به گزارش صدای بورس تهاجم روسیه به اوکراین در ماه‌های اخیر جنگ جدیدی را به وجود آورده است که نتیجه آن رنج و سختی مردم است. دور از انتظار نیست که در ماه‌ها و سال‌های پیش رو، اوکراین و روسیه و حتی کشورهای همسایه آنها با فقر شدید روبه‌رو شوند. جنگی که در نتیجه اقدامات ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، با پیامدهای اقتصادی شدید مواجه شده و بدون شک برای رفاه انسانی فاجعه‌بار خواهد بود. اما این سختی‌ها و پیامدهای منفی گریبان خود روسیه را نیز گرفته است.
پس از تهاجم روسیه به اوکراین، طی چند روز، هزاران تحریم جدید علیه این کشور اعمال شد که از قدرتمندترین فرد کشور که این جنگ را شروع کرده گرفته تا شهروندان عادی از تحریم‌ها متأثر شدند. پس از پایان یافتن این درگیری‌ها؛ اثرات جنگ و تحریم‌ها تا مدت‌ها باقی خواهد ماند. هر کدام از این کشورها مبالغ هنگفتی باید صرف کنند تا خرابی‌ها بازسازی شوند. این یعنی در سال‌های آتی بخش بزرگی از بودجه آنها به ترمیم و بازسازی زیرساخت‌ها تخصیص پیدا می‌کند که ممکن است سال‌ها به طول بینجامد. این جنگ تنها گریبان این دو کشور را نگرفته، بلکه آثار آن به‌ویژه اثرات اقتصادی این جنگ تا فرسنگ‌ها انتقال یافته است. با بروز جنگ روسیه و اوکراین، بزرگ‌ترین شوک قیمتی به کالاها وارد شد و وضعیت قیمت کالاها بیش از پیش بدتر شد. قیمت انرژی در سال منتهی به مارس ۲۰۲۲، ۴۴۸ درصد و قیمت مواد غذایی و کود به ترتیب ۸۴ درصد و ۲۲۲ درصد افزایش یافت.
بیشتر بخوانید: دلایل کاهش صادرات طلای سیاه ایران و موانع بازگشت به بازار
کالاهای کشاورزی که اوکراین صادرکننده اصلی آن است همچون گندم و روغن آفتاب‌گردان نیز افزایش شدیدی را تجربه کردند. این افزایش قیمت در دو سال اخیر در بسیاری از کشورهایی که واردکننده مواد غذایی هستند، باعث افزایش تورم عمومی شد. البته در این میان کشورهایی نیز وجود داشتند که به دلیل بروز این جنگ منفعت کسب کردند؛ این کشورها که غالباً کشورهای صادرکننده نفت و گاز هستند به دلیل افزایش قیمت انرژی، فرصتی برای افزایش درآمد و حتی بهبود رشد اقتصادی به دست آوردند. یکی از این کشورها عربستان سعودی است. در سال جاری رشد اقتصادی عربستان به رکورد ده ساله خود رسیده است. آمارهای جهانی نشان می‌دهد که افزایش رشد قیمت نفت جهانی باعث رشد چشم‌گیر صادرات نفت این کشور و تولید روزانه ۱۰ میلیون بشکه شده است.
طبق این آمارها، تولید ناخالص داخلی در این کشور در سه‌ماهه گذشته نسبت به سه‌ماهه مشابه در سال قبل ۱۱.۸ درصد رشد داشته که بالاترین میزان در ۱۱ سال گذشته بود. بالاترین نرخ رشد این کشور در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۱۱ در زمانی که رشد GDP عربستان در این سه ماهه به ۱۳.۶ درصد رسید، رخ داد. رشد حقیقی سالانه تولید ناخالص داخلی عربستان نیز از مقدار ۲.۳ درصد در سال ۲۰۲۱ به مقدار ۶.۷ درصد رسیده است. این رشد اقتصادی ناشی از افزایش فعالیت‌های نفتی به میزان ۲۳.۱ درصد و ۵.۴ درصد افزایش در فعالیت‌های غیرنفتی در سال گذشته بوده است.
عربستان بیشتر رشد اقتصادی خود را مدیون رشد قیمت انرژی و تحریم‌های اعمال‌شده علیه روسیه و ایران است، زیرا با شروع جنگ روسیه و اوکراین، قیمت‌های نفت و گاز به‌شدت افزایش یافتند و بزرگ‌ترین صادرکنندگان این کالاها در جهان، روسیه، ایران و عربستان بودند که با توجه به تحریم بودن دو کشور اول، عربستان سهم بزرگی از تقاضای بازار را پوشش داد. داده‌های مربوط به میزان صادرات نفت این کشور نیز همین موضوع را نشان می‌دهد. تولید بخش نفت در فصل اول ۲۰۲۲ عربستان رشدی ۴/۲۰درصدی نسبت به سال گذشته داشته که بالاترین رشد در یک دهه اخیر در این کشور است.
در همین راستا، میزان تولید نفت عربستان در فصل اول ۲۰۲۲ برابر با ۱۰ میلیون و ۶۴۶ هزار بشکه در روز بوده و ارزش صادرات نیز بالاترین میزان را در ۵ سال اخیر داشته است که بخشی از این افزایش ارزش مربوط به افزایش قیمت نفت بوده است.
دکتر محمد مکنی، استاد امور مالی و سرمایه‌گذاری در دانشگاه امام محمد بن سعود، در همین راستا بیان کرده است که ارقام منتشرشده توسط GASTAT در مورد رشد اقتصاد عربستان در سه‌ماهه دوم سال جاری اگرچه تا حد زیادی مربوط به افزایش فعالیت‌های نفتی در این کشور است، اما تمرکز زیادی روی فعالیت‌های غیرنفتی وجود دارد و تلاش برای تحریک این فعالیت‌ها وجود دارد. وی با بیان این‌که نرخ رشد تولید ناخالص داخلی واقعی بالاترین میزان در ۱۱ سال گذشته است، گفت: پیش‌بینی می‌شود تولید در سه‌ماهه دوم و سوم بهبود یابد. البته که صندوق بین‌المللی پول (IMF) در آخرین برآوردهای خود رشد اقتصاد عربستان در سال جاری را ۶/۷ درصد و در سال ۲۰۲۳ را ۷/۳ درصد پیش‌بینی کرده است.
نمودار زیر روند رشد اقتصادی فصلی عربستان در سال‌های گذشته را نشان می‌دهد. با توجه به نمودار، در سه ماه گذشته، این کشور بالاترین رشد اقتصادی را در چند سال گذشته داشته است.
مهرسام اسمعیلو - مترجم
منبع: ماهنامه بازار و سرمایه شماره ۱۳۱