صدای بورس - محبوبه قرمزچشمه؛ چند روز قبل از استیضاح فاطمی امین نشست خبری با محوریت عملکرد وزیر صمت برگزار شد. فاطمی امین در آخرین تلاش برای حفظ کرسی وزارت صمت، اظهارات پیشین خود در مورد عرضه خودرو در بورس کالا را پس گرفت و دلیل مخالفت با این مدل عرضه را رانت موجود در فرآیند عرضه خودرو در بورس کالا عنوان کرد.
رونمایی شتابزده از خودرو «ری را» ایران خودرو توسط وزیر صمت و اتخاذ موضع های جدید وی در ارتباط با موضوعات مختلف از بورس کالا بود، توانست او را از استیضاح نجات دهد و در نهایت فاطمی امین موفق شد درخواست استیضاح خود را که از سوی تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی مطرح شده بود را پس بگیرد.
اظهارات خودرویی وزیر صمت:
اتفاقی که در مورد عرضه خودرو در بورس کالا افتاد این بود که اطلاع رسانی در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا درست انجام نشد. ۲ ماه پیش با بورس کالا مکاتبه شده بود که در این مقطع زمانی این کار (عرضه خودرو در بورس کالا) درست نیست، (هرچند در آینده شاید ما طرفدار آن باشیم) ما از یک ماه قبل نامه مکتوب به بورس کالا زدیم که خودرو در بورس معامله نشود اما متاسفانه روال این عرضه را پیش بردند و نامه ای که یک روز قبل اتمام حجت بود و اعلام شد که شما در حال انجام کار غیر قانونی هستید، رسانه ای شد. عرضه خودرو در بورس کالا ویژگی های قابل تاملی دارد که در آن مقطع زمانی این عرضه درست نبود، چرا که رانت زیادی را جابجا می کرد. در عرضه خودرو در بورس کالا رانت وجود داشت و متاسفانه کسانی که رانت شان با لغو عرضه خودرو در بورس کالا از بین رفت، فضای رسانه ای را معکوس کردند و به جای اینکه از ما تقدیر شود (هرچند برخی نماینده های مجلس از ما تقدیر کردند) که دستتان درد نکند، برعکس شد.
اما نکته مهم این است که باید دید دلیل این عقب نشستن وزیر صمت لابی قدرتمند طرفداران عرضه خودرو در بورس کالاست؟ و این رانتی‌های منتفع از عرضه خودرو در بورس کالا چه کسانی هستند که وزیر صمت از آنها نامی نبرد. تنها خودرویی که در بوس کالا عرضه شد از گروه بهمن و خودرو کارا بود، وزارت صمت باید در این خصوص شفاف سازی کند.
بورس کالا سکوت خود را شکست
با جدی شدن موضوع طرح مجلس مبنی بر تنظیم بازار کالاهای مشمول الزام به عرضه در بورس‌های کالایی، جواد جهرمی معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالای ایران در راستای شفافیت اقدامات و مشکلات بورس کالای ایران، موارد مهمی همچون داستان مخالفت‌ها در خصوص عرضه خودرو در بورس کالای ایران را افشا کرد و با جزئیات از مخالفت وزارت صمت در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا پرده برداشت.
معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالای ایران گفت: اینکه اعلام می شود عرضه خودرو در بورس ایجاد رانت می کند حرفی غیر منطقی محسوب می شود به نظر می رسد رانت در فرآیند فعلی قرعه کشی است. هر عقل سلیم اقتصادی این موضوع را تایید می کند که عرضه خودرو در بورس کالا و کشف واقعی قیمت این محصول، رانت را حذف می کند اما در مقابل قیمت گذاری دستوری و ادامه قرعه کشی توزیع رانت را در بر دارد.
بیشتر بخوانید:
وزیر صمت: روند تولید خودرو قابل قبول است
جهرمی افزود: متاسفانه رفتارهایی که وزارت صمت بعد از این موضوع داشت جای تامل دارد. اخیرا اعلام شد تخلفی ایجاد شده و دلیل لغو عرضه خودرو در بورس، جلوگیری از ایجاد تخلفات بوده است که جامعه انتظار دارد که این تخلف صراحتا اعلام شود که کجا بوده است.
وی بیان کرد: گزینه های عرضه خودرو در بورس کالا هایما و تارا از ایران خودرو، شاهین از سایپا، وانت کارا از گروه بهمن بودند که در نهایت وانت کارا از گروه بهمن در بورس کالای ایران عرضه شد. اما وزارت صمت طی تماسی درخواست کرد که معاملات خودرو عدم تایید شود.
فشارها برای لغو عرضه خودرو در بورس
پس از پذیرش خودروهای فیدلیتی و دیگنیتی نیز وزارت صمت اعلام کرد باید در این زمینه جلسه ای برگزار شودکه با برگزار نشدن آن، اطلاعیه عرضه این دو خودرو که بر روی سایت قرار گرفت و فشارهایی از سوی وزارت صمت به وزارت اقتصاد و از سمت حراست وزارت صمت به کارکنان بورس کالا در این خصوص وارد شد. حتی مواضعی از سوی وزارت صمت مطرح شد که بورس کالا عامل مشکلات بازار خودرو بوده است.
معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالای ایران جزئیات فشارهای وارده از سوی وزارت صمت را به سنا بیان کرد و گفت: اطلاعیه عرضه این دو خودرو که بر روی سایت قرار گرفت. شاهد فشارهایی از سوی وزارت صمت به وزارت اقتصاد و از سمت حراست وزارت صمت به کارکنان بورس کالا بودیم و حتی مواضعی از سوی وزارت صمت مطرح شد که بورس کالا عامل مشکلات بازار خودرو بوده است. در این برهه شاهد بودیم که به هیات مدیره بورس کالا نیز فشار آورده شد و درخواست شد هیات مدیره نسبت به لغو عرضه خودرو اقدام کند که در این زمینه هیات مدیره پیشنهاد داد که روال قانونی دنبال شود.
جهرمی اظهار کرد: لذا این نوع رفتار و برخورد وزارت صمت در حوزه عرضه خودرو فارغ از همه نقدهایی که به سامانه وزارت صمت وارد است محل بحث است چراکه تامین مالی خودروسازان یا منابع مالی جهت هزینه های جاری با ادامه فروش در این سامانه بحث برانگیز است. عرضه خودرو در بورس کالا می توانست تجربه مهمی باشد تا وزارتخانه از قیمت فروش خودروها دید درستی داشته باشد و از طرفی رصد کند که بازار چگونه خواهد شد.
اگر سهامداران بخواهند مابه التفاوت را دریافت کنند وزارت صمت چه عکس العملی نشان می دهد؟
معاون بورس کالا گفت: ابهام مهم تر این است که چرا از جیب سهامداران برای فروش خودروسازانی تصمیم گیری می شود که آن ها زیان ده هستند. یا ابهام دیگر آنجاست که قانون می گوید اگر دولت کالایی را کمتر از قیمت واقعی بازار قیمت گذاری کند، باید مابه التفاوت آن را در همان سال به شرکت مورد نظر پرداخت کند. اکنون اگر سهامداران بخواهند مابه التفاوت را دریافت کنند وزارت صمت چه عکس العملی نشان می دهد. همچنین ابهام دیگر آنجاست که بخاطر اشتباه سیستمی در سامانه فروش خودرو، به دستور وزارت صمت یک شبه تعداد خودروهایی که به افراد اختصاص پیدا می کند افزایش می یابد اما چرا هزینه اش باید از جیب سهامدار یا خودروساز پرداخت شود.
قرعه کشی صحیح نیست و سازمان بازرسی هم بر آن تاکید دارد؟
وی ادامه داد: ابهام آنجا شکل می گیرد که سازمان حمایت نسبت به این موضوع واکنش نشان می دهد و اعلام می کند فرآیند قرعه کشی صحیح نیست و سازمان بازرسی هم بر آن تاکید دارد اما اصرار وزارتخانه بر انجام آن علیرغم تمامی تبعات آن است.
جهرمی گفت: این ها سوالاتی است که باید به مردم پاسخ داده شود. مردم به نامه نگاری دو معاون وزیر مبنی بر مشکل سامانه عرضه خودرو حساس هستند اما این موضوعات نشان داد که وزارت صمت ظرفیت نقد و پاسخگویی صحیح به مشکلات را ندارد. لازم به ذکر است که در کمیسیون تخصصی شورای عالی بورس این موضوع بررسی شد و اعضای کمیسیون موافقت خود را برای عرضه خودروهایی که مورد نظر بود صورت بگیرد اعلام کردند و به محض اینکه جلسه شورا برگزار و تصمیم گیری نهایی صورت گیرد اعلام خواهد شد.