بازار سرمایه که نزدیک به دو سال است فراز و فرودهای شدیدی را تجربه کرده از بهمن ماه ۱۴۰۰ تا خرداد ماه ۱۴۰۱ تنها ۲۵ روز با ورود نقدینگی همراه بوده است، بیشترین خروج نقدینگی به بهمن ماه ۱۴۰۰ برمی‌گردد که ۱۹ روز آن فرار نقدینگی را به خود دیده است.
هفدهم بهمن ماه ۱۴۰۰ با ثبت ۱.۴۶۱ خروج بیشترین کوچ نقدینگی را به دنبال داشت و تنها در روز نهم این ماه نقدینگی روی خوش خود را به بازار نشان داد. در آن زمان گزارش‌های شرکتی، قیمت‌های جهانی و رسیدن به کف‌های حمایتی هیچکدام بر روند بازار تأثیرگذار نبود و ترس و بی اعتمادی سهامداران باعث خروج پول از سهام و تزریق آن در بازارهای کم ریسک شد؛ در این شرایط بورس هم به اخباری مانند افزایش قیمت نفت و گزارشات شرکت‌ها واکنشی نشان نداد.
اسفندی متعادل!
در آخرین ماه قرن گذشته هم بازار ۱۲ روز خروج و فقط ۷ روز ورود نقدینگی را دیده است ضمن آنکه در روزهای پایانی سال ۱۴۰۰ بورس در تب و تاب نااطمینانی در سیاست‌گذاری‌های دولت و مذاکرات برجامی، متعادل معامله می‌شد و تا مشخص نشدن نرخ دلار و ابهامات برجام خریدار و فروشنده قوی در آن وجود نداشت.
بیست و یکمین روز اسفند ماه تلخ‌ترین روز بازار سرمایه برای سهامداران بود چراکه با خروج ۷۰۴ میلیارد تومان عنوان بیشترین خروج نقدینگی را به خود اختصاص داد در حالی که آخرین روز معاملاتی اسفند با ورود ۳۲۸ میلیارد تومان به عنوان بیشترین ورود نقدینگی ثبت شد.
البته در مجموع بازار سهام در سال ۱۴۰۰ با توجه به کاهش ریسک‌ها و رسیدن به نقاط حمایتی خود در سال گذشته و با افزایش قیمت‌های جهانی که از محرک‌های بازار هستند، روندی صعودی داشت.
تداوم نوسانات در قرن جدید
در این میان بهار بورس از راه رسید و بیشترین آمار ورود نقدینگی و به گونه‌ای کمترین خروج آن مربوط به فروردین سال ۱۴۰۱ است، بازار در این ماه با ۱۰ روز خروج و ۹ روز ورود نقدینگی مواجه بوده است. بیست و سومین روز بهار با ۱.۰۱۰ میلیارد تومان خروج و روز چهاردهم با ۵۳۲ میلیارد تومان ورود عنوان بیشترین خروج و ورود نقدینگی در اولین ماه سال را به نام خود ثبت کردند.
نقدینگی، خلق و خوی هوای بهاری گرفت!
دومین ماه قرن جدید هم به لحاظ ورود و خروج نقدینگی در رتبه سوم قرار دارد، بیشترین خروج نقدینگی در این ماه به آخرین روز آن برمی‌گردد که ۴۸۰ میلیارد تومان فرار نقدینگی داشتیم و همچنین بیشترین ورود نقدینگی اردیبهشت ماه در بیست و یکمین روز آن با ۲۸۰ میلیارد تومان ورود رقم خورد تا روز شانزدهم سومین ماه بهار تنها دو روز نقدینگی روانه بورس شد و بیشترین خروج نقدینگی در دومین روز آن به عدد ۱.۲۸۹ میلیارد تومان رقم خورد.
اشتباه برداشت نشود!
مهدی سوری، کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه سوء برداشتی درمورد ورود و خروج نقدینگی وجود دارد گفت: این مسئله به معنای خارج و یا وارد کردن پول نیست، فرمول‌هایی هم که براساس آن چنین گزارشاتی تهیه می‌شود سرانه خرید حقیقی‌ها را نسبت به حقوقی‌ها ارزیابی می‌کند، اگر خرید حقیقی‌ها بیشتر باشد تراز مثبت و در مقابل اگر خرید حقوقی‌ها بیشتر باشد تراز منفی است یعنی به کار بردن واژه ورود و خروج پول برای چنین موردی مناسب نیست. وی ادامه داد: مثبت بودن تراز حقیقی و یا حقوقی در تمام زمان‌هایی که خروج پول دیده می‌شود یعنی تراز خرید حقیقی‌ها منفی اما در مقابل تراز خرید حقوقی‌ها مثبت بوده است به همین دلیل بهتر است در این مورد شفاف‌سازی شود چون عده‌ای معتقدند اگر تراز خرید حقیقی‌ها مثبت باشد به منزله ورود پول به بازار و رشد آن است درصورتی که برداشتی اشتباه است.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: طبیعتا در روزهای خوب و مثبت بازار حقیقی‌ها بیشتر اقدام به خرید می‌کنند البته نه تنها در بازار سرمایه بلکه در هر بازار دیگری مانند مسکن، خودرو، دلار و ... زمانی که روند صعودی است افراد حقیقی اقدام به خرید می‌کنند و در نقطه مقابل زمانی که بازار منفی است این سرمایه‌گذاران حقیقی به سمت فروش حرکت می‌کنند و در این شرایط حقوقی‌ها با نیت حمایت از سهم و جمع کردن صف اقدام به خرید می‌کنند بنابراین وقتی بازار منفی و ناامیدی حاکم بوده تراز خرید حقیقی منفی و در روزهای سبز بازار (اواخر بهمن و اسفند ماه که با شروع رشدی در بازار همراه بود) تراز خرید حقیقی‌ها رنگ مثبت به خود گرفت.
همچنان بی‌اعتمادی موج می‌زند
علی آقا باقری، تحلیلگر کارگزاری بانک کارآفرین گفت: در بررسی ورود و خروج پول حقیقی در بازار سرمایه از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا ۱۶ خرداد ماه مجموعا ۷ هزار و ۵۵۱ میلیارد تومان خروج پول را دیدیم. وی ادامه داد: در دو ماهه آخر سال ۱۴۰۰ با توجه به شرایط نامساعد بازار سرمایه این عدد نزدیک به ۱۰ هزار میلیارد تومان بوده است، میانگین خروج پول در دو ماهه پایانی سال ۱۴۰۰ عدد ۲۵۲ میلیارد تومان خروج را برای هر روز نشان می‌دهد اما در سال ۱۴۰۱ با انتشار خبرهایی از حمایت بورس توسط دولت، تورم ناشی از حذف ارز ترجیحی و افزایش نرخ دلار این عدد با ۳۶ درصد کاهش به ۱۶۰ میلیارد تومان خروج رسیده است.
آقا باقری افزود: در بررسی صندوق‌های با درآمد ثابت که می‌توان گفت نقطه مقابل سهام است در دو ماهه پایانی سال ۱۴۰۰ ورود پول حقیقی ۱,۲۹۸ میلیارد تومانی را با میانگین روزانه ورود ۳۳ میلیارد تومان داشتیم، در سال ۱۴۰۱ نیز تا ۱۶ خرداد ماه با توجه به بهتر شدن شرایط سهام میانگین روزانه صندوق‌های با درآمد ثابت به خروج ۱۶ میلیاردی تبدیل و در این مدت خروج ۷۴۳ میلیارد تومانی از صندوق‌ها را دیدیم. به گفته وی در این مدت بیشتر خروج پول از بازار سرمایه بوده و فقط بخش کمی از آن به صندوق‌های قابل معامله در بورس انتقال یافته است که نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران این بازار را برای سرمایه‌گذاری پر ریسک‌تر و کم بازده‌تر می‌دانند در حالی که در بررسی بنیادی سهام شرکت‌ها می‌بینیم قیمت‌ها در ارزان‌ترین حالت خود قرار دارند. او گفت: به‌نظر می‌رسد اعتماد افراد حقیقی هنوز به این بازار باز نگشته است، در مجموع با توجه به شرایط اقتصادی جامعه و افزایش نرخ‌ها این حجم از خروج پول از بازار سرمایه حکایت از شرایط نامساعد این بازار برای سرمایه‌گذاری را دارد.
- ملیکا حمزه‌ئی -خبرنگار
- شماره ۴۴۸ هفته نامه اطلاعات بورس