تأسیس بورس فلزات و عرضه مقاطع طویل فولادی اولین گام در راستای تشکیل بورس کالای ایران بود که بهرغم مخالفتهای اولیه این گام به موفقیت رسید. در گام بعدی پیشنهاد تشکیل بورس کالای کشاورزی برای فروش محصولات این بخش مطرح شد و این کالاها نیز رهسپار این بازار شدند. در ادامه موضوع تشکیل بازار متشکلی برای فروش انواع محصولات کالایی مطرح شد و در سال ۱۳۸۶ بورس کالای ایران به شکل رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. با شروع فعالیت بورس کالای ایران موضوع عرضه فرآوردههای نفتی و محصولات پتروشیمی در این بازار مطرح شد.
عرضه فرآوردههای نفتی و محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران مخالفان سرسختی داشت که این روش معامله را عاملی در جهت گرانی این محصولات دانسته و با این استدلال با آن مخالفت میکردند. اما اصرار مدیران وقت باعث شد تا قیر، روغن و برخی اقلام پتروشیمی برای اولین مرتبه در بورس کالا عرضه شده و به این ترتیب فروش این محصولات از طریق این بازار شفاف به مرور زمان جا بیفتد.
اگرچه ورود محصولات پتروشیمی و فرآوردههای نفتی به بورس کالا با مخالفتهای جدی روبهرو شد، اما موفقیت این بازار متشکل در شفافیت معاملات این حوزه به میزانی زیاد بود که باعث شد اغلب محصولات این گروه به مرور زمان وارد این بازار شوند و در حال حاضر رینگ پتروشیمیها را باید یکی از موفقترین بازارهای فیزیکی بورس کالای ایران دانست که زمینه کشف نرخ در بازاری رقابتی و به دور از هرگونه شبهه را فراهم کرده است. ایجاد رویهای منطقی و همیشگی در تعیین قیمت پایه محصولات مختلف پتروشیمی، ایجاد کارگروههای تخصصی برای تعیین کف عرضه در بخش پتروشیمیها با موافقت طرفین عرضه و تقاضا و موفقیت در تجمیع فروش از طریق این بازار مهمترین دستاوردهای رینگ پتروشیمی و فرآوردههای نفتی در بازار فیزیکی بورس کالای ایران در سالهای اخیر بوده است. در حالی که گروههای کالایی متعددی در رینگ پتروشیمی بورس کالای ایران عرضه میشود اما این موضوع مانع نظمبخشی به این بازار نشده است.
تجمیع بخش قابلتوجهی از عرضه و فروش محصولات مختلف پتروشیمی در بازار فیزیکی بورس کالای ایران در سالهای گذشته باعث شده تا امروز اطلاعات جامعی از تولید، تقاضا، مازاد تولید و کسری در محصولات مختلف زنجیره پتروشیمی وجود داشته باشد. اما متأسفانه وجود این دادههای اطلاعاتی قوی باعث نشده تا سیاستگذار اقدامی لازم برای توسعه متوازن صنعت پتروشیمی کشور انجام دهد. در واقع این دادههای اطلاعاتی معتبر و شفاف بدون استفاده مانده؛ این در حالی است که سیاستگذار میتوانست با استفاده از آنها زمینه سوق سرمایه به بخشهای مورد نیاز زنجیره پتروشیمی را مهیا کرده و از بروز عدم توازن در این زنجیره که امروز گریبان بخشی از تولیدکنندگان صنایع تکمیلی را گرفته جلوگیری کند.
منبع: تحریریه صدای بورس