وضعیت نابسامان بازار سرمایه طی ماه‌های اخیر و خروج سرمایه نگران‌کننده از این بازار، سبب شد تا سازمان بورس به منظور کنترل عرضه و جلوگیری از عمیق‌تر شدن بحران فروش، بسته ۱۰بندی حمایت از بازار سرمایه را طراحی کند و ارائه دهد. همچنین یکی از بزرگ‌ترین مشکلات فعلی در بازار سرمایه بدبینی و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران است؛ به‌طوری‌که با وجود سوددهی قابل‌قبول بسیاری از شرکت‌ها، روند معاملاتی فرسایشی و منفی را طی ماه‌های اخیر تجربه کرده‌اند. به نظر می‌آید این بی‌اعتمادی سبب کاهش میل سرمایه‌گذاران به ورود نقدینگی جدید به بازار شد و طی ماه‌های اخیر، بازار سرمایه از کمبود نقدینگی رنج برده و معاملات با حجم کم در جریان بوده است.
بعضی از حقوقی‌های بزرگ بازار نیز با سفارش‌های نامتعارف فروش خود باعث دامن زدن بیشتر به این فضای بی‌اعتمادی شده‌اند. همچنین بسته حمایتی سازمان بورس نیز با علم به این موضوع و اعتمادسازی میان سرمایه‌گذاران و جبران بخشی از ضرر سهامداران طراحی شده و استقبال قابل‌توجه از طرح سهام‌یار نیز نشان از نیاز متقابل سرمایه‌گذاران بازار سرمایه به ابزارهایی به منظور تحقق این موضوع است.پس از اعلام بسته حمایتی سازمان بورس، روند معاملات در بازار نیز بهبود نسبی پیدا کرده و بااین‌حال، این میزان، کمتر از انتظارات بسیاری از فعالان بازار است؛ به علاوه، وجود ریسک‌های قابل توجه سیستماتیک در بازار سرمایه همچون عدم توافق دوباره در برجام، قطعنامه‌ها و تحریم‌های ظالمانه جدید علیه کشورمان، موجب شده است تا با وجود تدابیر سازمان بورس، حجم معاملات به شکل چشمگیر افزایش نیابد.
بازار سرمایه در بلندمدت، نیاز به محرک‌های جدی‌تری دارد؛ قیمت‌گذاری دستوری در بعضی از صنایع منجر به ضرر و زیان بسیاری از سهامداران تاکنون شده و حذف این نوع قیمت‌گذاری که تاکنون منجر به از دست رفتن درآمد قابل‌توجه بسیاری از شرکت‌ها شده است، می‌تواند منجر به بهبود بازار در بلندمدت شود.حمایت از بازار به منظور افزایش اعتماد در میان سهامداران و رونق بازار سرمایه صورت می‌پذیرد. همچنین با توجه به اهمیت بازار سرمایه در اقتصاد و همچنین نیاز دولت به رونق بازار سرمایه، حمایت از آن از برنامه‌های دولت است؛ با وجود این، این حمایت‌ها از نظر جمعی از سهامداران مطلوب و کافی به نظر نمی‌آید. محدودیت‌های بودجه به‌خصوص با توجه به وضعیت تحریمی، همچنین، انتقاد بسیاری از کارشناسان مبنی‌بر عدم استفاده از منابع عمومی کشور در حمایت از بخش خاصی از جامعه، سبب شده است تا دولت نتواند آن‌طور که سهامداران انتظار دارند از بازار حمایت کند.
بنابراین به نظر می‌رسد به منظور جمع‌آوری پول‌های سرگردان و سوق دادن سرمایه‌ها به سمت تولید و به تبع آن ایجاد اشتغال، حمایت‌های بهتری را از دولت در آینده انتظار داشته باشیم. به علاوه، تصمیم‌گیری در خصوص آزادسازی قیمت‌گذاری در صنایع راهکاری است که می‌تواند منتج به بهبود چشمگیر بازار سرمایه و سودسازی هرچه بهتر شرکت‌ها شود؛ کما اینکه طی روزهای گذشته، معامله خودرو در بورس‌کالا و قیمت‌گذاری آن براساس عرضه و تقاضا، سبب استقبال چشمگیر سهامداران از گروه خودرو شد.
ریسک سیستماتیک بالا از عوامل مهم در عدم سرمایه‌گذاری در بازارهاست و این خود نیز برگرفته از عدم اطمینان از وضعیت آینده بوده و هرچه در بازار به سمت شفافیت و کاهش ریسک‌های خارج از کنترل شرکت‌ها حرکت شود، بر بهبود بازار سرمایه تأثیرگذار خواهد بود؛ حال با وجود عدم توافق در برجام تاکنون و تحریم‌های احتمالی، کاهش نقدینگی به بازار سرمایه محتمل خواهد بود. همچنین بروز ناآرامی‌های اخیر در بعضی از نقاط کشور نیز می‌تواند در تولید شرکت‌ها و به تبع آن سودآوری آنان، آثار منفی داشته باشد، ازاین‌رو بازگشت آرامش به کشور و همچنین تعیین تکلیف برجام مهم قلمداد می‌شود.
سید بابک ابراهیمی -دانشیار مهندسی مالی دانشگاه خواجه‌نصیر
منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۴۷۶