بازار آتی به رونق اقتصادی کمک شایانی می‌کند؛ زیرا از یک‌سو تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان می‌توانند ریسک خود را کاهش دهند و از سوی دیگر، کسانی که تمایل دارند سودهای کلان با ریسک بالا کسب کنند می‌توانند با معاملات قانونی و مطمئن به هدف خود دست یابند.
این خرید یا فروش یک کالای اقتصادی در آینده باقیمت توافق شده، ایجاد شده است. کالای تحویلی در قرارداد آتی باید دارای استاندارد کیفیت و کمیت بوده و زمان و مکان تحویل آن نیز مشخص باشد. تنها متغیر در معاملات آینده در بازار آتی قیمت است که در مرحله معامله برآورد می‌شود. در بازارهای متنوع نفت خام دنیا، کیفیت و محل اصلی استخراج تاثیر زیادی بر قیمت آن دارد. تعیین شاخص، روشی آسان جهت ارزش گذاری نفت خام بر اساس کیفیت و موقعیت جغرافیایی آن است. در گذشته خریداران، نفت خام را در «بازار نقد» خریداری می‌کردند. پس از بحران دهه ۱۹۷۰، خریداران بزرگ برای به حداقل رساندن خطر افزایش ناگهانی قیمت‌ها به بازارهای آتی روی آوردند. شناخته شده‌ترین قراردادهای آتی که به عنوان شاخص قیمت‌گذاری نفت خام مناطق مختلف دنیا عمل می‌کنند عبارتند از:
۱. قرارداد آتی نفت خام برنت: در بورس بین قاره‌ای معامله می‌شود. تقریباً دو سوم کل قراردادهای نفت خام در جهان براساس نفت خام برنت قیمت گذاری شده؛ از اینرو برنت به رایج‌ترین نماد بازار نفت تبدیل شده است.
۲. قرارداد آتی نفت خام NYMEX WTI: در بورس کالای نیویورک معامله می‌شود و نقدشونده‌ترین شاخص نفت خام در جهان است.
۳. قرارداد آتی نفت خام عمان: در بورس کالای دبی معامله می‌شود. از این قرارداد جهت کشف قیمت نفت خام صادراتی از خاورمیانه و نیز ایجاد یک شاخص قیمتی برای منطقه استفاده می‌شود.
با توجه به راه اندازی بازار گواهی سپرده نفت خام در بورس انرژی ایران به عنوان یک بازار نقد برای این کالا، امکان راه اندازی بازار قراردادهای آتی نفت خام مبتنی بر این گواهی‌های سپرده کالایی وجود دارد. پیاده سازی این ابزارها، بستر لازم جهت ایجاد یک شاخص قیمتی جدید برای نفت خام در منطقه را فراهم خواهد کرد.
- هانی جمالی - کارشناس بازار مشتقات
- شماره ۴۹۲ هفته نامه اطلاعات بورس