به گزارش صدای بورس بازارهای مالی از گذشته تاکنون محلی برای سرمایه‌گذاری دارایی‌های افراد بوده و هستند. بازار سرمایه از جمله بازارهایی است که افراد می‌توانند دارایی‌های خود را در آن سرمایه‌گذاری کرده و انتظار سود نیز داشته باشند. با این وجود اما در سال‌های گذشته بازار سرمایه ایران نوسانات زیادی را تجربه کرده است.
از سال ۹۸ روند ورود سرمایه‌گذاران جدید به بازار سهام شدت گرفت. واگذاری سهام عدالت به مردم نیز این روند را تشدید کرد. در آن زمان، افتخار مسئولان بورس این بود که توانسته‌اند تعداد سهامداران بورس را به ۵۰ میلیون نفر برسانند، غافل از اینکه بازار سرمایه ایران ظرفیت پذیرش این تعداد سهامدار برای خرید و فروش سهام را ندارد.
در این میان، مسئولان نیز مردم را به سرمایه‌گذاری در این بازار تشویق می‌کردند که در نتیجه بازار صعود و نزول‌های بسیاری را متحمل شد.
در سال ۹۹ و با توجه به هجوم سرمایه‌گذاران به بورس، بازار روند صعودی به خود گرفت اما به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌ها و دیگر مسائل موجود در بازار و همچنین تنش‌های موجود در دنیا و شیوع ویروس کووید ۱۹ به یکباره بازار شروع به ریزش قیمتی در مرداد ماه کرد. البته در آن زمان (و امروز هم) برخی معتقدند که عامل اصلی سقوط بازار، دخالت دولت و حقوقی‌های بازار در حمایت از دولت بوده است.
در واقع، دولت برای واگذاری سهام خود به بالاترین قیمت، از طریق برخی سرمایه‌گذاران حقوقی اقدام به افزایش صوری قیمت‌ها کرد و در زمان مناسب با واگذاری سهام خود، از بازار بیرون رفت. به این صورت توانست بخش بزرگی از کسری بودجه خود را تامین کند. در نتیجه این اتفاق و پس از آن بازار روند نزولی به خود گرفت و به دنبال آن بسیاری از حقیقی‌ها، سرمایه‌های خود را از بازار بیرون کشیدند. همه این اتفاقات باعث شده که اعتماد سرمایه‌گذاران نسبت به بازار سرمایه از بین برود و بخت از بازار روی برگرداند. در همین حال، برخی معتقدند، ریزش‌های بازار سهام دلایل بنیادی داشته و امروز این بازار به کف خود رسیده است. بنابراین کمترین ریسک را در میان همه بازارها برای سرمایه‌گذاران دارد. با توجه به اینکه اطلاع از وضعیت بازار در سال‌های گذشته در پیش‌بینی وضعیت آن در آینده تاثیرگذار است، روند بازار را از سال ۹۸ تا ۱۴۰۱ در نیم سال‌های نخست آنها بررسی کرده و آنها را با هم مقایسه کردیم.
بیشتر بخوانید: بازارهای مالی از نقدینگی جا ماندند
ارزش کل معاملات بازار در نیمه اول سال ۹۸ تقریبا یک میلیون و ۴۴۵ هزار میلیارد ریال بوده است. حجم معاملات نیز بیش از ۴۸۶ میلیارد و ۵۷۴ میلیون سهم بوده که در تعداد بیش از ۴۰ میلیون و ۵۳۷ هزار مرتبه معامله شده است. همچنین شاخص از محدوده ۲۰۰ هزار واحد تا بیش از ۲۹۷ هزار واحد روندی صعودی را طی کرده است که میانگین آن حدود ۲۴۵ هزار واحد بوده است. ارزش بازار نیز در فروردین ۹۸ عددی بیش از ۳ میلیون و ۷۲۷ هزار میلیارد ریال و در شهریور آن بازار بیش از ۱۱ میلیون و ۴۰ هزار میلیارد ریال ارزش داشته است. میانگین ارزش بازار بیش از ۰۰۰/۳۸۳/۷ میلیارد ریال بوده است. همه این آمار اما در نیمه اول سال ۹۹ افزایش پیدا کرده است و با توجه به ریزشی که بازار در مرداد ماه داشت اینگونه است که کل ارزش معاملات بیش از ۱۳ میلیون و ۹۳۸ هزار و ۸۴۰ میلیارد ریال بوده است.
با توجه به اینکه ارزش معاملات در فروردین ۹۸۳ هزار و ۵۰۶ میلیارد ریال بوده که در مرداد ماه و به دنبال هجوم سرمایه‌گذاران حقیقی به بازار افزایش یافت و سپس با ریزش قیمت سهام در شهریور همان سال این عدد شروع به کاهش کرد. حجم معاملات در نیمه ابتدای همین سال بیش از یک میلیون و ۶۴ هزار میلیارد سهم بوده که تقریبا در ۱۷۴ میلیون و ۷۶۹ هزار مرتبه معامله شده است. شاخص در فروردین در محدوده ۶۹۰ هزار واحد بود که در تیر ماه به یک میلیون و ۹۱۶ هزار واحد رسید.
اما در مرداد ماه بی‌سابقه تاریخ بورس ایران شاخص از مرز ۲ میلیون واحد هم گذشت و پس از آن، روند نزولی آغاز شد. میانگین شاخص در نیمه نخست سال ۹۹ به حدود یک میلیون و ۳۹۰ هزار واحد رسید. همچنین ارزش بازار در فروردین ۳۵ میلیون و ۲۱۵ هزار میلیارد ریال بود و در شهریور به ۶۵ میلیون و ۸۴۴ هزار میلیارد ریال رسید که میانگین بیش از ۰۰۰/۵۲۹/۵۰ میلیارد ریال است.
لازم به ذکر است که ارزش، حجم و تعداد معاملات، همچنین شاخص و ارزش بازار در سال ۹۹ رشد قابل توجهی نسبت به ۹۸ داشته است که بعد از اتفاقات مرداد ماه روند نزولی به خود می‌گیرد. به این صورت که ارزش معاملات بازار سرمایه در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۰ و شروع قرن جدید بیش از ۵ میلیون و ۲۷۷ هزار میلیارد ریال بوده است که نسبت به سال قبل از آن افت چشمگیری داشته است. همچنین بیش از ۸۵ میلیون بار معامله در حجمی بیش از ۷۸۸ میلیارد سهم انجام شده است. در این ۶ ماه شاخص بین ۶۶۴/۱۶۸/۱ و ۵۴۸/۵۱۵/۱ در نوسان بوده و میانگین حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد را کسب کرده است.
ارزش بازار در فروردین ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار میلیارد ریال و در پایان نیمه اول سال یعنی شهریور ماه ۵۵ میلیون و ۷۱۲ هزار میلیارد ریال بوده است که میانگین آن عددی بیش از ۰۰۰/۵۰۶/۳۰ میلیارد ریال می‌شود.
در سال جاری و تا پایان روز ۲۰ شهریور معاملات بیش از ۳ میلیون و ۲۲۱ هزار میلیارد ریال ارزش داشته است که در آن بیش از ۸۴۴ میلیارد سهم در ۴۷ میلیون بار معامله شده است. میانگین شاخص در این دوره حدود یک میلیون و ۴۹۰ هزار و از ۲۱۹/۵۱۲/۱ به ۷۳۲/۳۹۰/۱ کاهش پیدا کرده است.
ارزش بازار نیز در فروردین ۱۴۰۱ بیش از ۶۰ میلیون و ۲۳۲ هزار میلیارد ریال بوده و تا ۲۰ شهریور همین سال ارزش بازار به حدود ۵۲ میلیون و ۳۹۳ هزار میلیارد ریال رسیده است. میانگین ارزش بازار از ابتدای فروردین تا اواخر شهریور بیش از ۰۰۰/۳۹۳/۵۲ میلیارد ریال است.
بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که بازار سرمایه در ۴ سال گذشته نوسانات بسیاری را پشت سر گذاشته و در مقطعی پیرو حبابی که در سال ۹۹ به وجود آمد، روند صعودی گرفت و پس از آن با خروج سرمایه و بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران روبه‌رو شد و روند نزولی به خود گرفت و در حال افت است. البته در شرایط کنونی برخی کارشناسان معتقدند که بازار نسبت به سال‌های گذشته کم ریسک‌تر شده و آمادگی و زیرساخت‌های لازم برای ورود سرمایه‌گذاران را دارد. بنابراین باید دید که بازار تا پایان سال چه روندی را در پیش خواهد گرفت و آیا این بازاری که از نفس افتاده و زیر نقطه تعادل قرار دارد، می‌تواند جانی دوباره بگیرد یا خیر.
- مرضیه حیدری - خبرنگار