با وجود افت قابل توجه قیمت طلا و ارز، بیشتر کارشناسان این بازار بر این باورند که این روند موقتی بوده است و قیمت‌ها به زودی دوباره روندی صعودی به خود می‌بینند. البته بازار سرمایه و سایر بازارهای موازی در کشور ما تحت تاثیر اخبار و مسائل بسیاری هستند که در این بین مسائل مربوط به توافقات بیشترین شدت تنش و نوسان را برای این بازارها به ارمغان می‌آورد. در این باره به بررسی نظر کارشناسان پرداختیم.
نزول هماهنگ ریالی‌ها و دلاری‌ها
حامد ستاک، کارشناس بازار سرمایه گفت: در رابطه با افت بازارهای موازی با توجه به اینکه گفته می‌شود برجام هیچ تاثیری در این موضوع ندارد می‌توان گفت که بورس بنا به شرایط خاصی که دارد خیلی با سایر بازارها و رشدی که دارند، همگام نبوده و به اندازه آنها رشدی را تجربه نکرده است. حتی به نوعی از سایر بازارها عقب افتاده است. این افت شاخص دلایل مختلفی دارد و آخرین دلیلی که تحلیلگران توانستند برای افت بورس داشته باشند، همین کاهش قیمت ارز بوده است. کاهش قیمت ارز هم به دلیل پیش بینی‌هایی است که مبنی بر گشایش‌های احتمالی در صورت توافق می‌شود و به طبع آن سایر بازارها هم ریزشی را تجربه کردند.
وی افزود: در صورتی که توافق کامل اتفاق بیفتد، تاثیری که در بازار سرمایه خواهد داشت با سایر بازارها متفاوت است. بر این اساس پیش بینی می‌شود که در میان مدت بردار اتفاقات خوب به واسطه توافق برای بازار سرمایه بزرگتر باشد نسبت به بردار کاهش سایر بازارها از جمله بازار ارز به همین دلیل توافق اتفاق خوبی برای بازار سرمایه در میان مدت است. در حال حاضر هم در شوک و هیجانات کاهش نرخ ارز، بازار سرمایه نزول پیدا می‌کند ولی بعد از مدتی با کاهش این هیجانات و رفتارهای عقلایی که پیش بینی می‌شود در میان مدت راهبری بازار را در دست بگیرند، برای بازار سرمایه قدر و اتفاق خوبی باشد.
همچنین در شرایط هیجانی که اتفاق افتاده است و در بازار سهم‌هایی وجود دارد که ریالی هستند و دلاری نیستند که در این شرایط سهم‌های ریالی نباید همگام و به میزان دلاری دچار نزول باشند اما می‌بینیم همچنان کل بازار به طور هماهنگ دچار نزول می‌شود. موضوع دیگری هم که وجود دارد قیمت‌گذاری دلار است؛ قیمت‌گذاری دلار مثل سایر دارایی‌ها روش‌های مختلفی دارد که هر کدام از آن روش‌ها می‌تواند قیمتی داشته باشد و عددی را مشخص کند که در شرایط مختلف مبنای عمل قرار بگیرد ولی با توجه به میزان حجم نقدینگی که در کشور وجود دارد، همچنین میزان دسترسی به منابع ارزی که در کشور وجود دارد و هزینه‌های ضروری لازمی که وابسته به هزینه دلار است به نظر نمی‌آید که دلار خیلی شدید ریزش را تجربه کند یا اگر ریزش عمیقی داشته باشد در قیمت‌های پایین شاید نتواند زمان زیادی را تجربه کند.
شرایط مبهم باید شفاف شود
ابراهیم سماوی، کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: بیشتر توافقات در حوزه خلیج فارس بوده است که اگر این توافق شکل بگیرد، و طبق صحبت‌هایی که شده است ایران یک میلیون بشکه نفت را بفروشد نمی‌توان گفت که خیلی روی اقتصاد بی تاثیر است.
اما دو نکته در اینجا وجود دارد در ابتدا بحث انتظارات تورمی است که زمانی که اخبار منتشر شود و شخص اول مملکت در این باره صحبت کند و این به حقیقت بپیوندد و فعلا در حد گفتار بوده است. این اتفاق در یکی دو هفته اخیر رخ داده که در بازار سرمایه و بازارهای موازی شاهد آن بودیم.
وی افزود: بنابراین انتظارات تورمی کاهش پیدا کرده است و رفتارهایی که در حال حاضر شکل می‌گیرد بیشتر بر مبنای رفتارها و جذب روانی است که انتظارات تورمی کاهش پیدا کند.
همچنین یکی در بعد واقعی اقتصاد است که آیا متغیرهای کلان اقتصادی همانند بحث کسری بودجه و افزایش حجم نقدینگی که در حال حاضر بیش از ۶هزار همت شده است و یا در واقع افزایش پایه پولی انتشار اوراق باشد و یا کاهش کسری بودجه که هیچکدام از این‌ها مشاهده نمی‌شود و روال، روال قبل است و حجم نقدینگی همچنان افزایش پیدا کرده است و صرفا حجم‌های نقدینگی در یک گوشه قرار گرفته است تا شرایط کمی شفاف شود و این اتفاقات اگر رخ دهد و این توافق انجام شود اثر آن را در بلند مدت خواهیم دید. سماوی ادامه داد: یعنی بیش از دوسال طول می‌کشد تا بر روی بخش واقعی اقتصاد اثر بگذارد و از لحاظ اثرگذاری روانی انتظارات تورمی کاهش پیدا می‌کند و در بخش واقعی کمتر از دوسال بعید بنظر می‌رسد، اما در بخش واقعی اقتصاد واقعا اثرگذار است. تاکنون بیشتر اصلاحات قیمتی را شاهد بودیم و از اینجا به بعد به نظر می‌رسد اصلاح قیمتی چندانی نداشته باشیم و بعید به نظر می‌رسد که بازارها بیش از ده درصد کاهش قیمت پیدا کند.
وی بیان داشت: آن هم بخاطر بحث کاهش انتظارات تورمی است که حجم نقدینگی ترجیح داده است که یک گوشه باشد تا این شرایط مبهم مقداری شفاف شود که آیا واقعا این توافقات با کشورهای حوزه خلیج فارس اتفاق می‌افتد و یاخیر، بنابراین اگر کاهشی باشد نیز کاهش و ریزش‌های عجیب و غریبی را ما در حال حاضر انتظار نداریم چه بازار دلار و طلا و حوزه املاک و مستغلات باشد. بازار سرمایه نسبت به سایر بازارها عقب مانده است و ماشین پول سازی بانک مرکزی نیز همچنان به سمت چاپ پول و نقدینگی ادامه می‌دهد و اگر این بازارهای موازی در سال‌های اخیر را مشاهده کنیم بازار در بازه زمانی میان مدت و بلند مدت رشد خواهد کرد و از این رو چه توافق انجام شود و چه نشود در واقع بازار سرمایه مسیر رشد خود را دارد و تنها در کوتاه مدت ممکن است کمی دچار ریزش و رکود شود. این کارشناس بازار سرمایه گفت: شاهد بودیم که هرچند بازار ریزشی بود اما پس از چند روز معاملاتی ارزش معاملات به بیش از ده همت رسید و این نشان دهنده آن است که قیمتهایی وجود دارد که برای خریداران جذاب است.
محدوده‌ای که برای شاخص نیز در نظر می‌توان گرفت در حدود دو تا دو صد است و یک محدوده روانی است که اگر عبوری نیز باشد بعید است که کمتر از محدوده دو میلیون شود و در حدود دو میلیون و مثبت و منفی پنج درصد است.
ریزش‌ها یک مورد کوتاه و مقطعی
رضا اعلایی، کارشناس مالی و اقتصادی در گفت‌وگو با هفته نامه اطلاعات بورس به بررسی وضعیت بازارهای موازی، بازارسرمایه و همچنین قیمت دلار تحت تاثیر شایعات برجامی پرداخت.
***
* ارزیابی شما از تاثیر این شایعات بر بازارها چیست؟
موارد اینچنینی را به طور دقیق نمی‌توان گفت، رابط ای مابین این‌ها وجود ندارد اما مردم اینگونه فکر می‌کنند که با توافق قیمت دلار کاهش پیدا می‌کند و این پایین آمدن قیمت دلار نیز در ادامه به کاهش ارزش شرکت‌ها منجر می‌شود.
این در حالی که شرکت‌های موجود با دلار و اسکناس بازار آزاد تاکنون فروشی نداشته‌اند و در محدوده ۲۸ تا ۳۸ و این‌ها در نهایت فروخته‌اند و از سمتی دیگر یک بخشی از بالا رفتن قیمت دلار در کشور مربوط به مسائل خارجی و غیره است و بخش اصلی آن مربوط به ماشین چاپ و پول دولت است که همچنان روشن است. بنابراین علیرغم آنکه گفته نمی‌شود که این موضوع بی تاثیر است چرا که اثر گذار است و تاثیرات روانی خود را دارد و همچنین مقداری بازار را دچار اصلاح می‌کند ولی در نهایت می‌توان گفت این اصلاحات کوتاه مدت است و بازار سرمایه حداقل به دلیل افزایش نقدینگی جامعه و تورم عمومی خیلی ظرفیت پایین آمدن ندارد و به علاوه آنکه دلار بازار سرمایه اسکناس بازار تهران نیست که با کاهش قیمت بخواهد پایین رود. این‌ها به صورت کلی است و به دلیل آنکه ما از متن توافق اطلاعی نداریم نمی‌توان جزئی تر به آن پرداخت و صحبتی کرد و همچنین از پشت پرده مذاکراتی که صورت می‌گیرد اطلاعات دقیقی در دسترس نیست و باید منتظر ماند و دید که قرار است چگونه توافقی انجام شود.
* ارزیابی شما در خصوص بحث توافقات چیست؟
همچنین از منظر یک شخص ثالث بیرونی به نظر می‌رسد توافق جدی‌ای محتمل نیست و یکسری موارد کوتاه مدت و مسکنی ممکن است که وجود داشته باشد و در حال حاضر دو طرف در وضعیتی نیستند که بتوانند به یک توافق جدی برسند. از بابت اثر توافق موقت احتمالی بر دلار این ریزش‌ها حتما یک مورد کوتاه مدت است اما اگر وضعیت در این شرایط بماند، بازار سرمایه را یک موتور تورمی به جلو می‌برد.
اگر وضعیت سیاست خارجی به سمت توافق برود و توافق به هر میزان جدی‌تر باشد به دلیل بهبود چشم انداز سودآوری شرکت از طریق صادرات و وصول منابع حاصل از صادرات چشم انداز بازار سرمایه بهتر نیز می‌شود و به ویژه در آن بخش از شرکت‌هایی که صادرات محور هستند. و اگر نه و وضعیت به سمت بدتر شدن پیش برود و تنش‌ها بیشتر شود آن زمان نزول بازار سرمایه جدی خواهد بود.
* کف بنیادی قیمت دلار در چه محدوده‌ای است؟
کف بنیادی قیمت بسته به متدهای مختلفی است و باید دید که کدام دوره و سال این قیمت باثبات‌تر بوده است. این قیمت در حدود سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ ، ۲۳ تا ۲۴ تومان بوده و باید دید که در آن دوره اختلاف تورم ایران و آمریکا چه میزان بوده است. باید با توجه به این مورد عدد دلار را تعدیل کنیم و با انجام این اقدام، قیمت دلار چیزی در حدود ۴۲ تا ۴۴ تومان است.
- مرضیه حیدری -خبرنگار
- شماره ۴۹۶ هفته نامه اطلاعات بورس