به گزارش صدای بورس بازار رمزارزها این روزها وضعیت خوبی ندارد، پس از بحران لونا و ترا حالا فروپاشی یکی از بزرگ‌ترین صرافی‌های رمزارز دنیا، ضربه‌ای جدید بر این بازار وارد کرده است. ارزش این بازار که زمانی از مرز سه‌هزار میلیارد دلار عبور کرده بود، حالا به کمتر از ۸۵۰ میلیارد دلار رسیده است. بیت‌کوین که از سقف تاریخی ۶۸ هزار دلاری خود حدود ۷۶ درصد سقوط را تجربه کرده حالا در کانال ۱۶هزار دلاری معامله می‌شود و ارزش بازار آن کمتر از ۳۲۰ میلیارد دلار است.
اتریوم دومین ارز مهم بازار هم نسبت به سقف ۴۸۰۰ دلاری خود ۷۵درصد ارزان‌تر معامله می‌شود و قیمت ۱۲۱۰ دلاری آن بازدهی منفی ۲۰ درصدی را در یک ماه اخیر برایش به ارمغان آورده است. ارزش بازار این ارز دیجیتال هم حالا ۱۴۸ میلیارد دلار است.
بایننس کوین که حالا ۳۱۳ دلار قیمت دارد در یک ماه اخیر ۸ درصد رشد داشته و یکی از ارزهایی است که بعد از فروپاشی FTX وضعیت خوبی داشته است. اگرچه این ارز نسبت به سقف ۶۹۰ دلاری خود بیش از ۵۰ درصد افت داشته است.
در چند ماه گذشته شاهد آن بودیم که جهان رمزارز و تأمین مالی غیرمتمرکز در تقلا برای سرپا ماندن بوده‌اند و یکی از دلایل اصلی آن فشاری است که از طریق بانک‌های مرکزی بر آن‌ها وارد می‌شود. فدرال‌رزرو آمریکا در یک سال اخیر چندین‌بار نرخ بهره را افزایش داده و حالا این نرخ که سال گذشته صفر بود به محدوده ۴ درصدی رسیده و به گفته مقامات این نهاد فدرال قرار است تا پایان سال به ۷۵/۴درصد هم برسد.
مداخله پولی فعلی فدرال‌رزرو در تضادی آشکار با محیطی است که در سال ۲۰۲۱ فعالان بازار رمزارزها را برای ورود سرمایه بیشتر به این بازار مشتاق کرده بود، زمانی که نقدینگی بازار به‌شدت بالا بود. علاوه بر این، فدرال‌رزرو به‌صراحت اعلام کرده که قرار نیست به این زودی‌ها از موضع تهاجمی خود دست بردارد. در زمان‌هایی این‌چنینی، برای درک بهتر شرایط پیش رو بهتر است نگاهی به تاریخ بیندازیم.یکی از بزرگ‌ترین رمزارزهای بازار ورشکسته شده و اعلام کرده که برای پرداخت بدهی ۹میلیارد دلاری مشتریانش تنها دارایی ناچیز یک‌میلیارد دلاری در اختیار دارد. علاوه بر این، این شرکت اعلام کرده بیش از یک میلیون طلبکار دارد. برخی از دارایی‌های این شرکت در حال حاضر در تصاحب یک شرکت اعتباردهنده رمزارزی دیگر است که به دلیل سقوط لونا و ترا روزگار سختی را می‌گذراند و بالغ بر یک‌میلیارد دلار در زیان است. صندوق گری‌اسکیل، بزرگ‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری رمزارز بیش از ۸۰ درصد از اوج خود در نوامبر ۲۰۲۱ فاصله دارد و این در حالی است که بیت‌کوین در این مدت ۷۰ درصد ریزش داشته است. بسیاری از صرافی‌های رمزارز هم که سرمایه خود را در این صندوق گذاشته‌اند حالا از نظر ارزش دارایی در زیانی سنگین هستند. موضوعی که نشان می‌دهد بسیاری از صرافی‌ها نیز در حال سپری کردن اوقات سختی هستند.
سقوط سریع FTX روشن می‌کند که مقررات بهتر برای محافظت از سرمایه‌گذاران و کاهش جرم و جنایت در بازار ارزهای دیجیتال ضروری است. کوین ورباخ از وارتون، یکی از مدافعان قدیمی نظارت قوی‌تر، توضیح می‌دهد که چرا مسیر نظارت یک خط مستقیم نیست.
هنگامی که سام بنکمن ـ فرید، بنیانگذار FTX در فوریه در برابر کمیته سنای ایالات متحده شهادت داد ـ ماه‌ها قبل از اینکه صرافی ارزهای دیجیتال او به دلیل تخلفات مالی خود از هم پاشید ـ کوین ورباخ پروفسور مطالعات حقوقی و اخلاق تجاری وارتون نیز در آنجا حضور داشت.
ورباخ در پاسخ به سؤالات سیاستگذاران در مورد خطراتی که مصرف‌کنندگان در بازار ارزهای دیجیتال با آن مواجه هستند، از چارچوب‌های نظارتی بهتر و بودجه بیشتر برای اجرای مبارزه با جرم و جنایت در فضای دیجیتال حمایت کرد. بنکمن ـ فرید نیز ایده نظارت بیشتر را تأیید کرد، اگرچه اظهارات وی در کمیته اکنون ریاکارانه به نظر می‌رسید. زمانی که ارزش FTX به ۳۲ میلیارد دلار می‌رسید و سپرده‌های زیادی در ترازنامه وجود داشت، ورشکسته شد و بنکمن ـ فرید در بحبوحه اتهامات کلاهبرداری استعفا داد. جلسه استماع کمیته مجلس نمایندگان آمریکا برای دسامبر برنامه‌ریزی شده است.
ورباخ گفت: «آنچه در چند روز گذشته با فروپاشی FTX ظاهر شد بسیار تکان‌دهنده است، و من مطمئن هستم که هنوز چیزهای بیشتری در راه است. از نظر اخلاق تجاری، این کار آسانی است: مرتکب تقلب نشوید، پول مشتری خود را ندزدید و از آن برای انواع سرمایه‌گذاری‌های شخصی استفاده نکنید.»
ورباخ گفت این حادثه سؤالات بزرگ‌تری در مورد آنچه در صرافی‌های ارزهای دیجیتال اتفاق می‌افتد و اینکه چگونه باید برای محافظت از سرمایه‌گذاران تنظیم شوند، ایجاد می‌کند. او گفت کنگره چندین سال است که این مسائل را بررسی می‌کند و برخی از لوایح در حال بررسی هستند، اما پرونده FTX احتمالاً برای ایجاد یک ساختار قانونی رسمی‌تر و گسترده‌تر، سیاستگذاران را تحت فشار قرار خواهد داد.
ورباخ گفت: «فکر می‌کنم دیدن این فاجعه ـ زمانی که چارچوبی در ایالات متحده وجود ندارد و زمانی که این مبادلات در خارج از کشور راه‌اندازی می‌شوند و بسیار بزرگ می‌شوند ـ به طور قابل‌توجهی فشار برای تصویب قوانین در اینجا را افزایش می‌دهد.» ورباخ انتظار دارد که آینده همکاری جهانی بیشتری در تنظیم ارزهای دیجیتال به همراه داشته باشد. اتحادیه اروپا در حال حاضر دو چارچوب دارد.
انحلال سریع FTX در این ماه خبرساز شد، اما این شرکت تنها صرافی نیست که متهم به فرار از سرمایه‌گذاران است. ازآنجاکه بازیگران غیرشفاف زیادی در فضای دارایی‌های دیجیتال وجود دارند، احتمالاً سوراخ‌های بیشتری در صرافی‌های دیگر وجود داشته‌اند.
پس از ورشکستگی یکی از بزرگ‌ترین صرافی‌های ارزهای دیجیتال جهان، FTX، قیمت بیت‌کوین (BTC) دوباره سقوط کرد. اکنون حدود ۱۶۵۰۰ دلار است که با بالاترین قیمت ۶۶۰۰۰ دلاری در یک سال پیش فاصله زیادی دارد.اما چرا بیت‌کوین افت کرد؟ این افت ترکیبی از موارد مختلف، صرافی‌ای به نام بایننس و استیبل‌کوینی به نام تتر و معامله‌گران حرفه‌ای ماهر است که الگوریتم‌های فرکانس بالا را اجرا می‌کنند.
برخلاف سهام، بیت‌کوین را می‌توان در صرافی‌های مختلف معامله کرد، اما بایننس بیش از ۵۰ درصد از کل بازار کریپتو را در اختیار دارد و در نتیجه قیمت بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال را تعیین می‌کند. برای خرید ارزهای دیجیتال، معامله‌گران باید پول فیات را به یک استیبل‌کوین مانند تتر تبدیل کنند. بیت‌کوین تتر بیشترین حجم را در بین تمام محصولات بایننس دارد و ازآنجاکه یک دلار معمولاً برابر با یک تتر است، معامله با بیت‌کوین تتر قیمت دلاری بیت‌کوین را تعیین می‌کند. اما وقتی بیت‌کوین سقوط می‌کند، کل اکوسیستم کریپتو نیز سقوط می‌کند.بایننس تسویه معاملات خود را انجام می‌دهد، مانند سایر صرافی‌های رمزنگاری خودتنظیم‌شده. این بدان معناست که طرف‌های متقابل بازنده ـ آن‌هایی که در طرف دیگر معاملات سودآور هستند ـ اغلب موقعیت‌هایشان به طور خودکار و بدون اطلاع قبلی از بین می‌رود.
برخلاف صرافی‌های معمولی، صرافی‌های رمزنگاری خودتنظیمی لازم نیست زمانی که یک معامله آن‌قدر پول از دست داده است که وثیقه موجود در حساب نیاز به تکمیل دارد، زنگ خطر را به صدا درآورند. در عوض، معامله‌گران تنها مسئول تأمین مالی حساب‌های خود با نظارت مستمر چیزی به نام قیمت انحلال هستند. این کار به‌طور خودکار توسط الگوریتم‌هایی که توسط معامله‌گران حرفه‌ای اجرا می‌شود انجام می‌شود، اما برای بازیکنان معمولی مانند من و شما خسته‌کننده است، که باید هر زمان که از دستکاری برای ایجاد نوسانی که معامله‌گران حرفه‌ای برای افزایش سود خود استفاده می‌کنند، بسیار هوشیار باشند.
وقتی حرفه‌ای‌ها علیه یکدیگر معامله می‌کنند، جریان سمی نامیده می‌شود، زیرا اگر الگوریتم‌های آن‌ها به همان اندازه سریع و مؤثر باشد، شانس سود بیشتر از ۵۰-۵۰ است. معامله‌گران حرفه‌ای ترجیح می‌دهند طرف مقابل خود یک سرمایه‌گذار معمولی باشد.این نگران‌کننده است زیرا بایننس در جذب سرمایه‌گذاران عادی بسیار موفق بوده است. درآمدهایی که از این نوع سرمایه‌گذار به دست می‌آورد، سرمایه‌گذاری برای گسترش بسیار سریع آن را تأمین کرده است. اکنون با استیبل کوین، بلاک‌چین و بازار NFT خود در حال گسترش است. بایننس در حال تثبیت نقش خود به عنوان آمازون رمزارزها، به دنبال یک مدل تجاری بسیار مؤثر است.
از برخی جهات می‌توان شرایط فعلی در بازارهای رمزنگاری را به انفجار حباب دات کام تشبیه کرد. سرمایه‌های مخاطره‌آمیز که در سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۰ به استارت‌آپ‌های اینترنتی سرازیر شده بود، ناگهان خشک شد و بسیاری از شرکت‌ها ورشکسته شدند. امسال، Three Arrows Capital، یکی از بزرگ‌ترین صندوق‌های تأمینی رمزارز، وام‌های خود را نکول کرد و شرکت‌های بزرگ وام‌دهنده ارزهای دیجیتال سلسیوس و وویجر با سقوط قیمت بیت‌کوین، به دنبال حملات غیرمنتظره و تکان‌دهنده‌ای به نوع جدیدی از آن، اعلام ورشکستگی کردند، پس از ورشکستگی FTX، چندین صرافی دیگر مانند جمینی و پلت‌فرم‌های وام‌دهی (بانک‌های سایه) ازجمله جنسیس از برداشت مشتریان از وجوه خود جلوگیری می‌کنند.
اکنون که سرمایه‌های مخاطره‌آمیز در بخش کریپتو از بین رفته است، شاهد ورشکستگی‌های گسترده در میان استارت‌آپ‌ها خواهیم بود. صرافی‌ها و پلت‌فرم‌های وام‌دهی بیشتر، بلاک‌چین، بازارهایNFT، گردآورنده‌های داده و شرکت‌های تحلیلی، همگی وارد فضای سختی خواهند شد.
بایننس می‌تواند با انحصار از این هرج‌ومرج بیرون بیاید. اما در حال حاضر، این شرکت غیرمستقر و خودتنظیمی همچنان به درآمدهای کارمزدی از سرمایه‌گذاران عادی نیاز دارد و برای انجام کار خود به بازارسازان نیاز دارد.
خطر این است که اکنون همه بسیار ترسیده‌اند، بنابراین تنها راه جذب سرمایه‌گذاران عادی این است که دوباره قیمت بیت‌کوین افزایش پیدا کند. این امر باعث می‌شود مردم دوباره به بازی کریپتو بازگردند، اما با ادامه چرخه نوسان، پس‌اندازشان از بین می‌رود.
محمد علی‌نژاد -روزنامه‌نگار