دلایل متعددی برای این موضوع از سوی فعالان برشمرده می‌شود، از جمله ملزم کردن شرکت‌های پتروشیمی و حالا معدنی و فلزی‌های زیرمجموعه ایمیدرو به فروش ارز به کمتر از ۷۰ درصد قیمت آن در سامانه توافقی ارز، فشار برای ادامه لاتاری خودرو و تلاش برای کسب عمده مبلغ رقابت قیمت خودرو در بورس کالا، افزایش قیمت گاز و برق صنایع و قطعی‌های مداوم صنایع و عدم‌النفع آن برای شرکت‌ها و ابطال برخی از معاملات محصولات در بورس کالا به خصوص رینگ فولادی!
در این میان خبهمن ۱۴ همت جریمه شده است، اینکه شرکتی که محصولاتش مشمول قیمت‌گذاری نبوده، جریمه می‌شود در نوع خود جالب و در عین حال نشان می‌دهد که تحمل یک خودروساز خصوصی نسبتا کوچک هم وجود ندارد و همچنین نشان می‌دهد که وعده‌های خصوصی سازی خودروسازان دولتی با وجود یک‌ساله شدن، محقق نشد و این موضوع قطعا می‌تواند از استقبال از مولد سازی دارایی‌ها بکاهد و در عین حال شوک بزرگی به این نماد و صنعت خودروسازی وارد ساخته است.
سقف تاریخی دلار شکست
همه این‌ها در شرایطی است که دلار سقف تاریخی را شکسته و ۴۰-۳۰ درصدی بیش از قیمت خود در اوج بازار است اما بورس ۲۵ درصدی کمتر از سقف تاریخی خود است. در این شرایط، به نظر می‌رسد که حتی فعالان بازار هم اعتقادی به رشد بازار ندارند، چون خروج پول حقیقی همچنان در بازار چشمگیر است و هنوز خبری از ورود نقدینگی به بازار نیست و حتی خروج حدود ۲ همت در این هفته داشته‌ایم، اما نقدینگی کشور از ۵.۸ هزار همت عبور کرده و یک‌سال رشد ۳۴ درصدی را نشان می‌دهد.
بازارهای جهانی رمقی ندارند
بازارهای جهانی هم اندکی ضعیف هستند، طلا به حدود ۱۸۳۵ دلار رسیده و نفت در ۸۵ دلار معامله می‌شود. مس به ۸۸۰۰ دلار و روی به ۳۰۰۰ دلار برگشته و آلومینیوم به زیر ۲۵۰۰ رسیده است. سیاست‌های انقباضی شدید بانک‌های مرکزی و تنش‌های بین‌المللی بر کاهش دسته جمعی قیمت‌های جهانی مؤثر بوده است. هر چند مؤسسات معتبری مانند گلدمن ساکس در گزارشات اخیر خود، قیمت‌ها را برای ادامه سال ۲۰۲۳ صعودی پیش بینی کرده‌اند. شاخص کل ۳۵ هزار واحدی کاهش یافت و به ۱.۵۲ میلیون واحد رسید. ارزش معاملات به زیر ۵ همت کاهش یافته است. شاخص هموزن هم حال و روز بهتری ندارد و ۱۰ هزار واحد کاهش داشته به محدوده ۴۷۵ هزار واحد رسیده است.
لکما خبر از واگذاری سهام خود در ایران خودرو فارس به خود ایران خودرو داده و به نظر بازی رقابت برای تصاحب یا حفظ کنترل و ساخت بین مجموعه نفت و تأمین اجتماعی، به نفع تأمین اجتماعی تمام شده است. البته برندگان واقعی فروشندگان این بلوک‌ها بوده‌اند، چون براساس اطلاعات در دسترس، وساخت بیش از NAV خود معامله می‌شود.
داروسازی‌ها خبر از افزایش نرخ می‌دهند. انتخاب آماده عرضه اولیه شده و ۳۰ بهمن روی تابلو می‌آید. بانک‌ها و شرکت‌های زیرمجموعه آنها همچنان آگهی‌های مزایده منتشر می‌کنند و چند روز بعد، خبر از عدم حصول نتیجه می‌دهند. مثلا بلوک‌های شپنا را کسی چند ده درصد بیشتر نخریده، حالا آگهی به قیمت دو برابر تابلو روی سایت شرکت بورس آمده است. حتی کسی خریدار املاک بانک‌ها نیست که جای تعجب دارد. اگر بانک‌ها قانونا ملزم به واگذاری هستند، باید براساس قیمت تابلو بفروشند، در غیر اینصورت اثر بخش نیست. اما در رویدادهای جالب، ۳۳ درصد بانک سینا روی تابلو می‌رود. خریدار طبق قانون ضرورت دارد مجوز بانک مرکزی را گرفته باشد، پس این بلوک خریدار مشخصی دارد و احتمالا می‌تواند به تحولی در این بانک منجر شود. این بلوک وسینا را مثبت و به صف خرید کشاند. مدیرعامل جدید وبانک نیز بار دیگر شاراک را آگهی کرد. به نظر نمی‌رسد که در این قیمت‌ها خبری از خریدار باشد.
غوغا در بازارهای کالایی
در بازارهای کالایی غوغایی است. تارا در بورس کالا با رقابت ۸۰ درصدی روبه‌رو بود و البته ۱۰۰ میلیون تومان ارزان‌تر از بازار آزاد به دست خریداران واقعی رسید. حالا ایران خودرو خبر عرضه ده‌ها هزار خودروی دیگر در اسفند ماه در بورس کالا داده است. طلا بیش از ۲.۹ میلیون گرم معامله شده که بیش از قیمت بازار آزاد است. سیمان برخی شرکت‌ها رقابت تا ۲۲ درصد داشته‌اند. البته سیمان هرمزگان و خاش رقابت بیش از ۵۰ درصد هم داشته است. فولاد اسفنجی ۱۳.۵ میلیون تومان شمش فولاد نزدیک ۲۰ میلیون تومان و ورق سرد و گرم فولاد مبارکه عمدتا ابطال شد ولی برای شرکت دیگری بالای ۳۶ میلیون تومان معامله شده و ورق رنگی و گالوانیزه بین ۴۱ تا ۴۸ میلیون تومان معامله شد. بیلت مس در آخرین روز کاری هفته بالای ۴۰۰ میلیون تومان داد و ستد شد. واگرایی عجیبی بین بورس کالا و بازار سهام دیده می‌شود. در حالی که دلار معاملات محصولات در بورس کالا از ۴۰ فراتر رفته است، در سهام هیچ تحرکی دیده نمی‌شود.
به نظر بازار منتظر تعیین تکلیف بودجه و پایان رالی دلار و سکه است تا پول‌ها پس از آن به سمت بورس بیاید. اما هفته پیش رو خاص است، زیرا شرکت‌ها گزارش‌های ماهانه خود را در کدال منتشر می‌کنند و شرکت‌هایی که جهش نرخ داشته باشند، می‌توانند محرک جهش بازار باشند.
- ندا کریمی - کارشناس بازار سرمایه
- شماره ۴۸۳ هفته نامه اطلاعات بورس