولاً برای کسانی که مایل به پیشگیری یا درمان التهاب داخلی یا بیماری مزمن هستند توصیه می‌شود.
خلاصه : سیاهدانه گیاهی است که معمولا در طب سنتی استفاده می‌شود که به شکل اسانس، خمیر، پودر، کپسول یا عصاره موجود است. امروزه در سراسر جهان برای پیشگیری یا درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها استفاده می‌شود.
مواد مغذی و ترکیبات فعال
تاکنون تحقیقات کمی در مورد ترکیب دقیق مواد مغذی سیاهدانه انجام شده است. علاوه بر این، به نظر می رسد محتوای مواد مغذی آن بسته به محل رشد، بلوغ گیاه در زمان برداشت و روش های استفاده شده برای برداشت آن متفاوت است . یک مطالعه نشان می‌دهد که دانه‌های سیاه دانه از نوع بنگلادشی آن از حدود ۴۵درصد چربی، ۲۰درصد کربوهیدرات و ۲۰درصد پروتئین تشکیل شده است. همچنین به نظر می‌رسد که آنها مقداری پتاسیم، فسفر، کلسیم و منیزیم را فراهم می‌کند، اگرچه مقادیر آن توضیح داده نشده است.
مطالعه دیگری نشان می‌دهد که سیاهدانه ممکن است مقادیر کمی از ویتامین‌های A ، C و E و همچنین برخی از ویتامین‌های B را فراهم کند. با این حال، انواع و مقادیر دقیق آن به خوبی توضیح داده نشده است . در مقابل، اطلاعات بیشتری در مورد آنتی اکسیدان ها و سایر ترکیبات مفید این گیاه وجود دارد. آنتی اکسیدان ها ترکیبات گیاهی مفیدی هستند که به محافظت از بدن شما در برابر آسیب سلولی و بیماری کمک می‌کنند. به نظر می‌رسد سیاهدانه سرشار از آنتی اکسیدان هایی از خانواده های پلی فنل، توکوفرول، ترپنوئید و ترپن است. از بین تمام این آنتی اکسیدان ها، تیموکینون - آنتی اکسیدانی از خانواده ترپن ها و ترپنوئیدها - به مراتب فراوان ترین آنهاست. کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که این ترکیب فعال احتمالاً پشت بسیاری از مزایای سلامتی ادعا شده سیاهدانه قرار دارد . سیاهدانه همچنین به نظر می رسد حاوی آلکالوئیدها و فیتواسترول ها، دو نوع ترکیب گیاهی مفید با خواص طبیعی کاهش کلسترول باشد.
خلاصه : سیاهدانه حاوی مقدار مناسبی پروتئین و چربی و همچنین مقادیر کمتری ویتامین و مواد معدنی است. همچنین سرشار از تیموکینون، آلکالوئیدها و فیتواسترول‌ها است.
مزایای سلامتی بالقوه
تصور می‌شود سیاهدانه آنقدر طیف وسیعی از فواید سلامتی را ارائه می‌دهد که اغلب از آن به عنوان نوشدارویی یا شفابخش جهانی یاد می‌شود.
سرشار از آنتی اکسیدان :
آنتی اکسیدان ها ترکیبات گیاهی هستند که به محافظت از سلول‌های شما در برابر آسیب های ناشی از مولکول های ناپایدار به نام رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند. هنگامی که رادیکال های آزاد در بدن شما انباشته می‌شوند، می‌توانند باعث استرس اکسیداتیو شوند، که ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های خاص مانند سرطان و بیماری‌های قلبی را افزایش دهد. همانطور که گفته شد، سیاهدانه سرشار از آنتی اکسیدان قوی تیموکینون است که دارای خواص ضد التهابی است. کارشناسان بر این باورند که بیشتر فواید سلامتی مرتبط با این گیاه دارویی مربوط به این ترکیب است . یک بررسی از پنج مطالعه نشان می‌دهد که سیاهدانه دارای اثر آنتی اکسیدانی قوی در انسان است. با این حال، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است تا بررسی شود که این می‌تواند به کدام یک از مزایای سلامتی دقیق کمک کند .
به کاهش التهاب کمک می‌کند :
التهاب پاسخ طبیعی بدن شما به آسیب یا عفونت است. این معمولاً کوتاه مدت است و به محافظت از بدن در برابر بیماری یا آسیب بیشتر کمک می‌کند. التهابی که برای دوره های طولانی تری ادامه دارد به التهاب مزمن گفته می‌شود. اعتقاد بر این است که این وضعیت عامل بیماری‌های مختلف از جمله دیابت نوع ۲، سرطان و بیماری قلبی است . تحقیقات حیوانی نشان می‌دهد که سیاهدانه ممکن است نشانگرهای التهاب را در بدن پس از آسیب کاهش دهد . نتایج مشابهی در زنان مبتلا به آرتریت روماتوئید (RA)، یک بیماری خود ایمنی که باعث التهاب در مفاصل می‌شود، گزارش شده است. در یک مطالعه کوچک، زنان مبتلا به آرتریت روماتوئید که ۱ گرم روغن سیاهدانه در روز به مدت ۲ ماه مصرف کردند، نشانگرهای خونی کمتری از التهاب داشتند و مفاصل متورم کمتری نسبت به کسانی که دارونما مصرف کردند، گزارش کردند . کارشناسان معتقدند که تیموکینون ترکیب کلیدی مسئول اثرات ضد التهابی این گیاه است . اگرچه این امیدوار کننده به نظر می رسد، به خاطر داشته باشید که مطالعات در مورد این موضوع محدود است. قبل از اینکه بتوان نتیجه گیری های قوی انجام داد، به تحقیقات بیشتر، به ویژه در انسان ها نیاز است.
ایمنی شما را تقویت می‌کند :
سیاهدانه همچنین ممکن است به تقویت سیستم ایمنی بدن شما کمک کند. مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان می‌دهد که عصاره های ساخته شده از این گیاه ممکن است فعالیت گلبول های سفید خون را تحریک کند، نوعی که با عفونت ها و بیماری‌ها مبارزه می‌کند. یک مطالعه کوچک در کودکان مبتلا به اختلال خونی ارثی نتایج مشابهی را نشان داد. مخلوط کردن ۲ گرم پودر سیاهدانه با وعده های غذایی کودکان به مدت ۳ ماه به طور قابل توجهی باعث بهبود تعداد گلبول های سفید خون و کاهش نشانگرهای استرس اکسیداتیو شد . با این حال، این مطالعه هیچ گروه کنترلی دارونما نداشت، که تأیید اینکه آیا این اثرات واقعاً نتیجه مکمل بوده اند یا خیر، دشوار است.
در مطالعه کوچکی که قبلاً ذکر شد در زنان مبتلا به آرتریت روماتوئید، آنهایی که روزانه ۱ گرم روغن سیاهدانه مصرف می کردند، پس از ۲ ماه به طور قابل توجهی سطوح گلبول های سفید خون بیشتری نسبت به گروه دارونما داشتند. آنها همچنین نشانگرهای التهابی کمتری داشتند و مفاصل متورم کمتری داشتند . اگرچه این نتایج امیدوارکننده به نظر می‌رسند، هنوز مشخص نیست که چه پیشرفت‌هایی در زندگی واقعی در ایمنی، در صورت وجود، ناشی از تعداد بالاتر گلبول‌های سفید خون نشان داده شده در این مطالعات کوچک است. بنابراین تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
از مغز شما محافظت می‌کند :
اعتقاد بر این است که التهاب مغز نقش مهمی در ایجاد بیماری‌هایی مانند بیماری آلزایمر و بیماری پارکینسون ایفا می‌کند . تحقیقات آزمایشگاهی و حیوانی نشان می‌دهد که تیموکینون می‌تواند به کاهش التهاب در مغز کمک کند . کارشناسان بر این باورند که این ممکن است از پیشرفت بیماری‌های عصبی مرتبط با التهاب مانند بیماری آلزایمر، آنسفالومیلیت، صرع، افسردگی و بیماری پارکینسون جلوگیری کند یا آن را کند کند .یک مطالعه کوچک و قدیمی از این ایده پشتیبانی می‌کند. افراد مسن هر روز ۵۰۰ میلی گرم سیاه دانه یا دارونما به مدت ۹ هفته دریافت کردند. گروه سیاه دانه در مقیاس های توجه، حافظه و شناخت کلی به طور قابل توجهی بالاتر از گروه دارونما آزمایش شدند. در نگاه اول، این مطالعه می‌تواند نشان دهد که سیاهدانه ممکن است پیشرفت از دست دادن حافظه مرتبط با افزایش سن را به تاخیر بیندازد. با این حال، به خاطر داشته باشید که کوچک است و مربوط به تقریبا ۱۰ سال پیش است. بنابراین، تحقیقات بیشتری برای تایید این یافته ها و بررسی اثرات احتمالی این گیاه روی سایر شرایط عصبی مرتبط با التهاب مغز مورد نیاز است.
کلسترول و فشار خون شما را کاهش می‌دهد :
فشار خون بالا و سطح کلسترول از عوامل خطر مهم بیماری قلبی هستند. به نظر می رسد که سیاهدانه ممکن است به کاهش هر دو کمک کند . مطالعات در زنان مبتلایان به چاقی و بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع ۲ نشان می‌دهند که مصرف ۲ تا ۳ گرم سیاهدانه هر روز به مدت ۸ تا ۱۲ هفته می‌تواند به طور قابل توجهی سطح کلسترول کل و (LDL )چربی بد را کاهش دهد. برخی مطالعات بیشتر نشان می‌دهد که مکمل این گیاه دارویی ممکن است سطح کلسترول HDL (خوب) را افزایش دهد، اگرچه برخی دیگر چنین تأثیری را پیدا نکرده اند . هنگامی که صحبت از فشار خون می‌شود، مروری بر ۱۱ مطالعه کنترل تصادفی - استاندارد طلایی در تحقیقات - اشاره می‌کند که سیاهدانه ممکن است سطح فشار خون را نیز کمی کاهش دهد.
شرکت‌کنندگانی که به‌طور متوسط ۸ هفته از سیاه دانه استفاده کردند، فشار خون سیستولیک - عدد بالا - ۳.۳ میلی‌متر جیوه اضافی و فشار خون دیاستولیک - عدد پایین - ۲.۸ میلی‌متر جیوه بیشتر در مقایسه با افرادی که دارونما دریافت کردند کاهش یافت. با این وجود، مطالعات دیگر هیچ تاثیری بر فشار خون گزارش نمی‌کنند. بنابراین، قبل از اینکه بتوان نتیجه‌گیری و توصیه‌های روشنی ارائه کرد، تحقیقات بیشتری لازم است .
سطح قند خون را بهبود می‌بخشد :
سیاهدانه همچنین ممکن است به تنظیم سطح قند خون کمک کند. در یک مطالعه اخیر، بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع ۲ که ۱ گرم سیاه دانه در روز به مدت ۸ هفته مصرف کردند، شاهد کاهش قابل توجهی در سطح قند خون ناشتا بودند . علاوه بر این، ۲ بررسی نشان می‌دهد که مکمل سیاه دانه ممکن است سطح قند خون ناشتا را به طور متوسط ۱۷.۸ میلی گرم در دسی لیتر کاهش دهد. همین بررسی ها همچنین کاهش حدود ۰.۷ درصدی هموگلوبین A۱C را گزارش می کنند که نشان دهنده بهبود کنترل قند خون است . کارشناسان بر این باورند که سیاهدانه ممکن است بتواند ترشح انسولین را افزایش دهد، هورمونی که مسئول انتقال قند از خون به سلول‌های شماست. علاوه بر این، آنها پیشنهاد می کنند که این گیاه دارویی ممکن است حساسیت سلول ها به انسولین را بهبود بخشد و جذب قند آنها را افزایش دهد .
سایر مزایای بالقوه
سیاهدانه ممکن است مزایای اضافی زیر را ارائه دهد:
ممکن است سلول های سرطانی را از بین ببرد. مطالعات قدیمی‌تر آزمایشگاهی که بر روی حیوانات انجام شده ، نشان می‌دهد که سیاهدانه ممکن است به جلوگیری از رشد و گسترش سلول‌های سرطانی کمک کند. با این حال، تحقیقات انسانی برای تأیید این موضوع مورد نیاز است.
ممکن است باروری مردان را افزایش دهد. تحقیقات محدود حیوانی نشان می‌دهد که سیاه دانه ممکن است در موارد ناباروری مردانه ناشی از چاقی مفید باشد، اگرچه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است .
ممکن است آسم را بهبود بخشد. یک مرور کوچک گزارش می‌دهد که سیاه دانه ممکن است به کاهش علائم آسم کمک کند، اگرچه مطالعات بیشتری برای تأیید این یافته مورد نیاز است .
با باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و مخمرها مبارزه می‌کند. سیاه دانه ممکن است برخی از خواص ضد باکتری، ضد ویروسی و ضد قارچی داشته باشد. به نظر می‌رسد که به‌ویژه در برابر کاندیدا آلبیکنس، مخمری که باعث عفونت‌های کاندیدا می‌شود، مؤثر باشد .
ممکن است از آسیب کبدی محافظت کند. چند مطالعه نشان می‌دهد که سیاه دانه ممکن است به محافظت از کبد شما در برابر آسیب کمک کند. با این حال، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
ممکن است عملکرد کلیه را تقویت کند. سیاه دانه ممکن است عملکرد کلیه را در افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی افزایش دهد. همچنین ممکن است به حل کردن سنگ کلیه کمک کند. با این حال، تحقیقات بیشتری لازم است .
ممکن است زخم معده را درمان کند. مطالعات حیوانی نشان می‌دهد که سیاه دانه ممکن است محیط معده را به گونه ای تحت تاثیر قرار دهد که می‌تواند به کاهش یا درمان زخم معده کمک کند. با این حال، مطالعات انسانی مورد نیاز است.
اگرچه این مطالعات امیدوارکننده به نظر می رسد، قبل از اینکه بتوان نتیجه گیری های قوی انجام داد، تحقیقات بیشتری در مورد همه این مزایای ادعا شده مورد نیاز است.