بازار سرمایه سال جاری را در یکی از پرابهام‌ترین شرایط خود آغاز کرد، انتظار بازارها برای به سرانجام رسیدن برجام از یک‌سو و نوسانات بازارهای جهانی به دلیل شرایطی چون جنگ روسیه و اوکراین، تورم شدید در اکثر اقتصادهای دنیا و همین‌طور شرایط پیچیده چین از سوی دیگر باعث شده بود که سرمایه‌گذاران چشم انداز مناسبی برای بازار سرمایه در نظر نداشته باشند.
اما اندکی پس از شروع سال با توجه به رشد قیمت کالاهای جهانی به‌خصوص نفت، اوره و گندم و همین‌طور کم‌رنگ‌تر شدن انتظارات برای به ثمر رسیدن برجام، سرمایه‌گذاران اقبال مناسبی از خود نسبت به بازار سرمایه بروز دادند تا بتوانند از دارایی‌های خود در برابر تورم قابل‌توجه پیش‌رو محافظت کنند. در مرحله بعد هر سرمایه‌گذاری با توجه به رویکرد خود منابع تحت مدیریت خود را به سمت صنعتی متفاوت سوق داد که نتیجه آن در کنار رشد ۵/۱۱درصدی شاخص بورس، بازدهی‌های متفاوت در صنایع مختلف بازار سرمایه بود. نمودار بالا بیشترین بازدهی شرکت‌های بورسی را از ابتدای امسال تا ۲۰ اردیبهشت نشان می‌دهد.
بررسی اطلاعات گذشته نشان می‌دهد، بیشترین بازدهی در صنایع بورسی طی دوره موردبررسی متعلق به سایر محصولات غذایی بوده، شرکت‌هایی که عمدتاً در تولید رب و محصولات غذایی نظیر ماکارونی فعال هستند. این شرکت‌ها عمدتاً به دو دلیل حذف نرخ ارز یارانه‌ای و همین‌طور رشدی که در بازارهای جهانی به تبع جنگ روسیه و اوکراین اتفاق افتاده است، با افزایش نرخ محصولات خود مواجه شدند که اثرگذاری این اتفاق در شاخص صنعت قابل‌مشاهده است. دومین شرکتی که بیشترین بازدهی را داشته صنعت چاپ و نشر است که تنها شرکت افست در این شاخص عضو بوده و عمده این رشد علاوه بر پتانسیل‌هایی که شرکت داشته، ناشی از پایین بودن شناوری و اقبال مثبت سرمایه‌گذاران است. بعد از این دو صنعت، صنایع بورسی زیادی به دلیل رشد قیمت دلار و همین‌طور افزایش در قیمت کالاهای جهانی رشد حدود ۳۰درصدی به ثبت رساندند. در صنایع شاخص‌ساز نیز صنعت فرآورده‌های نفتی رشد مناسبی را از خود به ثبت رساند که عمده دلیل آن رشد کرک اسپرد و همین‌طور متلاطم شدن بازار نفت به تبع جنگ روسیه و اوکراین بوده است.
در این میان صنایعی هم بودند که به علت تصمیمات ناگهانی تصمیم‌سازان اقتصادی از رشد بازماندند که در این راستا می‌توان به فولادسازان به طور اخص اشاره کرد. این شرکت‌ها با توجه به تعرفه‌هایی که بر صادرات محصولات ایشان وضع شد، مورد بی‌مهری سرمایه‌گذاران قرار گرفتند، در نهایت اگرچه تعرفه برخی از محصولات اصلاح شد اما این عدم استقبال ادامه‌دار بود به طوری که بازدهی این صنعت نسبت به بازدهی شاخص در دوره موردبررسی کمتر بود. در این میان صنایعی هم بودند که بازدهی منفی از خود بروز دادند، کمترین میزان بازدهی در این دوره مربوط به صنعت پیمانکاری صنعتی و در گروه‌های با ارزش بازار بالاتر مربوط به فلزات غیرآهنی و همین‌طور کانه‌های فلزی بوده است. با توجه به ابهام در به نتیجه رسیدن برجام و همین‌طور کسری بودجه سنگینی که امسال دولت با آن مواجه است، احتمال تغییر قوانین و مقررات در این حوزه‌ها بیش از پیش خود را نشان داده است، از همین‌رو سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه کمتر به سراغ این شرکت‌ها رفتند.
در نهایت باید گفت همچنان در یکی از پرابهام‌ترین شرایطی هستیم که بورس و اقتصاد ایران طی این سال‌ها به خود دیده است. به سرانجام رسیدن یا عدم به سرانجام رسیدن برجام، چشم‌انداز جنگ روسیه و اوکراین و اثر آن بر بازارهای مالی و تصمیماتی که فدرال‌رزرو در حال اتخاذ آن است، همگی بر بازارهای مالی اثر خواهند داشت که بازار سرمایه داخل نیز به‌شدت از آن متأثر خواهد شد. به سرانجام رسیدن برجام باعث افزایش دسترسی به منابع ارزی خواهد شد که تورم و انتظارات تورمی را کاهش می‌دهد و به ضرر بازار سرمایه تورمی داخل خواهد بود. از طرف دیگر ادامه‌دار بودن جنگ روسیه و اوکراین بازار انرژی و مواد غذایی را همچنان ملتهب نگه خواهد داشت که این خبر خوبی برای بازار سرمایه ما خواهد بود و در نهایت افزایش نرخ بهره در ایالات متحده باعث تقویت شاخص دلار خواهد شد که اثر منفی برای بازارهای کالایی خواهد بود و ازآنجاکه بیش از ۷۵ درصد بازار سرمایه به صورت مستقیم و غیرمستقیم از این اتفاقات تبعیت می‌کند، این اتفاق اثر منفی بر بازار سرمایه خواهد گذاشت که این شرایط اهمیت تشکیل پورتفولیو را بیش از پیش آشکار می‌کند.
- علی خرد - تحلیلگر بازارسرمایه