کارکردهای بازار اختیار معامله
۱- پوشش ریسک نوسان قیمت: با استفاده از این ابزار معاملاتی نهادهای مالی می‌توانند اقدام به کنترل ریسک ناشی از نوسان قیمتی دارایی تحت مالکیت خود کنند. برای مثال یک نهاد مالی که مالک تعدادی از سهام یک شرکت است و نسبت به نوسان قیمتی سهام شرکت مذکور در معرض ریسک قرار دارد، می‌تواند با فروش اختیار خرید سهام معادل تعداد سهام تحت تملک خود در سررسید مشخص، اقدام به تثبیت بازدهی خود کند. در این حالت اگر قیمت سهام شرکت کاهش پیدا کند نهاد مذکور می‌تواند از صرف اختیار معامله فروش رفته استفاده کند و در حالتی که قیمت سهام افزایش پیدا کند، با توجه به در دست داشتن سهام پایه توسط فروشنده اختیار معامله، فروشنده می‌تواند اطمینان حاصل کند سهام خود را به قیمت مشخصی بفروشد.
۲- تأمین مالی: دارندگان سهام پایه در این حالت می‌توانند بدون نیاز به فروش سهام خود اقدام به تأمین مالی کرده و همچنین تضمینی دریافت کنند که می‌توانند سهام تحت مالکیت خود را به قیمت مشخصی بفروشند. برای مثال مانند حالت قبل دارنده سهام پایه با فروش اختیار معامله سهام تحت مالکیت خود می‌تواند از وجه حاصل از فروش اختیار استفاده کند.
۳- بازده بالقوه بالاتر: فعالان بازار می‌توانند در صورت انتظار به رشد قیمت یک دارایی پایه اقدام به خرید اختیار خرید یا فروش اختیار فروش سهام شرکت مدنظر خود کنند. با توجه به اینکه در قرارداد اختیار معامله یک قیمت ابتدایی به عنوان قیمت پایه تعریف می‌شود و نوسانات آتی قیمت اختیار بر اساس اختلاف قیمتی روز دارایی با قیمت پایه صورت می‌گیرد، می‌توان انتظار داشت که با نوسان قیمت سهام شرکت، قیمت اختیار معامله آن نوسان بیشتری نسبت به سهام پایه داشته باشد. همچنین فعالان بازار می‌توانند در صورت انتظار به کاهش قیمت دارایی پایه اقدام به فروش اختیار خرید یا خرید اختیار فروش سهام کرده و از کاهش قیمت دارایی پایه منتفع شوند.
۴- اهرم مالی: قراردادهای اختیار معامله به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که با استفاده از اهرم و با پرداخت درصد مشخصی از قیمت دارایی پایه، بدون نیاز به پرداخت ارزش کل دارایی از نوسان‌های قیمتی دارایی پایه سود ببرند. گرچه وجود اهرم بالا بر جذابیت بازار اختیار معامله می‌افزاید اما توجه به ریسک‌های ناشی از آن برای هر معامله‌گری الزامی است و در ازای مبلغ مشخصی سرمایه‌گذاری ممکن است به جای سودها، زیان ها چندین برابر شوند. یا یک سرمایه‌گذار می‌تواند با صرفه‌جویی بزرگی در هزینه‌ها موقعیتی اختیاری مشابه سهام اتخاذ کند.
۵- تنوع استراتژی ها: مزیت دیگر آپشن‌ها استراتژی‌های متنوعی هستند که بسیار انعطاف‌پذیرند. راه‌های زیادی برای استفاده از آپشن‌ها برای بازسازی موقعیت‌های مصنوعی وجود دارد. استفاده از آپشن‌ها همچنین به سرمایه‌گذار اجازه می‌دهد تا در «بعد سوم» بازار یعنی بازار رنج یا خنثی معامله کند تا نه تنها حرکات سهام، بلکه زمان و نوسانات را نیز معامله کند. سهام در اکثر مواقع حرکت‌های بزرگی ندارند. فقط تعداد کمی از سهام حرکت قابل توجهی دارند. توانایی یک آپشن‌باز برای استفاده از رکود می‌تواند عاملی تاثیرگذار در محقق ساختن هر چه زودتر اهداف مالی خود باشد. تنها آپشن‌ها تنوع استراتژی لازم برای سود در هر نوع بازار را ارائه می‌دهند.
راهکارهای توسعه بازار اختیار معامله
۱- شاید جدی‌ترین چالش برای عدم توسعه چشمگیر این بازار در حال حاضر را بتوان نبود آشنایی فعالان بازار سرمایه با این ابزار معاملاتی دانست. بسیاری از افراد سال‌هاست که در بازار سهام فعالیت دارند و نسبت به شرایط این بازار اعم از مزایا و معایب آن اطلاعات جامعی دارند اما بازار اختیار معامله به عنوان یک بازار نوپا بسیار ناشناخته‌تر از بازار سهام است. بدون شک با افزایش آگاهی فعالان بازار سرمایه نسبت به بازار مشتقه می‌توان امیدوار بود روند رشد این بازار سرعت بگیرد.
۲- وجود کارمزد معاملاتی بسیار پایین در این بازار موجب شده بسیاری از کارگزاری‌ها تمایلی برای ارائه خدمات معاملاتی بازار مشتقه نداشته باشند یا در صورت ارائه خدمات، اقدام به ایجاد محدودیت‌هایی برای انجام معامله توسط مشتریان کنند. به نظر می‌رسد بتوان با رقابتی کردن کارمزد معاملات در بازار مشتقه شرایط را برای انجام معامله در این بازار بهبود بخشید.
۳- در حال حاضر نمادهای معاملاتی بازار مشتقه بر روی ۵۹ نماد یا واحد پایه تعریف می‌شوند، این در حالی است که تعداد زیادی نماد معاملاتی فعال در این بازار سرمایه وجود دارد. در صورت رشد تعداد دارایی پایه قرارداد اختیار می‌توان انتظار ترغیب بیشتر فعالان بازار سهام برای ورود به بازار مشتقه را داشت.
۴- افزایش تعداد دوره‌های معاملاتی فعال برای هر دارایی پایه با سررسیدهای ماهانه، سه ماهه، شش ماهه، یک ساله و دو ساله.
- نازنین محمدی استخری - رئیس اداره نظارت بر بازار اوراق بهادار
- شماره ۴۹۰ هفته نماه اطلاعات بورس