همین موضوع باعث میشود که ریسکی به ریسکهای موجود در بازار اضافه شود و آن هم ریسک توقف طولانیمدت دارایی آنهاست که به طور طبیعی عاملی خواهد شد که جذابیت سرمایهگذاری در بورس را میتواند برای سرمایهگذاران کم کند.
علت هم اینکه سرمایهگذاران علاوه بر ریسکهایی که در بازار موجود است، مجبور هستند ریسکی را به این ریسکها اضافه کنند که هر لحظه ممکن است نماد شرکت یا سهامی را که میخرند، بسته شود و برای مدتی نامعلوم این نماد بسته باشد.
یعنی قابلیت اینکه بخواهند دارایی خود را فارغ از سود و زیان، نقد کنند از بین میرود. بنابراین میتواند عامل دافعه باشد برای بازار که برخی از سرمایهگذاران را از سرمایهگذاری در بورس منع کند و آن جذابیت را برای آنها از بین ببرد.
اثر منفی دیگری هم که این موضوع دارد، این است که برخی از شرکتها و مجموعههایی که سهام شرکتهای سهام عدالت را خریداری کردند، به دلیل اینکه دارایی آنها قفل شده و به واسطه نوسانات بازار، امکان اینکه از این نوسانات بهرهمند شوند، از بین رفته است. برای مثال در این مدت چون نزدیک به دو سال است که نماد این شرکتها بسته است، در این مدت هم بازار رشد کرده، NAV این شرکتهای سرمایهگذاری استانی هم رشد کرده، اما چون نماد آنها بسته است عملا مجموعههای هلدینگها یا شرکتهای سرمایهگذاری که سهام این شرکتهای استانی را دارند، چون قیمت آنها عملا بر تابلو قابل معامله نیست در نتیجه امکان شناسایی این سود وجود ندارد که این تاثیر باعث میشود در محاسبه ارزش دارایی یا NAV این شرکتها هم انحرافاتی اتفاق بیفتد.
نکتهای که وجود دارد اینکه شاید در برخی مواقع این توقف نماد اجتنابناپذیر باشد یعنی به دلیل اینکه یک اتفاق یا اطلاعات مهمی در شرکت وجود دارد که باید افشا یا منتشر شود اما نشده، نمادی متوقف میشود اما در این میان بهنظر میرسد برای جلوگیری از این اتفاق و برای اینکه سازمان بورس هیأت مدیره و مدیران آن شرکت را ملزم کند تا اطلاعات، ابهامات یا هر دلیلی که برای توقف نماد وجود دارد را زودتر افشا و منتشر کنند، میتوان یک سری جرائم را برای هیأت مدیره و مدیران ارشد آن شرکتها لحاظ کرد که دیگر هیچ شرکتی این کار را انجام ندهد و در این راستا تا جای ممکن توقف نمادی صورت نگیرد.
در واقع این توقف اصولا به عنوان جریمه برای شرکت، مثلا برای ابهامی که وجود دارد، نماد را میبندند یعنی شرکت خوب گزارش نمیدهد و نماد بسته میشود و هرگونه جریمهای بخواهند برای شرکت در نظر میگیرند یا نماد آن را میبندند. در صورتی که این در اصل جریمه سهامدار است و به شرکت ربطی ندارد و حتی شاید اصلا برای شرکت مهم نباشد و دوست داشته باشد که نمادش در بازار بسته باشد و دردسری از این نظر نداشته باشد.
همچنین این موضوع جزو ریسکهایی است که میتواند حتی سرمایه را از بازار فراری دهد. یعنی حتی در بازارهایی مانند بازار مسکن که بازاری است که کمتر نقدشونده است، چنین ریسکی دیده نمیشود. اما در بازار سرمایه نمادهایی داریم که بیش از یک سال است که بسته شدهاند و تعداد زیادی سهامدار خرد دارند که سرمایهشان محبوس شده است.
- علیرضا کدیور - کارشناس بازار سرمایه
- شماره ۴۹۰ هفته نامه اطلاعات بورس