رضا نوحی، عضو هیات مدیره شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه در گفت‌وگو با اطلاعات بورس به بررسی دو محصول جدید این شرکت که در پانزدهمین نمایشگاه صنعت مالی رونمایی شد پرداخت و درباره امکانات این محصولات و ظرفیت‌های جدید خدمات دهی سجام، اصلاح قوانین و ابزارهای جدید سرمایه گذاری در بازار سرمایه توضیح داد...
* در رابطه با محصولات جدیدی که اخیراً رونمایی شده است توضیح دهید؟
دو محصول اصلی در پانزدهمین نمایشگاه صنعت مالی رونمایی شد، گواهی تمکن مالی و دیگری سامانه افزایش سرمایه. با توجه به این که بازار سرمایه توسعه پیدا کرده و ذینفعان بازار سرمایه گسترش یافته و تعداد سهامداران بیشتر شده است و در حال حاضر بیش از ۶۰ میلیون کد سهامداری داریم؛ متناسب با این امر بسیاری از سرمایه گذاران تصمیم به اخذ گواهی تمکن مالی دارند (این گواهی نشان دهنده تعداد سهم فرد است) تا به مراجع مورد نیاز ارائه دهند. پیش از این افراد باید برای دریافت گواهی تمکن مالی مراجعه حضوری می‌کردند، این مسئله برای افرادی که خارج از تهران هستند مشکلات بسیاری به وجود می‌آورد اما در حال حاضر این کار به صورت مکانیزه انجام می‌شود البته به شرطی که سجامی شده باشند و با ورود به درگاه ذینفعان بازار سرمایه و تسویه وجوه، اقدام به درخواست گواهی تمکن مالی کنند. به این صورت که فرد وارد سامانه شرکت شده و شرکت بحث مربوط به دارایی‌های مالی فرد در بازار سرمایه را احصا کرده و اقدام به صدور گواهی تمکن مالی که دارای بارکد و با امکان احراز از شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه است، می‌کنند.
دومین محصول مکانیزه کردن افزایش سرمایه است؛ تا پیش از این مطابق قانون تجارت، وقتی ناشران اقدام به افزایش سرمایه می‌کردند یکی از راه‌ها این بود که حق تقدم منتشر کرده و در اختیار سهامداران قرار دهند و برای این امر گواهی حق تقدم باید پست می‌شد و جدا از هزینه‌های ریالی ممکن بود ناشر بانک اطلاعات مطلوبی جهت ارسال گواهی حق تقدم به همه سهامداران را در اختیار نداشته باشد و اطلاع‌رسانی به سرمایه‌گذار آن‌طور که باید انجام نشود. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی با توجه به بانک اطلاعاتی که در اختیار دارد برای تمامی اشخاصی که حق تقدم به آنها تعلق می‌گیرد اقدام به ارسال فایل می‌کند، و به این صورت افراد به سرعت در جریان اقدامات شرکتی ناشر قرار می‌گیرند.
* چه امکانات دیگری برای سهامداران ایجاد شده است؟
با توجه به ظرفیت‌هایی که به واسطه سجامی شدن سرمایه‌گذاران صورت گرفته و درحال تکمیل است، زمانی که افراد در افزایش سرمایه شرکت نکرده باشند مطابق قانون تجارت بعد از مدت مربوطه ناشر باید اقدام به حراج حق تقدم کرده و منافع حاصله را (بعد از کسر هزینه‌های مربوطه) به حساب آن دسته از سرمایه‌گذارانی که در حق تقدم شرکت نکرده‌اند، واریز کند. در این‌جا هم با این مسئله مواجه بودیم که ممکن بود دسترسی به اطلاعات سرمایه گذاران امکان پذیر نباشد یا اطلاعات سرمایه گذاران به درستی در اختیار نباشد، به طور معمول باید خود سرمایه گذار به تمامی شرکت‌ها مراجعه می‌کرد تا مبلغ حق تقدم فروش رفته خود را دریافت کند. ممکن بود بسیاری از افراد اصلا در جریان فروش حق تقدم و طلب خود از شرکت نباشند، ایجاد این سامانه باعث شده است در حال حاضر آن دسته از ناشران که از طریق شرکت سپرده گذاری مرکزی اقدامات افزایش سرمایه خود انجام می‌دهند، سرمایه گذارانشان همواره در جریان افزایش سرمایه ناشران قرار گیرند و در صورتی که شرکت نکردند پیامک‌های مربوطه برایشان ارسال شود و درجریان فروش حق تقدم و مقدار آن و... قرار گیرند و از طریق سامانه‌های شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار مبالغ مربوط به حق تقدم به حسابشان واریز شود. اما همچنان در ابتدای راهیم و نیازمند این هستیم که این امر با توجه به سهولت‌هایی که ایجاد می‌کند و به واسطه این که دسترسی مناسب‌تری به کانال‌های اطلاعاتی و ارتباطی دارد، ارتباط با ناشران بیشتر شود. به ویژه سرمایه گذارانی را داریم که در طیف مختلفی از سهام سرمایه‌گذاری کرده‌اند. اگر فردی بخواهد بداند چه تعداد سهم دارد و چه سهمی دارد شاید کمی مشکل باشد، درگاه ذینفعان بازار سرمایه یا همان DDN که در سایت شرکت سپرده گذاری مرکزی و تسویه وجوه قرار دارد برای سرمایه‌گذاران سجامی این امکان را فراهم کرده که همواره از فهرست دارایی‌هایشان و اقدامات شرکتی که انجام شده اطلاع پیدا کرده و با سجامی شدن این امکان فراهم می‌شود که شامل اطلاع رسانی شرکت‌ها شوند.
* آیا نیاز به اصلاح قوانین برای سهولت خدمت رسانی به سهامداران وجود دارد؟ این امر به چه صورتی انجام می‌شود؟
قانون‌گذار در این زمینه همواره همراهی مساعدی داشته است، قانون تجارت برای سال ۱۳۱۱ بوده و حدود ۳۵ سال پس از آن اصلاحیه انجام شده که در بستر اطلاعات و امکانات آن روز بوده است. در حال حاضر پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای از نظر تکنولوژی، جریان‌های اطلاعاتی که وجود دارد و سامانه‌هایی که می‌توانند کمک کنند داشته‌ایم.
نکته بعد اینکه با توجه به وجود ۶۰ میلیون کد سهامداری که داریم دیگر نمی‌توانیم به روش‌های قدیمی کار را پیش ببریم، در این زمینه نیز قانون‌گذار مساعدت خوبی داشته و به واسطه اختیارات قانونی که دارد این امر را به صورت قانونی پذیرفته است که ارسال حق تقدم به صورت الکترونیک و از طریق سامانه‌های ایجاد شده در سایت اتفاق بیفتد.در ابتدای کار هستیم و متناسب با ظرفیت‌های موجود جای کار بسیاری داریم و امیدواریم قانون‌گذار همچنان در این زمینه همراهی کند و متناسب با آن بتوانیم توسعه بازار سرمایه را بیش از پیش رقم بزنیم. نهاد ناظر بازار سرمایه همواره قوانینی که به صورت سالانه در قالب بودجه هستند و قوانینی که در صحن مجلس در دست انجام هستند را رصد می‌کند و دراختیار ارکان بازار سرمایه جهت نظرخواهی قرار می‌دهد، نتیجه‌ای که صورت می‌گیرد این است که برای هر اقدام و اصلاح قانونی از نهاد بازار سرمایه و در کنار آن ارکان و فعالان بازار سهام جمع نظرهایی که صورت می‌گیرد به قانون‌گذاران منتقل می‌شود و اگر اصلاحی لازم باشد صورت می‌پذیرد. در این سال‌ها مقررات بسیاری بوده که با نظر نهاد ناظر و همفکری که با ارکان بازار سرمایه شده منتقل شده و قانون گذاران نیز معمولاً به این نظرات توجه کرده‌اند البته آنها هم دغدغه‌هایی داشته‌اند که بجا بوده و متناسب با آن تصمیم‌گیری انجام شده است.
* ابزارهای نوین مالی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بحث مربوط به توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری در جامعه با توجه به ابزارهای سرمایه گذاری قابل ملاحظه‌ای که ایجاد شده است از جمله ابزار سرمایه‌گذاری غیرمستقیم مثل صندوق‌های سرمایه‌گذاری که توسط مجموعه‌هایی مدیریت می‌شوند که دارای مجوز از نهاد ناظر بازار سرمایه هستند و صلاحیت اعضای هیات مدیره و افرادی که مدیریت دارایی‌های مربوطه را انجام می‌دهند به تایید سازمان می‌رسد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری طیف‌های مختلفی دارند چه برای نیازهای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر و چه برای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز. حتی برای سرمایه‌گذاری تخصصی مثل سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات متناظر با آن هم ابزار سرمایه‌گذاری همچون صندوق املاک و مستغلات ایجاد شده است. علاوه بر این موارد سبدهای اختصاصی را داریم که سرمایه‌گذاری توسط شرکت‌های دارای مجوز سبدگردانی صورت می‌گیرد و افراد را مورد شناسایی قرار می‌دهند و متناسب با نیازهای سرمایه‌گذاری و نیاز به وجوه نقد مجدداً اقدام به ایجاد سبدی از دارایی‌های اوراق بهادار و مدیریت این سبدها می‌کنند و این ابزار باعث می‌شود سرمایه گذاری در بازار سرمایه با دید کارشناسانه انجام شده و از نوسانات غیر متعارف تا جای ممکن جلوگیری شود.
- آرمین اسکندرزاده - خبـرنــگار
- شماره ۴۹۳ هفته نامه اطلاعات بورس