عمده مصرف اوره در جهان به عنوان کود کشاورزی (بیش از ۹۰ درصد مصرف) است زیرا از نظر درصد وزنی، بیشترین میزان نیتروژن را در خود جای داده است و حدود ۴۵ درصد از وزن اوره، نیتروژنی است که گیاهان برای رشد بهتر خود نیازمند آن هستند.
در نتیجه اگر روند قیمت محصولات کشاورزی و چرخه های این صنعت را با نوسانات قیمت اوره در جهان مقایسه کرد، به سادگی می توان درک کرد، آنچه بر این صنعت و روند قیمت آن در سال تاثیر گذار خواهد بود، در واقع نوسانات و چرخه های کشت در صنعت کشاورزی است.
البته در سال های گذشته، با توجه به نوسانات بالای قیمت گاز طبیعی در جهان به علت بحران کمبود انرژی و همچنین حمله روسیه به اوکراین، عوامل دیگری نیز بر قیمت این محصول پتروشیمی اثر گذار بوده است. به طور کلی با بالا رفتن قیمت گاز که موجب شد در بخش هایی از اروپا، واحدهای تولید کننده اوره از مدار خارج بشوند، عملا بخشی از عرضه از بازار حذف شد که موجبات افزایش نرخ را ایجاد کرد. در خصوص جنگ اوکراین نیز، با توجه به آنکه اوکراین یکی از بزرگترین تولید کنندگان محصولات کشاورزی و البته اوره بوده است، با حمله صورت گرفته به این کشور، تا حدودی شاهد افزایش قیمت غلات و اوره بوده ایم.
مبنای قیمت‌های مورد بررسی، سایت توسعه صنایع پایین دستی بوده است.
همانطور که در نمودار بالا می توان مشاهده کرد، قیمت اوره تا پایان سال ۱۳۹۹ چندان نوسانی را تجربه نکرده است و تقریبا در بازده حدود ۱۵۰ تا ۲۵۰ دلار در حال نوسان بوده است و پس از شروع بحران های مقطعی انرژی در جهان از جمله گرم شدن بیش از حد در برخی نقاط، باعث افزایش قیمت گاز طبیعی و در نتیجه اوره شد تا آنجا که حمله روسیه به اوکراین، به نحوی باعث تشدید نوسانات رو به بالای قیمت را ایجاد کرد و اوره به بیش از ۸۵۰ دلار برای هر تن رسید و دوباره با فروکش کردن اثرات بحران های ایجاد شده، قیمت اوره رو به افول گذاشته است. از این کاهش می توان حرکت به سمت میانگین های بلند مدت را برداشت کرد و به معنای آن خواهد بود، اوره در بلند مدت چند ساله در صورت رخ ندادن اتفاقات بزرگ اثر گذار، چندان روند رو به رشدی را تجربه نخواهد کرد.
اما در ایران و با توجه به نرخ ارز که مبنای قیمت گذاری است، درآمد شرکت‌های تولید کننده وابسته به تصمیمات دولتی خواهد بود. تعیین نرخ ارز ۲۸۵۰۰ و یا هر عددی، در صورتی که پایین تر از قیمت بازار آزاد باشد، در عمل رانتی است که موجب حرکت سود سهامداران به سایران خواهد بود. در خصوص نرخ گاز که ماده اصلی تولید اوره است، هر چند تعیین نرخ ۲۸۵۰۰ می تواند برای آنها مفید باشد، اما آنچه به نظر می آید، سودآوری این صنعت را دچار آسیب کند، فرمول قیمت گذاری است که در آن قیمت هایی مانند هاب های اروپایی در آن وجود دارد. به یقین صنعت اوره در نیمه دوم سال شمسی می تواند جذاب باشد که علت آن افزایش تقاضا(به طور نرمال) برای محصول و معمولا رشد نرخ ارز است اما ریسک هایی مانند کمبود گاز در ایران در فصل زمستان تا حدودی به این صنعت می تواند آسیب وارد کند.
- حامد فقرایی - کارشناس بازار سرمایه
- شماره ۴۹۲ هفته نامه اطلاعات بورس