بررسی بازار فلزات پایه در یک سال گذشته نشان می‌دهد هرچند در یک ماه اخیر روند تغییرات قیمت نزولی بوده، اما برآیند آن همچنان در مورد اغلب فلزات دورقمی است؛ به عنوان مثال قیمت مس در یک سال گذشته آلومینیوم ۱۲ درصد، سرب ۱۳ درصد، روی ۲۵ درصد، نیکل ۵۵ درصد با رشد قیمت روبه‌رو شده‌اند اما مس ۱.۵ درصد افت قیمت را تجربه کرده است.
با این حال عوامل متعددی از رشد شاخص دلار، تحولات سمت عرضه و تقاضا، تغییرات نرخ بهره در چین و بهای نفت روی قیمت‌های آتی فلزات پایه تاثیرگذار خواهند بود که در این گزارش به بررسی اثر مولفه‌های مختلف روی آینده این بازار می‌پردازیم. به طور کلی در شرایط فعلی بازار فلزات پایه تحت‌الشعاع عوامل مهمی همچون کاهش شاخص دلار، رشد قیمت نفت، کاهش عرضه در نتیجه تحریم روسیه و تحولات سمت تقاضا (تابع دو عامل رکود اقتصادی و عبور از کرونا) است که آینده این بازارها را تعیین می کند.
تغییر جهت مولفه‌های موثر بر بازار
نگاهی به شاخص دلار آمریکا حکایت از کاهش نیم درصدی این عامل در ماه گذشته دارد در حالی که این شاخص در یک سال اخیر بیش از ۱۳ درصد رشد را تجربه کرده است. با آن که رشد شاخص دلار در شرایط عادی عامل مهمی برای تغییر جهت بازارهای کالایی است، اما پیچیدگی‌های حاکم بر دنیا بعد از جنگ روسیه و اوکراین از یک سو و کاهش رشد اقتصادی در چین از سوی دیگر باعث شده‌اند تا این شاخص از کارایی لازم برخوردار نباشد که رشد قیمت نفت و فلزات علامتی از عدم تبعیت بازارهای کالایی از این متغیر است.
در ماه‌های آوریل و می، میزان تقاضا برای فلزات پایه در چین با روند کاهشی مواجه و این امر به افت قیمت در بازار مذکور منتهی شد در حالی که در ماه مارس در نتیجه حمله روسیه به اوکراین و پس از نگرانی‌ها از کاهش عرضه‌ها، قیمت‌ها با رشد بی‌سابقه ای روبه‌رو شدند. تحلیلگران جهانی در گزارش‌های مختلف بیان می‌کنند که کاهش قیمت فلزات پایه موقتی است، اما همچنان وضعیت عدم اطمینان در مورد عرضه‌ها و ذخایر پایین فلزات پایه از یک سمت و رشد اقتصادی ضعیف تر به خصوص در پایان سال، دو عامل مهمی هستند که به خصوص در مورد آلومینیوم، مس و نیکل باید به آن توجه جدی داشت.
تقاضا برای فلزات پایه؛ کُند و با احتیاط
بررسی وضعیت تقاضا برای فلزات اساسی حکایت از آن دارد که به دلیل افت فعالیت‌های صنعتی در چین در دو ماه گذشته خرید برای فلزات پایه کاهش یافته است که بخش مهمی از آن به دلیل بازگشت قرنطینه در شهرهای بزرگ است که چشم‌انداز رشد اقتصادی را برای آن کاهش داده است. به عنوان نمونه قیمت مس که در ماه مارس به قله تاریخی خود یعنی ۱۰ هزار و ۸۴۵ دلار در هر تن رسیده بود، اکنون با افت قیمت روبه‌رو شده و هزار و ۳۰۰ دلار در هر تن کاهش را تجربه کرده است و دقیقا در همین دوران شاخص خرید مدیران در چین به پایین‌ترین میزان از فوریه ۲۰۲۰ تاکنون رسیده است. همزمان تولید جهانی خودرو و لوازم الکترنیکی نیز در آوریل امسال به شدت کاهش یافته که دلیل آن باز هم به رکود در چین بر می‌گردد.
یک بررسی از وضعیت بازارهای آتی فلزات پایه در چین نشان می‌دهد که فشار فروش روی این بازار به زودی افزایش می‌یابد. شرکت‌های تحلیلگر مالی معتقدند اگر فروش به اندازه کافی صورت نگیرد، معامله گران با زیان هنگفتی روبه‌رو می‌شوند. از سمت دیگر کاهش ساخت و ساز در چین عامل دیگری است که تقاضا برای برخی فلزات از جمله مس و آلومینیوم و روی را کاهش داده و در نتیجه واسطه‌ها و تجار در تلاشند تا برای نجات خود از زیان‌های آتی، موجودی انبارهای خود را کاهش دهند.
با این حال رشد قیمت نفت و حامل‌های انرژی در چند ماه اخیر در حوزه فلزاتی مانند روی و آلومینیوم اثرات تصاعدی بر جای گذاشته است؛ به طوری‌که قیمت آلومینیوم در ماه مارس از ۳۸۰۰ دلار در هر تن عبور کرد، اما اکنون بار دیگر به کانال ۲۷۰۰ دلار بازگشته است و این در حالی است که قیمت روی نیز تا آوریل به ۴۵۰۰ دلار رسیده ولی این فلز نیز اکنون با افت قیمت ۷۰۰ دلاری مواجه شده است. باید گفت هزینه‌های بالای انرژی کارخانه‌های ذوب آلومینیوم در اروپا را مجبور کرده است که تولید خود را تا ۱۷ درصد در سال ۲۰۲۲ کاهش دهند، از سمت دیگر چندین کارخانه ذوب روی در ایتالیا و فرانسه متعلق به گلنکور و نایراستار که جزو بزرگترین تولیدکنندگان روی جهان هستند تعطیل شده اند که این موضوع می تواند به کاهش عرضه‌ها در مورد این فلز منتهی شود.
بحران عرضه فلزات پایه در پیش است
از سمت دیگر تحریم‌های روسیه می‌تواند منجر به اختلالات بیشتر در عرضه شود؛ روسیه ۶ درصد از تولید جهانی آلومینیوم را به خود اختصاص می‌دهد و به دلیل تحریم‌ها دسترسی به نهاده‌های کلیدی را از دست داده است. به علاوه به دلیل ممنوعیت‌های ناشی از تحریم صادرات آلومینا به روسیه، دوسوم عرضه که توسط استرالیا صورت می‌گیرد متوقف خواهد شد که اثر زیادی روی عرضه جهانی این فلز دارد. روسیه همچنین ۶ درصد از ذخایر جهانی نیکل و ۲۰ درصد نیکل با عیار بالا برای ساخت باتری را به خود اختصاص داده است که عرضه همه این محصولات تحت تاثیر قرار خواهد گرفت که نشان می دهد کاهش قیمت‌ها در دو ماه گذشته موقتی است؛ به خصوص آنکه موجودی بیشتر فلزات به سطوح پایین تاریخی خود رسیده است.
موجودی‌ها در بورس‌های معتبر به دلیل افزایش هزینه‌های انرژی باعث کاهش عرضه فلزات شده و ذخایر آلومینیوم و نیکل در سال جاری بیشترین کاهش را داشته اند. این مشکل در مورد مس نیز وجود دارد؛ تقریباً ۲۰ درصد از ظرفیت معدن مس پرو به تازگی از مدار خارج شده است، در حالی که کمبود آب، تولید مس را در شیلی با مشکل مواجه کرده است و این موضوع به زودی روند کاهشی قیمت این فلز را معکوس خواهد کرد. عرضه قلع نیز تحت تأثیر مسائل مربوط به تخصیص مجوز صادرات در اندونزی و همچنین مسدود شدن گاه و بیگاه مرز میانمار و چین قرار گرفته است که همه این موضوعات تعیین کننده مسیر آینده بازار قلع می باشد.
در انتها باید گفت مولفه‌های پراکنده موثر بر بازار کالاهای پایه تا پایان سال ممکن است تحولات بزرگی را در این بازار رقم بزنند؛ تحولاتی که سیگنال‌های یک رکود تورمی را در این حوزه ارسال می کند. با فرض کاهش عرضه که بسیار محتمل است رشد قیمت‌های پایه قطعی است و این در حالی است که نبود خریدار کافی برای محصولاتی با قیمت‌های بالا به رکود در طرف تقاضا منتهی خواهد شد، با این حال کاهش قیمت‌ها تنها به بهای زیان تولیدکننده محصولات مختلف امکان پذیر است و این موضوعی است که احتمالا به کاهش تولید در برخی معادن تولیدکننده‌ها در مجموع منتهی شود.
- حمزه بهادیوند چگینی - روزنـامه‌نـگار
- شماره ۴۴۸ هفته نامه اطلاعات بورس