پنجمین بورس کشور با هدف تامین مالی پروژه‌های صنعتی و عمرانی با سرمایه اولیه ۳۰ میلیون یورویی، قرار است از طریق انتشار ابزارهای ارزی، مهمترین بستر جذب منابع مالی بین‌المللی به کشور باشد. تمامی معاملات در این بورس، ارزی خواهد بود. از دیگر اهداف اصلی راه‌اندازی بورس بین‌الملل می‌توان به بسترسازی برای اتصال ایران به اقتصاد جهان و بین‌المللی کردن بازار سرمایه کشور اشاره کرد. با توجه به عضویت ارکان بازار سرمایه ایران در انجمن‌ها و نهادهای بین‌المللی، امکان این ارتباط با راه‌اندازی بورس پنجم فراهم می‌شود.
اهمیت بورس بین‌الملل به حدی است که بسیاری از مسئولان درباره آن سخن گفته‌اند. در مهرماه ۹۸ علی صحرایی، مدیرعامل وقت بورس تهران برنامه معرفی این بورس به ۱۶ بورس دنیا را استارت زد. فروردین امسال، سعید محمد دبیر وقت شورای عالی مناطق آزاد از پیگیری برای راه‌اندازی بورس بین‌الملل خبر داد. همچنین مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس بر نقش و اهمیت راه‌اندازی این بورس تاکید کردند، هرچند ظاهرا جزییات این طرح بر کسی روشن نیست و هر آنچه تاکنون گفته شده، تنها کلیات بوده است. حال ببینیم واقعیت‌ها چه می‌گویند؟
بورس بین‌الملل، بازاری است که معاملات سهام شرکت‌ها و ارزهای مختلف در آن انجام می‌شود و قادر است پیامدهای تحریم اقتصادی را تا اندازه‌ای خنثی کند. با این حال، راه‌اندازی آن نیازمند مقدمات و بسترسازی مناسب است. همیشه گفته‌اند که «سرمایه ترسوست». به بیان ساده‌تر، کوچکترین ناامنی، نااطمینانی یا بحران به فرار آن منجر می‌شود. بنابراین در حالی که هنوز قوانین روشن و جذابی برای جلب سرمایه‌گذاران خارجی و تضمین امنیت آنها نداریم، چگونه می‌توان به موفقیت بورس بین‌الملل امیدوار بود. تاکنون جزییات و آمار روشنی از حضور سرمایه‌گذاران خارجی حقیقی در مناطق آزاد منتشر نشده است با این حال آمارهای موجود نیز نشان‌دهنده بی‌نظمی و بی‌سامانی در این حوزه است. به این ارقام دقت کنید: در حالی که تا پایان سال ۱۴۰۰ بیش از ۲۲ هزار و ۶۰۰ شرکت در ۷ منطقه آزاد تجاری کشور تاسیس شده که طبق آمار، کل رقم سرمایه‌گذاری خارجی در مناطق آزاد و ویژه در پایان همان سال معادل ۱۶۳ میلیون دلار بوده است. گفته می‌شود بیش از نیمی از شرکت‌های تاسیس شده، صوری بوده و برای فرار مالیاتی راه‌اندازی شده‌اند. در کنار ساختار اقتصادی ضعیف کشور، تحریم‌های اقتصادی خارجی و محدودیت‌های شدید نقل‌وانتقال پول را نیز باید از مهمترین موانع موفقیت بورس بین‌الملل دانست. این در حالی است که هنوز استانداردهای مالی بین‌المللی آنگونه که لازم است، در ایران رعایت نمی‌شوند. با توجه به واقعیت‌های موجود، چنین به نظر می‌رسد که راه‌اندازی و موفقیت بورس بین‌الملل در ایران تا زمانی که موانع فوق رفع نشده باشد، در حد یک رویای بین‌المللی باقی خواهد ماند.
- حبیب علیزاده - روزنامه‌نگار
- منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۴۶۵