تاریخ انتشار: ۱۱ فروردین ۱۴۰۲ - ۱۵:۱۵

فقرزدایی سیاستی است که در اکثر کشورها تجربه شده و البته نتایج چندان موفقی نداشته است.

به گزارش صدای بورس، فقرزدایی سیاستی است که در اکثر کشورها تجربه شده و البته نتایج چندان موفقی نداشته است، این در حالی است که دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی و افراد ثروتمند یا مشهور سال‌هاست که با فقر می‌جنگند، اما چرا مشکل فقر همچنان وجود دارد؟

علت این ناکامی را دو اقتصاددان از دانشگاه ام آی تی نشان دادند؛ آبهیجیت بنرجی و استردوفلو پانزده سال درباره فقر کشورها مطالعه واقعی و میدانی کردند. آنها در کتاب «اقتصاد خوب برای روزهای سخت» نشان دادند که مشکل فقر برای کشورها به این دلیل حل نشده که برنامه‌های جهانی فقرزدایی به ریشه‌های فقر در کشورها نمی‌پردازند، این در حالی است که پیش از این کتاب تصور می‌شد برای مقابله با فقر باید به کشورهای فقیر کمک کرد، اما اطلاعات بیش از صد کشور نشان داد دریافت کمک‌های خارجی در حل مشکل کشورهای فقیر تأثیر خاصی نداشته است.

دو رویکرد برای مبارزه با فقر وجود دارد، که یکی رویکرد کمک مالی مستقیم به فقرا است. اما ما معتقدیم کمک‌های مستقیم مالی به فقرا خود بخشی از مشکل است تا یک راه‌حل.

این زوج اقتصاددان که به خاطر تحقیقاتشان برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال ۲۰۱۹ شدند، افزودند ایده ما خیلی ساده بود، رویکرد عمومی این است که با یک مسئله خیلی بزرگ مواجهیم، اما ما برای مبارزه با فقر، به جای راه‌حل‌های جهانی و بزرگ که همیشه بی‌ثمر بوده‌اند، مسئله را به قطعات کوچک قابل مدیریت تقلیل دادیم. در این راستا لازم است براساس فرهنگ و انگیزه‌های مردم هر منطقه، نسخه‌های محلی فقرزدایی تجویز شود.

آنها مدت‌ها خود را به جای فقرا گذاشته و نشان دادند بر خلاف تصور عمومی، فقرا در تصمیم‌گیری اقتصادی به اندازه بقیه مردم منطقی یا غیرمنطقی هستند و آنچه مانع فرار آنها از دام فقر شده محیط کسب و کار ناسالم و فساد در ادارات بوده‌ است.

بسیاری از فقرا توانایی دارند بیل گیتس شوند، اما محیط برایشان نامساعد است. راه غلط فقرزدایی برابر است با پول پاشی، هیچ نمونه‌ای سراغ نداریم که با هزینه کردن پول (پول پاشی) در کشورهای فقیر نتیجه امیدبخشی به دست آورده باشیم. پول پاشی یا توزیع یارانه نقدی روشی که سیاستمداران به آن علاقه دارند و البته ظاهرش برای مردم جذاب ولی عواقبش فاجعه‌بار است.

اینجا این پرسش مطرح می‌شود که آیا این کمک‌ها سودی به فقرا رسانده است؟ اطلاعی از نتیجه در دست نیست و بدتر اینکه هیچ وقت هم نخواهیم دانست؛ مثلاً آفریقا کمک‌های مالی بسیار زیادی دریافت کرده، اما تولید ناخالص داخلی این کشور رشدی نکرده و نتیجه پول پاشی بین فقرا یعنی در جازدن ...

آنها نشان دادند روش‌های فقرزدایی دموکرات‌های آمریکا کشورهای فقیر را فقیرتر کرده و جلوی دستیابی آنها را به صنایع دانش بنیان و صادراتی را گرفته است.

این دو اقتصاددان برنده جایزه نوبل برای از بین بردن فقر دو راهکار مشخص پیشنهاد می‌دهند:

اول: بهبود محیط کسب و کار با شفافیت و حذف فساد اداری، حذف انحصارها و ایجاد امنیت و ثبات برای کسب و کارهای کوچک

دوم: مالیات بر ثروتمندان

  • فرهاد تقوامنش، اقتصاددان و تحلیلگر ارشد صنایع و مسائل بین‌الملل