به گزارش صدای بورس در ادامه تنش‌ها در شبه‌جزیره تایوان، وزارت دفاع این جزیره مدعی شد ۳۶ جنگنده و بمب‌افکن چین در نزدیکی اطراف این جزیره پرواز و از خطر میانی تنگه تایوان عبور کردند. روایت تایوان درباره تحرکات نظامی چین نزدیک این جزیره در شرایطی مطرح شده که چندی پیش اعلام شد که برای نخستین بار پس از سفر «نانسی پلوسی» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان، دو کشتی جنگی متعلق به نیروی دریایی آمریکا از تنگه تایوان عبور کرده‌اند. این در حالی است که ارتش چین پیش‌تر با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده بود که در پاسخ به سفر اخیر هیئت آمریکایی به تایوان، رزمایش نظامی جدیدی در آب‌ها و آسمان اطراف تایوان برگزار می‌کند.
تهاجم روسیه به اوکراین در سال جاری بازارهای جهانی انرژی را متلاطم کرده و باعث کمبود مواد غذایی در برخی از نقاط جهان شد. حالا خطر دیگری جامعه جهانی را تهدید می‌کند و آن جنگ میان چین و تایوان است. در پی سفر نانسی پلوسی، سخنگوی کاخ سفید به تایوان، چین از طرح‌هایی برای یک تمرین نظامی پیش‌بینی‌نشده نزدیک این جزیره رونمایی کرد، موضوعی که نگرانی‌ها را برای وقوع یک بحران جدی در تایوان افزایش داد. پلوسی در حالی چندی پیش از این جزیره خودگردان بازدید کرد که چین بارها اعلام کرده این جزیره را یک استان جداافتاده می‌بیند و به همین دلیل سفر سخنگوی کاخ سفید به این استان را یک تحریک بزرگ تلقی می‌کند. حالا که تنش‌ها در تنگه تایوان در حال افزایش است، چین از چه چیزی آن‌قدر نگران است و جامعه جهانی از چه می‌ترسد؟
دعوا سر چیست؟
ارتش چین اعلام کرد که مانور مشترک دریایی و هوایی نزدیک تایوان برگزار کرده و موشک‌های خود را نیز در دریای شرقی تایوان آزمایش می‌کند. به نقل از رسانه دولتی چین سه مانور از شش مانور ارتش این کشور در آب‌هایی برگزار می‌شود که تایوان مدعی است در قلمرو آن‌هاست. تایوان هم اعلام کرده ۲۷ جنگنده چینی در حین این رزمایش وارد محدوده هوایی آن‌ها شده است.
تایوان هیچ‌گاه خود را بخشی از جمهوری خلق چین ندانسته و همواره می‌گوید یک حکومت مستقل بوده و نیازی به اعلام استقلال نمی‌بیند. دولت تایوان آرزو دارد که امنیت فعلی خود را حفظ کرده و وارد هیچ تنشی نشود، اما درعین‌حال گفته که از استقلال خود دفاع خواهد کرد. وزارت دفاع تایوان مانورهای برنامه‌ریزی‌شده چین را محاصره هوایی و دریایی تایوان خواند.
بلیک هرزینگر، یک متخصص سیاست دفاعی در این خصوص می‌گوید: «با توجه به این‌که محاصره یک اقدام قانونی جنگی است، این یک معامله بزرگ است. تایوان باید این نکته را بداند که حالا وقت خوبی برای شدت دادن به تنش‌ها نیست.» بعد این مانورها، تایوان تحت مجموعه‌ای از حملات سایبری قرار گرفته که هنوز کسی مسئولیت آن‌ها را بر عهده نگرفته است. چین، بزرگ‌ترین شریک تجاری تایوان هم بسیاری از واردات خود از این جزیره را به حالت تعلیق درآورده است.
مانورهای نظامی چین چقدر نگران‌کننده است؟
مانورهای آتش-زنده یک آزمایش برای سنجش توانایی نظامی به منظور انجام مأموریت‌ها در شرایطی مشابه جنگ واقعی است و در این مورد، چین این مانورها را برای این طراحی کرده که سطح توان نیروهای خود را برای به دست گرفتن کنترل این جزیره بسنجد.
متخصصان بر این موضوع توافق دارند که نه امریکا و نه چین تمایلی برای تبدیل شدن تنش‌ها به جنگ ندارند. براساس اعلام جاستین باسی، مدیر مؤسسه سیاست استراتژیک استرالیا، مانورهای نظامی چین احتمالاً به این منظور طراحی شده که امریکا را از تشدید تنش‌ها منصرف کند. امریکا بسیار محتاط است و برای حمایت از تایوان از خط قرمزهای چین عبور نخواهد کرد.
در روابط امریکا و تایوان همواره نوعی احتیاط وجود داشته که تضمینی برای ایجاد توازن درست میان حمایت از تایوان و عبور نکردن از خطوط قرمز چین و ایجاد یک درگیری بزرگ میان این دو دولت باشد. بااین‌حال اگرچه تهدید نظامی چین نگران‌کننده است اما یک پاسخ غیرمنتظره تلقی نمی‌شود. به نظر می‌رسد پکن به هر صورتی که ممکن است خواسته مخالفت خود را با بازدید پلوسی از تایوان ابراز کند. و این بدان معناست که پاسخ نظامی فعلی آن‌ها باید بسیار جدی‌تر از مانورهایی باشد که قبلاً در نزدیکی تایوان اجرا می‌کرده است. در واقع به نظر نمی‌رسد چین فعلاً قصدی جدی برای حمله داشته باشد و احتمالاً مانورهای نظامی این کشور تنها برای نشان دادن قدرت نظامی آن‌هاست.
چه بر سر اقتصاد جهانی می‌آید؟
اختلال در کل تجارت و اقتصاد جهان در زمان جنگ ویرانگر خواهد بود. برای مثال، قبل از حمله روسیه به اوکراین، تجارت ایالات متحده با روسیه ۳۶ میلیارد دلار در سال بود. تجارت با اوکراین ۴ میلیارد دلار در سال بود که در مجموع ۴۰ میلیارد دلار تجارت مستقیم به دلیل جنگ به خطر افتاد.
سازمان تحقیقاتی رند تخمین می‌زند که جنگی که شامل چین و ایالات متحده می‌شود، ۵ درصد از اقتصاد ۲۳ تریلیون دلاری ایالات متحده را کاهش می‌دهد، که این بزرگ‌ترین ضربه به رونق امریکا از زمان رکود بزرگ در دهه ۱۹۳۰ خواهد بود. در سال ۲۰۰۹، در بحبوحه رکود بزرگ، تولید ناخالص داخلی ایالات متحده تنها ۶/۲ درصد کاهش یافت. شاخص سهام ۵۰۰ S&P در سال ۲۰۰۹ به میزان ۵۵ درصد کمتر از اوج قبلی خود رسید که ممکن است صرفاً طعم زیان‌هایی باشد که سرمایه‌گذاران از جنگ ایالات متحده و چین انتظار دارند.
به گفته رند، اقتصاد ۱۷ تریلیون دلاری چین با کاهش ۲۵ درصدی تولید ناخالص داخلی، آسیب بسیار بیشتری خواهد دید. مانند اقتصاد روسیه پس از حمله به اوکراین، آسیب احتمالاً از چندین جهت وارد خواهد شد: تحریم‌های اقتصادی اعمال‌شده از سوی ایالات متحده و سایر کشورهای متحد، حملات تایوان به زیرساخت‌های چین، هزینه ادامه یک جنگ پرهزینه و شاید طولانی، و جدا شدن چین از بسیاری از سیستم‌های بین‌المللی.
اقتصاد نسبتاً کوچک ۶۷۰ میلیارد دلاری تایوان احتمالاً بیشترین آسیب را خواهد دید، زیرا این کشور برای بقای خود می‌جنگد. اوکراین، در یک نبرد وجودی مشابه در حال حاضر، ممکن است در سال جاری کاهش تولید ویرانگر ۴۵ درصدی را تحمل کند، زیرا در تلاش برای بیرون راندن نیروهای متجاوز روسیه است. در تایوان، صنعت نیمه هادی آن‌قدر مهم است که اگر بخواهد حمله کند، ممکن است تصرف دست‌نخورده آن یکی از اهداف روز اول ارتش چین باشد. همچنین ممکن است تایوان و متحدانش بتوانند کارخانه‌های ساخت پیشرفته را نابود کنند تا این فناوری حیاتی را از دست چین دور نگه دارند.
علی فتحی - مترجم
منبع: ماهنامه بازار و سرمایه شماره ۱۳۱