صدای بورس- محبوبه قرمزچشمه؛ بازار سرمایه ۱۴۰۱ را با رکوردشکنی بسیاری از کامودیتی‌ها آغاز کرد و با امید به احیای برجام جان تازه ای برای بورس ایران بود.
شرکت بزرگ و شاخص هم وزن شاهد باشیم.
انتظار بهبود سطح نسبت P/E در بازار علی رغم احیای برجام نمی‌توان داشت.
ضمن اینکه در سال ۱۴۰۱به دلیل وجود تفاوت‌های ذکر شده و
انتظار از ناهمگن بودن عملکرد بازار سهام،از شرکت‌های سبدگردانی
انتظار می‌رود بتوانند تلاطمات مربوط به سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ را
پشت سرگذاشته و با تکیه بر توان تحلیلی خود،
بازدهی بهتراز شاخص کل را به ثبت برسانند.
علی کربلایی، معاون سرمایه گذاری هدف حافظ بازار سرمایه در گفت و گو با صدای بورس بیان سال کرد: ۱۴۰۰ را در بیم و امید گشایش‌های سیاسی و احیای برجام آغاز کرد و در ادامه عواملی چون تضعیف قابل توجه همه‌گیری کرونا و برنامه‌های بودجه‌ای دولت به محرک‌های اصلی بازار اضافه شدند. در پایان سال نیز اطمینان از احیای برجام با برداشتن گام‌های کاربردی از سوی طرفین برجام، قوت گرفته است.
مزیت‌های احیای برجام بر مذاکرات برجام
وی در مقایسه شرایط کنونی احیای برجام با دوره مذاکرات برجام گفت: سال ۱۴۰۱ خورشیدی در حالی با چشم‌انداز احیای برجام آغاز شد که نسبت به دوره زمانی مذاکرات امضای برجام تفاوت اساسی وجود دارد. در آن زمان عربستان در رقابت با تولیدات نوظهور امریکا در بازار نفت، در راستای حفظ سهم از بازار خود به یکباره در نرخ نفت صادراتی خود کاهش قابل توجهی را اعمال نمود. در ادامه نیز افت سرعت رشد اقتصادی چین، بازار کامودیتی را با رکودی قابل توجه همراه ساخت.
کربلایی بیان کرد: در دوره حاضر که دوره احیای برجام نام گرفته شده، با حمله نظامی روسیه به اوکراین (و جرایم و تحریم‌هایی که برخی کشورهای غربی برای روسیه در نظر گرفته‌اند)، بازار کامودیتی التهاب ویژه‌ای را تجربه می‌کند.
کامودیتی‌ها در بالاترین سطوح تاریخی خود
وی در ارتباط با تاثیر عرصه بین الملل بر وضعیت کنونی ارزش بازار سهام کشور گفت: در شرایط کنونی قیمت‌های جهانی کامودیتی‌ها علاوه بر رشدهای بیش از ۱۰ درصد، در بالاترین سطوح تاریخی خود قرار دارند. مهم‌ترین اقلام صادراتی ایران نیز نفت، گاز، محصولات پتروشیمی و مواد فلزی و معدنی است. عمده ارزش بازار سهام کشور را نیز چنین شرکت‌هایی به خود اختصاص داده‌اند. بنابراین می‌توان امیدوار بود دست کم از حیث فروش و تامین برخی مواد اولیه و فناوری، صنایع اصلی کشور و شرکت‌های بورسی شاهد گشایش و افزایش بهره‌وری باشیم.
اهمیت بازار ارز
این مدیر سرمایه گذاری با بیان اینکه عوامل داخلی را نیز پیش از جمع بندی باید در نظر گرفت، گفت: با احیای برجام و تسهیل وصول درآمدهای ارزی به همراه سطح فعلی نرخ نفت، می‌توان انتظار داشت حداقل در سال ۱۴۰۱ انتظارات تورمی مهار شده و فعلا واکنشی به رشد پایه پولی کشور نداشته باشد. لذا کاهش محدود در نرخ ارز احتمالا جبران‌کننده افزایش نرخ غالب محصولات جهانی خواهد بود. در این میان کالاهایی که بیش از ۱۵% افزایش نرخ جهانی را بتوانند حفظ کنند، می‌تواند عامل تمایز بازدهی شرکت‌ها در بازار سهام باشند.
افزایش تعرفه نرخ خوراک و سوخت صنایع
معاون سرمایه گذاری هدف حافظ بیان کرد: از مباحث بحث برانگیز سال ۱۴۰۰ افزایش هزینه‌های گاز خوراک و سوخت پتروشیمی‌ها و سایر صنایع بوده است. با اینکه بحث قیمت‌گذاری انرژی مصرفی صنایع با اعمال سقف‌های قیمتی در ماه‌های پایانی سال مسکوت ماند، همچنان از ابهامات ویژه بازار سرمایه است.
وی افزود: اکنون برخی گمانه زنی‌ها بر این اصل استوار است که با انتظار افزایش درآمدهای ارزی دولت در سال آتی، بازهم سقف‌های قیمتی برای تخفیف به صنایع تمدید خواهد شد و بازار سرمایه را فعلا از این حیث خطری تهدید نمی‌کند. اما با توجه به اینکه این باور عمومی (به اشتباه) وجود دارد که صنایع داخلی هزینه‌های ناچیزی بابت انرژی پرداخت می‌کنند، همچنان سایه این تهدید بر سر بازار وجود خواهد داشت.
کربلایی افزود:موضوع قیمت‌گذاری نفت و گاز تحویلی به صنایع از حیث امنیت ملی و اهداف توسعه تولیدات کشور اهمیت ویژه‌ای دارد. بنابراین انتظار می‌رود سیاست‌گذاران مدل تعیین خوراک گاز را متناسب با تحولات بین‌المللی و ظهور پروتکشنیسم هرچه سریعتر اصلاح نمایند. فرمول فعلی بیش از همه به نفع تولیدکنندگان امریکایی‌ست که باتکیه بر قیمت‌های ارزان تر گاز در آمربکا جایگاه خود را در کسب سهم از بازار محصولات پتروشیمی توسعه ببخشند.
ارتقای روش‌های مالیات ستانی
وی با بیان اینکه گستره مالیات ستانی دولت در حال تغییر است، گفت: بعید است تغییرات در راس دولت بتواند در برنامه‌ای که آغاز شده، تغییر جدی ایجاد کند. به نظر می‌رسد پایان عصر درآمدهای نفتی (بدلیل تحریم‌های گسترده و چند لایه امریکا و همچنین توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک و علی رغم قیمت‌های فعلی نفت)، تبدیل به یک باور برای سیاست‌گذاران شده است.
کربلایی افزود: نقشه راهی که برای تامین منابع دولت‌ها ترسیم شده مبتنی بر مالیات ستانی ست که طی سه سال اخیر، تغییرات ملموسی را پشت سرگذشته است. با این حال بازار سهام تاکنون از مالیات هایی نظیر مالیات بر سود ناشی از خرید و فروش سهام در کوتاه مدت مصون بوده، اما می‌توان انتظار داشت بازهم این موضوع با جدیت بیشتری مورد توجه قرار بگیرد و یکی از تهدیدهای پیش روی بازار سهام تلقی می‌شود.
سهام عدالت
وی با اشاره به اهمیت سهام عدالت گفت: در سال ۱۳۹۹ حدود نیمی از سهامداران سهام عدالت انتخاب کردند، مستقیما بتوانند سهام خود را مدیریت کنند. با این تصمیم دارائی ایشان از پورتفوی سرمایه گذاری‌های استانی به کد معاملات اشخاص در بورس منتقل شده و می‌توانند برای فروش یا نگه داری آن مستقلا تصمیم گیری کنند. در اردیبهشت ۹۹ مجموع میزان دارائی این اشخاص رقمی بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بود که حتی در آن زمان نیز می‌توانست فشار فروش قابل توجهی را در بازار سرمایه فراهم کند. لذا به نظر می‌رسد به روش‌های گوناگون تلاش شده از ایجاد فشار فروش توسط ایشان در بازار سهام جلوگیری شود.
معاون سرمایه‌گذاری هدف حافظ بیان کرد: اکنون نیز علی رغم اینکه ارزش سهام مذکور نسبت به دوره مورد اشاره افت قابل توجهی پیدا کرده، بدلیل افت شدید ارزش معاملات رزوانه، هر زمان سهامداران عدالت بتوانند مجوز فروش سهام خود را به‌دست بیاورند، بورس و فرابورس با جریان فروش پرقدرتی مواجه خواهند شد که براحتی می‌تواند بیش از یک فصل روند بازار سهام را تحت تاثیر قرار دهد.
سیاست دولت در اعطای مجوز افزایش قیمت
وی افزود:دولت سیزدهم تاکنون نشان داده در راستای تحقق سیاست‌های عدالت خواهانه خود در اعطای مجوز افزایش نرخ در کالاهای مصرفی و با دوام وسواس زیادی دارد. البته در این راه مجلس نیز با دولت رقابت داشته و هر دو تلاش دارند در راستای کنترل قیمت‌ها یا دست کم برای نمایش آن از یکدیگر پیشی بگیرند. این موضوع در کنار افزایش نرخ نهاده‌های تولید و گران شدن هزینه‌های انرژی صنایع باعث افت حاشیه سود فصلی شرکت‌ها در بسیار صنایع شده است.
کربلایی با بیان اینکه بعید به نظر می‌رسد رویه موجود براحتی تغییر کند، گفت: با احیای برجام احتمالا بازهم شاهد سیل ورود محصولات وارداتی و قاچاق به کشور خواهیم بود که از لحاظ قیمتی می‌توانند با محصولات داخلی رقابت کنند. برآیند این دو موضوع می‌تواند کاهش تولید در صنایع زود مصرف و با دوام را به همراه داشته باشد. در نتیجه اقبال زیادی نمی‌توان برای کلیت چنین صنایعی در بازار سهام انتظار داشت.
وی تصریح کرد: جمع بندی موارد فوق نشان می‌دهد حداقل درحال‌حاضر نمی‌توان انتظار وقوع رشد سراسری و یکپارچه بازار سهام در سال ۱۴۰۱ را داشت. اما آنچه که مسلم است جدا بودن راه سهم‌ها و شرکت‌ها از یکدیگر است. در چنین فضایی تحلیل گری ارزش ویژه‌ای خواهد داشت و احتمالا حدود کسب سود ازبازار محدود و اصطلاحا اقتصادی باقی خواهد ماند.
معاون سرمایه‌گذاری هدف حافظ بیان کرد: در سال نو هم احتمالا همچون سال گذشته به برکت افزایش نرخ‌ها در بازار جهانی، شاهد عملکرد نسبتا بهتر صنایع پتروشیمی، فلزی معدنی و پالایشی خواهیم بود که وزن اصلی در شاخص کل بورس را به خود اختصاص داده‌اند. بنابراین انتظار می‌رود باز هم تفاوت معناداری میان عملکرد شاخص ۳۰ شرکت بزرگ و شاخص هم وزن شاهد باشیم. انتظار بهبود سطح نسبت P/E در بازار را هم بدلیل تهدیداتی که اشاره شد، علی رغم احیای برجام نمی‌توان داشت.
در سال ۱۴۰۱ به دلیل وجود تفاوت‌های ذکر شده و انتظار از ناهمگن بودن عملکرد بازار سهام، از شرکت‌های سبدگردانی انتظار می‌رود بتوانند تلاطمات مربوط به سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ را پشت سر گذاشته و با تکیه بر توان تحلیلی خود، بازدهی بهتر از شاخص کل را به ثبت برسانند.