به گزارش صدای بورس، آنچه بر پتروشیمی و صنعت پالایشگاه مهم است، فاکتورهایی مانند قیمت مواد اولیه، قیمت محصولات و نرخ تسعیر ارز (به عنوان عوامل اصلی) و تورم هزینه تولید (به عنوان مهمترین فاکتور فرعی) خواهد بود.
نرخ ارز: در سالی که گذشت، قیمت دلار نیما، که در بیشتر سال، مبنای قیمت تسعیر و قیمت گذاری محصولات در بورس کالا بوده است، میانگینی برابر با ۲۷ هزار تومان(البته که قیمت‌ها در بورس کالا با دلاری بیش از این مقدار انجام شده است) داشته است و در آخرین تغییر و تحولات، قیمت دلار برای بورس کالا برابر با ۲۸۵۰۰ تومان بوده است و قیمت در بازار توافقی ارز برابر با ۴۳ هزار تومان بوده است. آنچه که میتوان تا حدودی با قطعیت در مورد آن صحبت کرد، نرخ ارز در کشور است که با توجه به تورم ساختاریافته و بالا، در بلند مدت باید انتظار رشد آن را داشت، هر چند در کوتاه مدت میتواند متاثر از عرضه و تقاضا مقطعی، با کاهش همراه باشد.
در خصوص قیمت مواد اولیه و محصولات نیز، باید گفت، به جز بخش های تولید کننده اوره و متانول، حرکات قیمتی مواد اولیه صنایع پتروشیمی با حرکت قیمتی محصولات پتروشیمی مشابهت دارد و آن نیز تا حدود بسیار زیادی تابع قیمت نفت خام است. در بخش پالایشگاهی نیز، بر همگان مسجل است که قیمت محصولات پالایشاهی تابعی از قیمت نفت خام و کرک اسپرد محصولات است.
قیمت نفت خام: قیمت نفت خام نیز به تقاضای جهانی عمدتا کشورهایی با سهم اقتصاد بالا مانند چین و عرضه های آن از سوی کشورهای بزرگ تولید کننده وابسته است. به نظر می‌آید با توجه به پیش بینی های اقتصادی و همچنین بروز رسانی آن، رشد اقتصادی هر چند به اندازه سالهای قبل نخواهد بود (برای مثال در خصوص چین) اما همچنان بهبودهایی را نشان میدهد. در این میان شاخص PMI کشور چین و بررسی آن میتواند در پیش بینی وضعیت اقتصاد این کشور به عنوان بزرگترین متقاضی واردات محصولات و کالاهای اساسی کمک شایانی داشته باشد.
آخرین اعداد ثبت شده برای شاخص PMI چین عدد ۵۱.۶ را نشان میدهد که حاکی از بهبود تقاضا این کشور میتواند باشد. همچنین مقدار این شاخص برای آمریکا۴۷.۳ است که هر چند عدد جذابی نیست اما بهبود را نشان میدهد و از محدوده ۴۶.۲ در پایان سال ۲۰۲۲ (دی ماه ۱۴۰۱) به این عدد رسیده است. لذا به نظر می‌آید قیمت نفت خام را باید در محدوده فعلی در نظر بگیریم.
روند قیمت محصولات پتروشیمی و نفت خام
روند قیمت نفت خام
کرک اسپرد: در خصوص محصولات پالایشگاهی نیز، جدایی از بررسی قیمت نفت خام، باید به بررسی کرک اسپرد محصولات نیز پرداخت. کرک اسپرد ۵ محصول اصلی به شرح نمودار زیر است:
با توجه به اعداد جدول بالا میتوان گفت به نظر میرسد، کاهش و یا ثبات قیمت نفتا، در محدوده فعلی میتواند نوید قیمت های حدود هزار دلاری پلی اتیلن و ۱۲۰۰ دلاری پلی پروپیلن را بدهد که چندان ارقام قابل توجهی نخواهد بود هر چند نسبت به چند ماه گذشته، وضعیت بهتری را نشان میدهد.
اما در بخش پالایشگاهی، وجود قیمت های ۳۰ تا ۳۵ دلاری برای نفت سفید و بنزین میتواند خبر خوبی باشد، هر چند که به نظر می‌اید یا باید انتظار کاهش کرک این دو محصول تا محدوده قیمت گازوییل را داشت یا آنکه قیمت گازوییل نیز با افزایش همراه گردد.
در خصوص دو صنعت با خوراک گاز طبیعی، یعنی متانول و اوره نیز باید گفت، متانول با توجه به کاربرد آن در تولید الفین هایی مانند اتیلن و پروپیلن (در چین)، تاثیر پذیری بسیاری از بازار مواد و محصولات پلی الفینی (پلی اتیلن و پلی پروپیلن) دارد و با توجه به وضعیت پیش بینی شده برای این دسته از محصولات، به نظر می‌آید نباید انتظار قیمت بالا برای آن را داشت. در خصوص قیمت اوره نیز، به نظر می‌آید با توجه به روند یکساله آن، باید انتظار به کاهش قیمت و رسیدن به میانگین های سال های گذشته را انتظار داشت، هر چند همچنان تا رسیدن به قیمت های حدود ۲۰۰ دلاری، زمان قابل توجهی نیاز است.
در خصوص ماده اولیه این دسته از پتروشیمی ها نیز، باید گفت، بر اساس فرمول وزارت نفت و در صورت عدم اصلاح آن، قیمت گاز طبیعی در حدود ۱۹ سنت است، اما با توجه به سقف ۵ هزار تومانی برای خوراک و قیمت دلار برابر با ۴۵ هزار تومانی قیمت هر مترمکعب گاز برابر با ۱۱ سنت خواهد بود در نتیجه، هر گونه افزایش نرخ فروش دلار ناشی از صادرات میتواند موجبات افزایش حاشیه سود ناخالص این شرکتها و در نتیجه سودآوری آنها را در پی داشته باشد.
نمودار قیمت گاز
به طور خلاصه، به نظر می‌اید با وضعیت فعلی قیمت محصولات پتروشیمی، آنچه که باید روی دهد تا این شرکت ها از نقطه نظر بنیادی جذاب باشند، یا افزایش قیمت نفت و رسیدن به قیمت های بالای ۱۰۰ دلار برای هر بشکه است، یا افزایش نرخ ارز است. هر چند نباید فراموش کرد که تقریبا چندماهی از سال، این شرکت ها با بحران تامین انرژی همراه خواهند بود.
در خصوص صنعت پالایشگاهی نیز، به نظر می رسد، سال بعد هر چند از نظر قیمت نفت در صورت عدم رویدادن اتفاق غیر منتظره، باید انتظار سالی مانند نیمه دوم ۱۴۰۱ را داشت، هر چند میتوان گفت، افزایش نرخ ارز نقش پررنگی را برای این شرکتها و سودآوری آنها خواهد داشت.
- حامد فقرایی - تحلیلگر بازار سرمایه