به گزارش صدای بورس، مناسبات ایران و روسیه با توجه به مجاورت جغرافیایی و اشتراک در بسیاری از مسائل بین‌المللی در سال‌های اخیر ماهیت راهبردی پیدا کرده است. به طور طبیعی آنچه این مناسبات راهبردی را تقویت، پایدار و اثربخش برای دو کشور می کند، گسترش همکاری‌ها به حوزه‌های اقتصادی و به‌ویژه انرژی است که ما جلوه‌های این همکاری را در بازار جهانی نفت به خوبی می‌بینیم. منتها هنوز این شکل از مناسبات راهبردی به حوزه همکاری‌های دوجانبه در نفت و گاز به‌صورت واقعی تبلور پیدا نکرده است.
ایران و روسیه هر دو در زمره بزرگترین دارندگان و تولید کنندگان نفت و گاز هستند. این مسئله نمی‌تواند تنها دو کشور را در قامت رقیب قرار دهد. تهران و مسکو ظرفیت‌های بزرگی برای همکاری در طرح‌های مشترک نفت و گاز و تبدیل شدن به یک بلوک واحد تولید و عرضه انرژی تعریف کنند.
مسیر مثبت مذاکرات
در زمستان سال گذشته برای این مهم مذاکراتی بین دو کشور برقرار شد که نتایج روشنی را در بر داشت اما مذاکرات چند روز پیش با بنای محکم‌تری پیش رفت و آنطور که جواد اوجی وزیر نفت نیز اعلام کرده، توافق‌های خوبی صورت گرفته است؛ به‌طوری که هم در بحث توسعه میدان‌های مشترک، میدان‌های مستقل نفت و گاز و سرمایه‌گذاری‌های مشترک و در حوزه پتروشیمی، دانش فنی، صدور کاتالیست‌ها و بحث سوآپ گاز، سوآپ فرآورده‌های نفتی و حتی نفت خام در قالب کارگروهی مشترک توافق‌های خوبی انجام شد.
وی با اشاره به اینکه سقف رقم کنونی مبادلات تجاری ما با روسیه ۴ میلیارد دلار است، تصریح کرد: با توجه به ظرفیت‌هایی که هر دو کشور دارند برنامه‌ریزی کرده‌ایم که این سقف را سالانه به ۴۰ میلیارد دلار برسانیم.
وزیر نفت درباره زمان تحقق هدف مبادلات تجاری سالانه ۴۰ میلیارد دلار با روسیه نیز گفت: با این توافق‌ها و تفاهم‌نامه‌ها که بعضی از آنها هم در حوزه انرژی منجر به قرارداد شده است ظرف یک و نیم سال آینده و با برنامه‌ریزی که در دستور کار داریم به سقف ۴۰ میلیارد دلار در سال در روابط تجاری ایران و روسیه برسیم.
الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه نیز در این دیدار با اشاره به اینکه همکاری‌های ایران و روسیه همه‌جانبه است، گفت: این همکاری‌ها اخیرا از پویایی خاصی برخوردار شده است و ما باید توافق‌های مهمی را که در سطح رؤسای جمهوری ایران و روسیه حاصل شده است، اجرایی کنیم.
این تعامل می‌تواند دوسر برد باشد
محمد خطیبی - نماینده سابق ایران در اوپک - در خصوص تاثیرات و فرصت‌های افزایش همکاری با روسیه در حوزه انرژی گفت: همکاری ایران و روسیه با توجه به پتانسیل‌های دو کشور می‌تواند مثبت و قابل توجه باشد. این دو کشور حداقل در سه سازمان انرژی بایکدیگر پیمان بسته‌اند و حضور در این سازمان‌ها می‌تواند به توسعه روابط کمک کند؛ ضمن اینکه روس‌ها در بسیاری از شرکت‌ها در بخش بالادستی سرمایه‌گذاری کردند و این شرکت‌ها توان این را دارند که هم در بخش بالادستی و هم در بخش پایین دستی توسعه را رقم بزنند.
بیشتربخوانید:سطح روابط تجاری با روسیه به ۴۰ میلیارد دلار در سال می‌رسد
وی با اشاره به پتانسیل و توانمندی روس‌ها در حوزه نفت، اظهار کرد: در حوزه نفت می‌توانیم با روس‌ها همکاری داشته باشیم اما به شرط آن که اسنادی که توسط مقامات سیاسی امضا می شوند، مورد پیگیری قرار گیرند و شرکت‌ها مورد حمایت باشند تا بتوانند این اهداف را دنبال کنند ولی اگر در حد امضا باشد، شرایط مانند گذشته می شود.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی با تاکید بر اینکه در گذشته از این نوع امضاها بسیار داشتیم گفت: این مشکلات باید برطرف شوند. با امضای یک تفاهم‌نامه نمی‌توان خیلی امیدوار بود و باید تا آخرین مرحله این مساله را پیگیری کرد و هرجا با هر مشکلی مواجه شد، باید در بالاترین سطح مورد بررسی و حمایت قرار بگیرد تا وارد مرحله اجرایی شود.
خطیبی با اشاره به رقابت ایران و روسیه و تاثیر این مساله در پیشبرد اهداف، گفت: این مساله می تواند تبدیل به همکاری شود. اگر این اتفاق بیفتد، هر دو طرف می‌توانند سود ببرند، بنابراین این تعامل می‌تواند تبدیل به فضایی شود که در آن، هر دو طرف بتوانند منافعی را بدست آورند.
به گفته وی، همه این موارد باید در قالب شرکت‌ها دیده شود و دولت‌ها از شرکت‌ها حمایت کنند تا این دو کشور در یک فضا با یکدیگر همکاری کنند. امکان فعالیت‌های مشترک نیز برای دو کشور وجود دارد که اجرای آن نیازمند پیگیری و حمایت دولت‌هاست تا بتواند نتیجه مطلوب را حاصل کند.
یک فرصت برای ایران
همچنین جواد یارجانی - مدیرپیشین امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت - در همین راستا به ایسنا گفت: هرچقدر همکاری‌های مشترک را با شرکت‌های مختلف بدون توجه به ملیت آن ها افزایش دهیم، خصوصا آنهایی که توانایی‌هایی را در سطح بین‌المللی دارند، به نفع ما خواهد بود. درست است که صنعت نفت سابقه فعالیت ۱۰۰ ساله دارد اما این صنعت بین‌المللی و در حال پیشرفت بوده و لازم است که در سطح بین‌المللی شرایط فراهم شود و با شرکت‌هایی که تجارب و موفقیت‌هایی دارند، همکاری کنیم.
وی با تاکید بر اینکه این مساله توان داخلی ما را افزایش می‌دهد، تصریح کرد: برخی گمان می‌کنند اگر با شرکت‌های خارجی همکاری کنیم، آنها اطلاعات خود را از ایرانی‌ها دریغ می کنند، درحالی که اینطور نیست. ما نمونه‌هایی داریم که شرکت‌های بزرگی که اکنون در ایران فعال هستند، از طریق همین همکاری‌ها توسعه یافته‌اند. اکنون این شرکت‌ها توانمند هستند؛ تا جایی که حتی در خارج از کشور فعالیت می‌کنند.
به گفته این کارشناس ارشد حوزه انرژی هر نوع همکاری با کشورهای دیگر مثبت است و امیدواریم بعد از تحریم‌های ظالمانه بتوانیم با تواناترین شرکت‌های خارجی به خصوص در قسمت‌هایی که امکانات ما از نظر مالی و سرمایه‌ای و یا از نظر تکنولوژی کم است، مانند فعالیت در دریاها، آب‌های عمیق و همینطور حوزه‌هایی که با کشورهای دیگر مشترک هستیم، گام‌های بیشتری را برداریم.
یارجانی با اشاره به رقابت روسیه با ایران در حوزه نفت، گفت: در اینکه هر کشوری به دنبال منافع خود است، شکی نیست، اما باید توجه داشت که شرکت‌هایی وجود دارند که منافع‌شان را دنبال می‌کنند، شرکت‌های روسی بسیاری در سطح بین‌المللی به دنبال توسعه همکاری‌های خود با کشورهای دیگر هستند و لازم است که ایران نیز با این شرکت‌ها در راستای منافع ملی خود همکاری داشته باشد و توانایی‌های تولید را افزایش دهد.
مدیر پیشین امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت با بیان اینکه می‌توان روابط با شرکت‌های روسی را زیر ذره‌بین قرار داد و با درنظر گرفتن ارزش‌های آن به همکاری اقدام کرد، گفت: در مورد بازار باید گفت که روسیه جزو تولیدکنندگان بزرگ نفت و گاز است و رقابت نیز وجود دارد لذا باید تمام ابعاد در نظر گرفته شود تا بتوانیم سهم از دست رفته خود را در بازار نفت بدست آوریم.
گفتنی است؛ کمیسیون مشترک ایران و روسیه در آینده نزدیک برگزار می‌شود و نشست هیئت‌های عالی‌رتبه پیش نشست قبل از برگزاری این کمیسیون مشترک بوده است.