به گزارش صدای بورس نرخ دلار در ایران و تغییرات و جهش‌های آن، به عنوان مهم‌ترین ارز جهانی، اهمیت زیادی در شاخص‌های اقتصادی ایران از دیرباز تاکنون داشته است. از سال ۱۳۳۲ تا وقوع انقلاب در سال ۱۳۵۷را می‌توان به نوعی دوران ثبات و رشد اقتصادی در ایران دانست چرا که دلار آمریکا در طول ۲۵ سال بیش از ده درصد از ارزش خود را در برابر ریال از دست داد و از ۸۰ ریال به ۷۰ ریال رسید اما وقوع انقلاب در سال۱۳۵۷، پایان ارز تک نرخی و آغاز دوره‌ای از جهش‌های پیاپی ارزی در ایران بود که به دنبال آن باعث شد نرخ دلار آمریکا تا سال ۱۴۰۰به بیش از چهار هزار برابر برسد.
نرخ ارز از ماه‌های آغازین سال ۱۳۹۰وارد یک جهش شد و در مهرماه سال ۱۳۹۱ به اولین و سپس در بهمن ماه ۱۳۹۱به دومین اوج خود رسید که این جهش ارزی در سال ۹۰ پنجمین جهش ارزی تاریخ جمهوری اسلامی بوده است. البته این افزایش در مقطعی ثابت بود اما در سال ۱۳۹۵دوباره به اوج رسید. این جهش‌ها تبدیل به بحرانی شد که در اثر آن ارزش ریال ایران در برابر دلار آمریکا و سایر ارزهای جهانی به پایین‌ترین سطح خود در تاریخ رسید. سقوط ارزش پول ایران منجر به واکنش‌های فراوانی در داخل کشور شد و بازتاب فراوانی در خارج از ایران نیز داشت. به‌گونه‌ای که در مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا نیز باراک اوباما از آن به عنوان نشانه‌ای از روند موفق تحریم ایران یاد کرد.
سقوط ریال و صعود دلار
در بهار سال ۱۳۹۹، روند سقوط ارزش ریال ایران دوباره و همچنین روند صعود نرخ دلار نیز شدت گرفت. در طی این سال‌ها دلار تحت تاثیر اخبار زیادی قرار گرفته است اخباری همچون جنگ روسیه و اوکراین، تغییر دولت، تحولات افغانستان و... که باعث شده تغییر نرخ دهد و ثابت نباشد اما این روزها تعلیق برجام معضلی است که بازار ارز را با نوسان‌های شدیدی روبه‌رو کرده است، هر چند در ماه‌های گذشته قیمت دلار و انواع ارز در پی اخبار مثبت حاصل از مذاکرات برجام مسیر سراشیبی به خود گرفته و به زیر ۳۰ هزار تومان رسیده بود اما مدتی است که قیمت این ارز سرنوشت ساز، با رشد همراه شده است و حرکتی رو به جلو دارد. دلاری که به نظر می‌رسید در محدوده ۲۷ تا ۲۸ هزار تومان قرار بگیرد اما طولانی شدن بحث مذاکرات و عدم انجام توافق نهایی برجام باعث شد تا تغییر مسیر دهد و بازار را با هیجان مواجه کند به این صورت که در این روزها قیمت‌ها در بازار ارز بدون اینکه اتفاق جدیدی در اقتصاد کشور رخ داده باشد باز هم در حال افزایش است. البته شاید بتوان گفت این باور غلطی است که با انجام توافق برجام قیمت دلار در بازار به شدت سقوط می‌کند. به عقیده بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران این حوزه در صورت انجام توافق نهایی برجام و رفع شدن احتمالی تحریم‌ها قیمت ارز در بازار شکسته خواهد شد اما این موضوع هم مقطعی است.
بیشتر بخوانید: ۲ سناریوی پیش روی بازار دلار
آسیب نوسان‌های بازار ارز
نوسان قیمت ارز به طور قطع مشکلات زیادی را در اقتصاد کشور و خانوارها ایجاد می‌کند چرا که با افزایش نرخ ارز قیمت کالاها و خدمات نیز به تبع آن در بازار گران می‌شوند اما زمانی که قیمت ارز کاهشی می‌شود نرخ کالاها در بازار کاهشی نمی‌شود. علاوه بر این بی‌ثباتی قیمت‌ها در بازار ارز سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی را بر سر دو راهی و بلاتکلیفی قرار می‌دهد که این معضل نیز به اقتصاد کشور ضربه می‌زند.
نرخ ارز سر به فلک کشیده
همانطور که مشخص است و شاهدیم با وجود تعداد بالای شرکت‌های صادرات محور و پالایشگاهی و... نرخ ارز سر به فلک کشیده، حداقل باید سودی برای این شرکت‌ها و وضعیت بازار سرمایه داشته باشد و نقطه مثبت و روشنی برای حال و روز تیره این روزهای اقتصاد و به ویژه بازار آشوبزده سرمایه داشته باشد که هیچ خبری از این موضوع نیست. اگر تمام این واقعیت‌ها و آنچه بر این بازار گذشته و به طور کل وضعیت اقتصاد کشور را کنار هم بچینیم و به نوعی این سناریوها را مرور کنیم، می‌توان به این نکته رسید که دولت نه در گذشته و نه حتی در حال حاضر هیچگونه برنامه و یا سیاست بلندمدت و یا حتی میان‌مدتی برای کنترل وضعیت نداشته و ندارد و شاید تنها با وضع سیاست‌های کوتاه‌مدت قصد کنترل وضعیت نابسامان کشور را دارد که در آن هم چندان موفق نبوده است.
طبق بررسی‌های انجام شده و محاسبه میانگین ارزش بازار سهام، قیمت دلار آزاد، دلار نیمایی و دلار ۴۲۰۰ تومانی و به دنبال آن محاسبه ارزش دلاری بازار سهام مشخص شد که در کنار ارزش ریالی، ارزش دلاری بازار سهام نیز سیر نزولی داشته است.
- مرضیه حیدری - خبرنگار
- منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۴۶۶