سال ۱۴۰۰ برای بازار طلا و سکه، سال پرنوسانی بود. البته آن میزان افزایش قیمتی که در سال ۹۹ در این بازار اتفاق افتاد، بیشتر از تغییرات قیمتی سال ۱۴۰۰ بود، اما در سالی که گذشت نیز بازارهای مختلف از جمله طلا و سکه بر مدار صعودی قرار گرفتند.
عوامل مختلفی در تعیین قیمت طلا و سکه در بازار داخل دخیل است اما اگر نگاهی به وقایع سال ۱۴۰۰ بیندازیم، آنچه از همه نقش پررنگ‌تری داشت، اخبار مربوط به مذاکرات و مسئله احیای برجام بود. دلیل تأثیرگذاری این عامل بر بازار طلا و سکه این است که قیمت‌ها در این بازار بیش از هرچیز به طور مستقیم از نرخ ارز آزاد فرمان می‌گیرند خود متاثر از اخبار سیاسی است. دلار آزاد نیز طی سال ۱۴۰۰ بر مدار صعودی قرار داشت و تنها چند هفته است که به دنبال قوت گرفتن اخبار مربوط به دستیابی به توافق‌اندکی کاهشی شده و همانطور که گفته شد تأثیر این کاهش را نیز در بازار طلا و سکه به وضوح مشاهده کردیم.
بازارجهانی
در کنار این عامل بسیار مهم، سال ۱۴۰۰، برای اونس جهانی طلا نیز سال پرنوسانی بود. این شاخص جهانی رکوردهای بسیاری زد و حمله نظامی روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه قیمت اونس جهانی را تا مرز ۱۹۸۰ دلار هم بالا برد. هرچند در روزهای اخیر تا زمان نگارش این مطلب که چهار روز از جنگ روسیه با اوکراین می‌گذرد و طلا در کانال ۱۹۰۰ دلار در نوسان است. این اتفاق در شرایطی افتاد که از ابتدای سال بسیاری از تحلیلگران پیش‌بینی می‌کردند که طلای جهانی در نهایت به کانال ۲هزاردلاری خواهد رسید. تشدید تنش‌های سیاسی در سطح جهان، وقوع جنگ و احتمال گسترده‌تر شدن آن و افزایش تورم جهانی و همچنین افزایش تورم در آمریکا که به دنبال سیاست‌های انبساطی پس از بحران کرونا رخ داده بود نیز بر افزایش بهای اونس جهانی طلا اثرگذار هستند و ممکن است در صورت بروز تنش سیاسی دیگری اونس جهانی با جهش مواجه شود.
بازار داخلی
بازار طلا و سکه کار خود را در ابتدای سال ۱۴۰۰ در شرایطی آغاز کرد که هر گرم طلای ۱۸عیار، حدود ۱میلیون تومان قیمت خورده بود. سکه امامی نیز در قیمت ۱۰میلیون تومان معامله می‌شد و سکه بهار آزادی نیز ۹میلیون و ۹۵۰هزارتومان قیمت خورده بود. همچنین نیم سکه و ربع سکه نیز به ترتیب در قیمت‌های ۵میلیون و ۹۵۰هزارتومان و ۳میلیون و ۷۵۰هزارتومان معامله می‌شدند و هر سکه یک گرمی نیز ۲میلیون و ۱۰۰هزارتومان قیمت خورده بود. طی ۶ ماه ابتدایی سال، یعنی تا ابتدای مهرماه، روند صعودی بازار طلا و سکه با قدرت ادامه داشت. درحالی که ابتدای سال، امیدها برای دستیابی به توافق و به نتیجه رسیدن مذاکرات بالا بود اما به مرور با به پایان رسیدن کار دولت دوازدهم و شروع فعالیت دولت جدید و درحالی که خبری از توفق نبود، معامله‌گران به این نتیجه رسیدند که به احتمال زیاد فعلا توافقی در کار نخواهد بود و کارها به دولت سیزدهم محول شده است.
به دنبال این موضوع، بازارها در شیب صعودی شروع به حرکت کردند. دلار آزاد که ابتدای سال، کار خود را در محدوده قیمتی ۲۴هزارتومان آغاز کرده بود به کانال ۲۷هزارتومان نیز رسید و طلا و سکه هم همپای آن حرکت کردند. به طوری که در پایان ۶ماهه ابتدایی سال، خریداران طلا ۶درصد و سرمایه‌گذاران بازار سکه ۵.۳درصد سود کرده بودند. در ابتدای مهرماه، هر قطعه سکه امامی با قیمت ۱۱میلیون و ۷۵۰هزار و سکه طرح قدیم ۱۱میلیون و ۴۰۰هزار تومان معامله می‌شد. همچنین قیمت نیم سکه ۵میلیون و ۹۰۰هزار، ربع سکه ۳میلیون و ۴۵۰هزار و سکه یک گرمی ۲میلیون و ۲۰۰هزار تومان بود و قیمت هر گرم طلای ۱۸عیار نیز به یک میلیون و ۱۴۹هزار تومان رسید، اما با شروع نیمه‌دوم سال، احتمال دستیابی به توافق دوباره کمی قوت گرفت. البته این احتمالا درحدی نبود که بتواند جلودار صعود دلار باشد و دلار آزاد به کانال ۳۰هزارتومان نیز رسید. اواخر آذرماه، زمانی بود که قیمت‌ها در بازار طلا به اوج خود رسید. در همین ایام سکه امامی در کانال ۱۳میلیون تومان قرار داشت و حتی در قیمت ۱۳میلیون و ۳۰۰هزارتومان نیز معامله شد. نیم سکه نیز در قیمت ۶میلیون و ۸۰۰هزارتومان معامله می‌شد و ربع سکه ۳میلیون و ۸۰۰هزارتومان قیمت خورده بود. سکه یک گرمی نیز ۲میلیون و ۳۰۰هزارتومان قیمت خورده بود هر گرم طلای ۱۸عیار نیز یک میلیون و ۲۸۸هزارتومان بود. درست پس از این اوج گرفتن بود که گمانه‌زنی‌ها برای دستیابی به توافق بار دیگر قوت گرفت و بازارها در مدار نزولی قرار گرفتند. از ابتدای دی‌ماه، تا پایان بهمن‌ماه، دلار آزاد به‌عنوان اصلی‌ترین عامل موثر در قیمت طلا و سکه نزولی شد و کانال‌های پیشین را پس گرفت تا در پایان بهمن‌ماه به قیمت ۲۵هزار و ۵۰۰تومان رسید. البته طلا و سکه که در مسیر صعودی همپای دلار پیش می‌رفت در این روند نزولی کمی از خود مقاومت نشان داد. عاملی هم که کمی ترمز ریزش قیمت طلا و سکه را کشیده بود، اونس جهانی طلا بود که به دنبال افزایش تنش‌ها میان اوکراین و روسیه و همینطور قوت گرفتن احتمال افزایش نرخ بهره بانکی در آمریکا، افزایشی شده بود.
اما سرانجام طلا تسلیم دلار شد و در مدار کاهشی حرکت کرد. به این ترتیب در اولین روز از اسفندماه، سکه تمام به ۱۱میلیون و ۷۵۶هزارتومان، نیم سکه، ۶میلیون و ۶۲۰هزارتومان، ربع سکه، ۳میلیون و ۶۸۰هزارتومان و هر سکه یک گرمی نیز ۲میلیون و ۲۷۰هزارتومان رسید. گرچه سکه تمام در راستای تحرکات طلای جهانی در آغاز جنگ روسیه با اوکراین در روز بعد مجددا به کانال ۱۲ میلیون تومانی رسیده بود، در روز هفتم اسفند با تعدیل قیمت به نزدیکی مرز پایینی کانال مذکور و رقم ۱۲ میلیون و ۱۰هزار تومان رسید. البته با افزایش دوباره قیمت اونس طلا، بازار داخلی هم افزایشی شد.
پیش‌بینی سال جدید
این روزها بازار طلا و سکه تبدیل به میدانی برای قدرت‌نمایی دو عامل اصلی شده است؛ دلار و اونس جهانی. درحالی که با قوت گرفتن احتمال توافق، دلار نوسان چندانی ندارد اما اونس جهانی سعی می‌کند تا افسار قیمت طلا و سکه را کشیده و مانع کاهش بیشتر شود. در این بین نگاهی به مکانیسم رفتار قیمتی طلا و سکه در بازار طی سال‌های گذشته نشان می‌دهـد که این دو شاخص، تمایل بیشتری به دنباله‌روی از دلار دارد، اما برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند، حتی با وجود حصول توافق نیز نباید انتظار ریزش شدید قیمت‌ها در بازار طلا و سکه را داشت. پیش‌بینی قیمت طلا و سکه درحال حاضر تحت تأثیر نتیجه مذاکرات هسته‌ای در وین و علاوه بر آن به آینده شاخص‌های دیگر همچون اونس جهانی و تحولات دیگر بازارها در سایه جنگ روسیه و اوکراین قرار دارد.
- صبا نوبری - روزنامه‌نگار