گرچه از نظر فنی در مجموعه جوایز نوبل قرار نمی‌گیرد، اما دریافت‌کنندگان این جایزه را «برنده جایزه نوبل اقتصاد» می‌نامند. امروزه این جایزه از سوی آکادمی سلطنتی علوم سوئد در استکهلم به برندگان اهدا می‌شود.
تاکنون ۵۴ جایزه نوبل اقتصاد به ۹۱ اقتصاددان از سراسر جهان تعلق گرفته است که اقتصاددانان آمریکایی با بیش از ۶۰ جایزه، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. در شماره‌های قبل، با تعدادی از برندگان جایزه نوبل اقتصاد آشنا شدید. در این شماره نیز به معرفی تئودور شولتس و آرتور لوئیس، اقتصاددانان آمریکایی و انگلیسی برنده نوبل اقتصاد در سال ۱۹۷۹ میلادی می‌پردازیم. این دو اقتصاددان به دلیل پژوهش در حوزه مشکلات کشورهای در حال توسعه موفق به دریافت این جایزه شدند.
تئودور شولتس
تئودور ویلیام شولتس، اقتصاددان کشاورزی آمریکایی در آوریل ۱۹۰۲ به دنیا آمد. او پس از دریافت نوبل اقتصاد به شهرتی ملی دست یافت. پدر شولتس مخالف ادامه تحصیل او بود به همین دلیل وی نتوانست دوره متوسطه را به صورت عادی سپری کند. نهایتا موفق شد در کالج کشاورزی ایالت داکوتای جنوبی ثبت‌نام کند که برنامه‌ای سه ساله بود و به مدت چهار ماه در سال در طول زمستان برگزار می‌شد. پس از کشف استعداد و توانایی او به عنوان دانشجو، شولتس توانست وارد دوره کارشناسی شود و در ۱۹۲۸ موفق به دریافت این مدرک در رشته کشاورزی و اقتصاد شد. او همچنین در سال ۱۹۵۹ مدرک دکترای افتخاری را از همین کالج دریافت کرد.
شولتس پس از دریافت مدرک کارشناسی در سال ۱۹۲۷، به دانشگاه ویسکانسین- مدیسون رفت و در سال ۱۹۳۰ مدرک دکترای اقتصاد کشاورزی خود را از این دانشگاه دریافت کرد. در فاصله بین سال‌های ۱۹۳۰ تا ۱۹۴۳، او در کالج دولتی آیوا به تدریس مشغول شد. در جریان اعتراض و استعفای ۱۹ پژوهشگر، شولتس از این کالج جدا شد و به دانشگاه شیکاگو رفت و از ۱۹۴۶ تا ۱۹۶۱ در آنجا ماند. در ۱۹۵۸ به عضویت آکادمی هنر و علوم آمریکا و در ۱۹۶۲ به عضویت انجمن فلسفه آمریکا درآمد. همچنین در ۱۹۷۴ عضو آکادمی ملی علوم شد. در ۱۹۶۰ به ریاست انجمن اقتصاد آمریکا برگزیده شد. تئوری سرمایه انسانی او شهرت زیادی دارد. شولتس که به مکتب اقتصادی شیکاگو تعلق داشت، در ۱۹۷۰ بازنشسته شد. علاوه بر جایزه نوبل اقتصاد، او در دوران فعالیت خود به دریافت هشت مدرک افتخاری نائل شد.
تئودور شولتس در فوریه ۱۹۹۸ درگذشت.
آرتور لوئیس
سر ویلیام آرتور لوئیس، متولد ژانویه ۱۹۱۵ در جزیره سن لوسیا (واقع در دریای کاراییب و تحت حاکمیت بریتانیا)، نخستین اقتصاددان سیاهپوستی است که موفق به دریافت جایزه نوبل اقتصاد شده است.
او همچنین نخستین دانشجو و نخستین استاد اقتصاد سیاهپوست مدرسه اقتصاد لندن، نخستین عضو سیاهپوست هیات علمی دانشگاه منچستر و نخستین فرد سیاهپوستی بود که به عنوان استاد تمام به مدت ۲۰ سال در دانشگاه پرینستون به تدریس پرداخت. هوش سرشار و توانایی‌های ذهنی او از دوره نوجوانی آشکار شد به طوری که در ۱۴ سالگی دبیرستان را به پایان رساند و مدت کوتاهی بعد، موفق به دریافت بورسیه تحصیلی در مدرسه اقتصاد لندن شد. در این مدرسه، او تنها دانشجوی رنگین‌پوست این موسسه بود و با وجود تبعیضی که با آن مواجه بود، به دلیل توانایی‌های ذهنی‌اش، به سرعت مشهور و به چهره‌ای آکادمیک تبدیل شد. او پس از پایان دبیرستان به عنوان کارمند مشغول به کار شد و در همین زمان با اریک ویلیامز دوستی عمیقی برقرار کرد که تا پایان عمر ادامه داشت. اریک ویلیامز نخستین نخست‌وزیر کشور ترینیداد و توباگو بود.
لوئیس در سال ۱۹۳۷ مدرک کارشناسی و در سال ۱۹۴۰ مدرک دکترای خود را از مدرسه اقتصاد لندن دریافت کرد و تا سال ۱۹۴۸ به عنوان عضو هیات علمی در آنجا به تدریس پرداخت. در سال ۱۹۴۸ آرتور لوئیس که تنها ۳۳ سال داشت، به دانشگاه منچستر رفت و تا سال ۱۹۵۷ به عنوان استاد تمام در آنجا مشغول به کار شد. در این زمان بود که او ایده‌های اقتصاد توسعه را تکمیل کرد و به همین دلیل موفق به دریافت جایزه نوبل اقتصاد شد. مهمترین ایده‌های او به شکل‌گیری مدل دوسویه که به «مدل لوئیس» مشهور است، منجر شد.
آرتور لوئیس در ژوئن ۱۹۹۱ درگذشت.
- علی دانیال - روزنامه‌نگار
- شماره ۴۸۰ هفته نامه اطلاعات بورس