حوزه مربوط به ارائه خدمات مالی در مجموعه صباتأمین در یک سال و نیم گذشته به شدت تقویت شده است؛ بزرگترین تأمین مالی تاریخ بازار سرمایه، راه‌اندازی و استفاده از چندین ابزار مالی جدید در بازارها، ورود به حوزه‌های نوین فین تک و ... از اقداماتی بوده که در دوره جدید مدیریتی این شرکت انجام شده است.
در آخرین این اقدامات توسعه‌ای، شرکت صبا تأمین به گروه مالی تبدیل شده است تا اولین گروه مالی زیر مجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نام بگیرد. تبدیل شدن این مجموعه به گروه مالی می‌تواند خدمات گسترده‌تری به مجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و همچنین شستا ارائه دهد. سید محمدجواد میرطاهر، مدیرعامل گروه مالی صبا تأمین در گفت‌وگو با هفته‌نامه اطلاعات بورس از چرایی این تصمیم می‌گوید.
* علت تبدیل شرکت سرمایه‌گذاری صباتأمین به گروه مالی و هدف از انجام این کار چه بود؟
مجموعه صبا تأمین خدمات متنوعی در حوزه تأمین مالی، مشاوره سرمایه‌گذاری، خدمات کارگزاری بیمه‌ای، مدیریت سرمایه و سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مربوط به بورس، بانک و بیمه را به عنوان یکی از مجموعه های تابعه شستا ارائه می‌دهد. این مجموعه همچنین در یک سال گذشته سعی کرده است تا بیشتر به تقویت این حوزه‌ها بپردازد و تمرکز ویژه‌ای نیز بر ارائه خدمات تأمین مالی به مجموعه شستا، سازمان تأمین اجتماعی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی داشته باشد. یکی از اقدامات مهم مجموعه صبا تأمین طراحی برنامه جامع تأمین مالی برای شستا و هلدینگ‌های تابعه بوده است. در این راستا صبا تأمین با ارائه برنامه جامع تأمین مالی مخصوص هر هلدینگ، در قالب یک کتابچه، جزئیات و پروژه‌های هر هلدینگ را بررسی کرده و روش‌های تأمین مالی متناسب با هر پروژه برای هلدینگ‌ها را پیشنهاد داده است که برخی از این پیشنهادات نیز وارد فاز اجرایی شده‌اند.
انجام بزرگترین تأمین مالی تاریخ بازار سرمایه برای سازمان تأمین اجتماعی به مبلغ ۴ هزار میلیارد تومان در نیمه اول سال ۱۴۰۱ و همچنین ۲هزار میلیارد تومان برای مجموعه صباتأمین از دیگر اقدامات انجام شده است. در اسفندماه نیز ۴ هزارمیلیارد تومان برای مجموعه شستا اوراق منتشر خواهیم کرد و انتشار اوراق تأمین مالی برای مجموعه‌های تاپیکو و تاصیکو نیز در دست اقدام است. این موارد نشان دهنده آن است که حوزه مربوط به ارائه خدمات مالی در مجموعه صبا تأمین در یک سال و نیم گذشته به شدت تقویت شده و این اتفاقی خوشایند برای مجموعه شستاست؛ زیرا از این طریق و با تقویت ارائه خدمات مالی می‌توانیم به صورت غیرمستقیم سود مجموعه شستا و صباتأمین را بیشتر کنیم و خدمات بهتری ارائه دهیم. همچنین پروژه‌ها نیز با سرعت بیشتر و اقتصادی‌تر انجام شده و باعث افزایش سودآوری هلدینگ‌های تابعه شستا می‌شوند.
موضوع دیگر موارد مربوط به ساختار مالی شرکت صبا تأمین است. یکی از مسائلی که همواره شرکت با آن دست به گریبان بوده، سودسازی از محل فروش سرمایه‌گذاری‌ها یا فروش سهام است. در مجموعه صبا تأمین همواره این چالش وجود داشته است که سودی که از این محل تقسیم می‌شود باید در قالب افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی به شرکت بازگردد و اگر این اتفاق رخ ندهد شرکت باید برای پرداخت سود سهامداران عمده از اهرم‌های مالی، مانند تسهیلات استفاده کند.
به این ترتیب با وجود شناسایی سود حاصل از فروش سرمایه‌گذاری‌ها (Capital Gain) منابع نقدی به شرکت وارد نمی‌شد، اما شرکت ملزم به پرداخت سود نقدی به سهامداران بود و این موضوع منجر به این شده بود که شرکت سرمایه‌گذاری صباتأمین به شدت اهرمی شود. این روند باید در نقطه‌ای متوقف می‌شد، زیرا در صورت تداوم، نهایتا منجر به این می‌شد که تمام پرتفوی صباتأمین بخاطر تسهیلات و اهرمی شدن فریز و وثیقه اوراق شود و در یک سناریوی بدبینانه به دلیل شرایط اهرمی مجبور می‌شدیم تمام دارایی خود را به ازای وام‌ها پرداخت کنیم که در نهایت منجر تسویه کامل شرکت می‌شد. بنابراین تبدیل صباتأمین به شرکت هلدینگ یا همان "گروه مالی" منجر به این شده است که این روند نه تنها متوقف شود، بلکه با ترمیم مشکلات پیشین در بلندمدت از منافع سهامداران به بهترین شکل محافظت کنیم.
* علت اینکه به جای هلدینگ تبدیل به گروه مالی شده‌اید، چیست؟
به طور کلی گروه مالی مزایای بیشتری نسبت به هلدینگ‌ها دارند. به عنوان مثال آنچه که سازمان بورس طی چند روز اخیر ابلاغ کرده است، گروه مالی می‌تواند تعهد پذیره نویسی انجام دهد. همچنین به نظر می‌رسد مجوزهایی که مربوط به خدمات مالی است، برای گروه‌های مالی تسهیل خواهد شد. در عین شباهت هلدینگ و گروه مالی، می‌توان موارد بالا را از مزیت‌های گروه مالی برشمرد. ضمن اینکه گروه‌های مالی خدماتی ارائه می‌دهند که همه آنها در مجموعه صباتأمین وجود دارد؛ مانند تأمین سرمایه، کارگزاری بورس، بیمه، شرکت سرمایه‌گذاری، سبدگردان و مدیریت انواع صندوق‌ها مانند صندوق‌های طلا، درآمد ثابت، صندوق سهامی و صندوق‌های بخشی که در حال تاسیس هستند. مجموعه این خدمات مالی و هرآنچه که یک سوپرمارکت مالی می‌تواند ارائه نماید در صبا تامین تکمیل خواهد گردید.
ضمن اینکه صبا تأمین اولین گروه مالی ذیل مجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است و با تبدیل شدن مجموعه به گروه مالی می‌تواند خدمات بهتری به کل مجموعه وزارتخانه ارائه دهد.
صبا تأمین، گروه مالی منحصر به فردی است؛ زیرا هم سود بسیار خوبی از محل سرمایه‌گذاری‌ها در شرکت‌های سرمایه‌پذیر دارد و از سوی دیگر با سرمایه‌گذاری و توسعه در خدماتی که به آنها اشاره شد می‌تواند سود بسیار خوبی از این محل‌ها نیز خلق کند. همزمان با تبدیل شدن صبا تأمین به گروه مالی، اصلاح پرتفوی به سمت سهام Dpsمحور نیز تسهیل خواهد شد. همچنین می‌توان مطمئن بود که دیگر مرتبا نیازی به افزایش سرمایه نخواهیم داشت، چراکه این موضوع موجب آزردگی خاطر سهامداران خرد می‌شود، این درحالیست که پیش از این شرکت مجبور بود دائما در حال انجام فرآیند افزایش سرمایه باشد. نهایتا با رویکردی دوسو توان سعی داریم تا از یکسو سود شرکت را از محل پرتفوی سرمایه‌گذاری حداکثر و اصلاح کنیم و از سویی دیگر بتوانیم مجموعه‌ای باشیم که به نحو احسن ارائه خدمات می‌دهد و از زیرمجموعه‌های وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی در این حوزه نیز حمایت کند. در حال حاضر حدودا ۱۴یا ۱۵ مجموعه نزد سازمان بورس به عنوان گروه مالی ثبت شده است، اما حدودا ۱۴۰ هلدینگ مشغول فعالیت هستند و تعداد شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز به بیش از ۱۳۰ شرکت می‌رسد. همچنین این احتمال وجود دارد که در آینده اساسنامه هلدینگ‌ها از گروه‌های مالی به صورت کامل جدا شود.
* برنامه شما برای انتقال از بازار فرابورس به بازاربورس چیست؟
یکی از برنامه‌های مجموعه این بود که پس از گذشت مدت زمان قانونی دوساله، انتقال از فرابورس به بورس انجام شود. طبق نظر هیات محترم پذیرش بورس اوراق بهادار تهران، شرکت سرمایه‌گذاری صبا تأمین باید با توجه به دارایی‌های شرکت، مبنی بر اینکه آیا شرکت سرمایه‌گذاری است یا هلدینگ تعیین تکلیف انجام دهد.
بررسی دارایی‌های شرکت نشان می‌دهد که پرتفوی مجموعه، بسیار شبیه به هلدینگ است، اما در اساسنامه شرکت، "سرمایه‌گذاری" قید شده بود؛ این موضوع برای هیات پذیرش قابل قبول نبود و گفته شد که یا باید در قالب شرکت سرمایه‌گذاری یا در قالب هلدینگ فعالیت کنید. این درحالیست که در عمل امکان‌پذیر نبود بتوانیم دارایی مجموعه را به سمت شرکت سرمایه‌گذاری بیاوریم.، زیرا شرکت سرمایه‌گذاری حداکثر می‌تواند ۳۰ درصد در جایی سرمایه‌گذاری انجام دهد که کنترل یا نفوذ غیرقابل ملاحظه دارد. همچنین انتقال عمده پرتفوی هم منطقی و اجرایی نبود.
بنابراین مجموعه صبا تأمین تصمیم گرفت تا به سوی هلدینگ شدن حرکت کند و در نهایت این امر انجام شد. در حال حاضر صبا تأمین تبدیل به گروه مالی شده و حائز شرایط لازم برای ورود به بازار بورس است. همچنین سهامدار عمده می‌تواند برای بحث تأمین مالی از سهام صبا تأمین به عنوان وثیقه استفاده کند که کیفیت بیشتری داشته و می‌تواند سهامدار عمده را تا حد نصاب بالاتری پشتیبانی کند.
* برای حوزه بین‌الملل در مجموعه صبا تأمین چه برنامه‌های دیده شده است؟
یکی از موضوعات و برنامه‌های حائز اهمیت بعد از تبدیل شدن صبا تأمین به گروه مالی، فعال‌تر شدن در حوزه بین‌الملل است. یکی از مسائلی که همواره در آن مشکل وجود دارد، تأمین مالی ارزی و جذب سرمایه‌گذار خارجی است. فعالان اقتصادی مطلع هستند که در سفر ریاست جمهوری به چین هم مباحث مربوط به تأمین مالی پروژه‌ها توسط طرف چینی مطرح شد. مدل‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانیم با آنها وارد این حوزه شویم و خدمات ارائه دهیم.
مواردی همچون صندوق‌های ارزی، اوراق ارزی و مواردی از این دست نیز در دست اقدام است که امیدواریم در اولین فرصت اجرایی شوند. این موضوع منجر به این خواهد شد که در حوزه مالی نه تنها به شرکت‌های حوزه داخلی بلکه در حوزه‌های بین‌المللی نیز به تسهیل فاینانس خارجی و تأمین مالی ارزی برای شرکت‌های زیرمجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی کمک کنیم.
* مهمترین مزیت گروه مالی شدن برای صباتأمین چیست؟
ارائه خدمات مالی با کیفیت بهتر و کمیت بیشتر از مهمترین مزایای گروه مالی شدن صباست. همچنین از مهمترین مزایای گروه مالی شدن برای مجموعه صباتأمین این است که تمام سود ناشی از سرمایه‌گذاری تقسیم نخواهد شد و مجبور نیستیم که وام اخذ و به نوعی شرکت را اهرمی کنیم تا بتوانیم سود سهام را پرداخت کنیم، اگر بنا بود تا آن روند طی شود قاعدتا اهرمی شدن شرکت در بلندمدت و میان‌مدت به ضرر خود سهامداران و منجر به کاهش ارزش مجموعه صبا تأمین می‌شد. در حال حاضر این روند کاملا برعکس شده است و پیش بینی می‌شود که مجموعه صباتأمین هم از حیث NAV و هم از حیث افزایش سودآوری و افزایش ثروت سهامداران روزهای خوبی را پیش روی خود داشته باشد و دیگر نیازی نیست مانند گذشته به سمت اهرمی کردن و اخذ تسهیلات بانکی پیش برود. تلاش اصلی ما این است که از این طریق سایر هلدینگ‌های شستا از تسهیلات بیشتری منتفع شوند.
* آیا برنامه‌ای برای افزایش سرمایه کم ریسک در بانک‌ها یا اوراق با درآمد ثابت در سال آتی دارید؟
سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت یا سرمایه گذاری بدون ریسک عمدتا زمانی صورت می‌گیرد که فرد به بازار سرمایه امیدی نداشته باشد یا اینکه شاهد رشد چندانی هم نباشیم. بنابراین فرد به سمت سرمایه‌گذاری در حوزه‌ای می‌رود که بسیار کم‌ریسک یا حتی بدون‌ریسک باشد، که این مجموعه عمدتا بانک‌ها، صندوق درآمد ثابت و ابزارهای مالی کم‌ریسک هستند.
پیش‌بینی می‌شود با توجه به تورمی که اقتصاد ایران با آن درگیر است و با توجه به افزایش نرخ ارز و همچنین تسهیل‌هایی که در حوزه صادرات برای شرکت‌های بازار سرمایه اتفاق خواهد افتاد، بازار سرمایه روند رو به رشد و صعودی را در آینده طی کند و با این پیش‌بینی طبیعتا هر میزانی که از سمت اوراق با درآمد ثابت به سمت سهام رو بیاوریم بهتر است و به نفع ما خواهد بود و می‌توانیم از آن محل سود خوبی را کسب کنیم. ترجیح ما برای سال آینده و حتی سال جاری و در شرایطی که بازار سرمایه چندان صعودی نبود و شاخص با افت روبه رو می‌شد به سمت خرید سهام بود تا بتوانیم از این فرصت استفاده کنیم. پیش‌بینی ما این است که در میان مدت بازار سرمایه رشد خیلی خوبی را خواهد داشت؛ کما اینکه بازارهای موازی و جایگزین این رشد را داشته‌اند.
* آیا افزایش سرمایه دیگری در راه دارید؟
یکی از اتفاقات خوبی که در مجموعه شستا و صبا تأمین اتفاق افتاده، این است که سال گذشته ۷۰درصد تقسیم سود داشتیم که باقی آن وارد سود انباشته شد. حدودا اواخر بهمن ماه مجمع صبا تأمین به منظور افزایش سرمایه برگزار شد و سرمایه صباتأمین از ۷۵۰۰ میلیاردتومان به ۹۳۰۰ میلیارد تومان ارتقا پیدا کرد. ۲۲۰۰ میلیارد تومان در مرحله دوم در اختیار هیات مدیره قرار داده می‌شود که سرمایه صباتأمین به ۱۱۵۰۰ میلیارد تومان افزایش پیدا می‌کند. در حال حاضر سرمایه صبا تأمین ۹۳۰۰ میلیارد تومان است، این درحالیست که در اواخر آذرماه سال گذشته سرمایه ثبت شده شرکت ۳۱۰۰ میلیارد تومان بود. با افزایش سرمایه به ۱۱۵۰۰ میلیارد تومان در مدت یک سال و سه ماه توانسته‌ایم سرمایه شرکت را حدودا ۴برابر کنیم.
* آیا در برنامه‌های آتی گروه مالی صبا تأمین، تاسیس شرکت لیزینگ با رویکرد پذیره‌نویسی عمومی و عرضه در بازار فرابورس ایران دیده شده است؟
مهمترین علتی که باعث شد مجموعه شستا به سمت تاسیس مجموعه واسپاری حرکت کند، این است که بتواند خدمات بهتری به بازنشستگان ارائه دهد. با توجه به اینکه این عزیزان مستمری‌بگیران سازمان تأمین اجتماعی هستند، در این روش خدمات خرید اقساطی برایشان فراهم شود و بتوانند از خدمات لیزینگ استفاده کنند. هدف ما این است که این شرکت در حال تاسیس، یک شرکت لیزینگ نوین باشد؛ به این معنا که خدماتی مانند تسهیلات خرد و خدماتی مانند peer to peer ، خرید اقساطی و حوزه‌هایی از این قبیل را ارائه کند. این شرکت یک شرکت واسپاری جدید خواهد بود و به نظر می‌رسد با توجه به اینکه جامعه مستمری بگیران تأمین اجتماعی جامعه بزرگی است می‌توانیم ارائه خدمات خود را مبتنی بر سنجش اعتباری و به صورت هوشمند انجام دهیم. فرآیند تاسیس این شرکت در مرحله اخذ مجوز بانک مرکزی است.
* اخیرا یک صندوق طلا در مجموعه صبا تأمین پذیره‌نویسی شد، تحلیل شما از بازار جهانی طلا چیست و آینده این صندوق را چگونه ارزیابی می کنید؟
طلای جهانی در حال حاضر و در تاریخ ۳ اسفند ماه در محدوده ۱۸۴۰دلار و در این محدوده در حال نوسان است. با توجه به اینکه چین محدودیت‌های کووید خود را کاهش داده است و همچنین اینکه به فصلی نزدیک می‌شویم که در هند تقاضای طلا زیاد است، پیش‌بینی‌ها این است که با توجه به تقاضای مصرف و همچنین سیاست‌های فدرال رزرو و نرخ بهره آمریکا، جهش بزرگی در این بازار رخ ندهد. پیش‌بینی‌هایی نیز وجود دارد که حاکی از آن است که طلا تقریبا در نقاط حمایتی قرار دارد و در آینده با رشد طلای جهانی مواجه خواهیم شد، ضمن اینکه بانک‌های مرکزی دنیا در حدود یک سال گذشته حدود ۴هزار تن طلا خریداری کرده‌اند که ۱۴۰۰تن آن تنها در این سه ماه اخیر بوده و نشان دهنده ترس از بروز رکود اقتصادی احتمالی است.
اگر تمام این عوامل را کنار هم جمع کنیم بیانگر این موضوع است که می‌توانیم به رشد طلا در آینده امیدوار باشیم، در بازار طلای ایران علاوه بر نرخ جهانی طلا، نرخ ارز نیز بسیار موثر است که تاکنون روبه رشد بوده و باعث شده تا استقبال بسیار خوبی از صندوق‌های طلا به عمل بیاید. اواخر آذرماه صندوق طلای نفیس پذیره‌نویسی و شروع به کار کرد که از آن تاریخ تاکنون بیش از ۵۰ درصد سود نصیب سرمایه‌گذاران خود کرده است و یکی از اقدامات بسیار خوبی بود که در مجموعه صبا تأمین انجام شد.
همچنین صندوق طلای نفیس، تنها صندوق طلای زیرمجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است که این مزیت را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده تا بتوانند در کالاهای مختلف سرمایه‌گذاری کنند و این مزیت برای سهامدار عمده نیز ایجاد شده است. یکی از استراتژی‌ها همین متنوع‌سازی پرتفوی بود که بنا داریم صندوق‌های طلای دیگری را هم در زیرمجموعه خود تاسیس کنیم و خدا را شاکریم که توانستیم به موقع اقدام و صندوق طلای نفیس را راه‌اندازی کنیم.
- مرضیه حیدری - خبرنگار
- شماره ۴۸۶ هفته نامه اطلاعات بورس