فعالان بازار آتی انرژی را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد: دسته اول پوشش دهندگان ریسک هستند که شامل مصرف‌کنندگان، تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان حامل‌های انرژی هستند. این افراد به دنبال راهی جهت کاهش و انتقال ریسک تغییرات قیمت هستند.
در واقع با انجام پوشش ریسک مدیران این شرکت‌ها در مدیریت ریسک خود از دغدغه تغییرات قیمت رهایی یافته و به دنبال مدیریت ریسک سایر اجزای کسب‌وکار خود خواهند بود. این دسته از بازیگران با اخذ موقعیت بر اساس افق موردنظر برای کاهش ریسک خود وارد موقعیت شده و معمولا در انتهای دوره موقعیت خود را می‌بندند. پوشش ریسک شرایطی است که در آن موقعیت‌های معکوس در دو بازار نقدی و آتی اتخاذ شده و نتیجتا اثر نوسانات قیمت کاهش می‌یابد.
دسته دوم سفته بازان هستند که با پذیرش ریسک به دنبال اخذ سود از نوسانات قیمت در بازار آتی هستند. وجود اهرم معاملاتی امکان کسب سود چند برابری را برای این دسته از افراد ایجاد می‌کند. سفته‌بازان در بازار قراردادهای آتی نقدشوندگی بازار را بر عهده دارند. سفته‌بازان از انواع مختلف تحلیل جهت پیش‌بینی قیمت‌ها و تغییرات قیمت استفاده می‌کنند. آنها هر زمان که فکر کنند قیمت‌ها بسیار پایین است موقعیت خرید می‌گیرند و هر زمان که فکر کنند قیمت‌ها بسیار بالاست موقعیت فروش می‌گیرند. این امر موجب قیمت‌گذاری کارای کالاها در آینده و نقدشوندگی بازار آتی می‌شود.
دسته سوم آربیتراژگران هستند. آربیتراژ زمانی اتفاق می‌افتد که بین دو بازار برای یک محصول مشخص، دو قیمت متفاوت وجود داشته باشد. درواقع معامله‌گران با هوشیاری نسبت به فرصت‌های آربیتراژ کالاها را در بازارهای ارزان‌تر خریداری و در بازارهای با قیمت بالاتر می‌فروشند.
در حال حاضر کلیه افراد حقیقی و حقوقی دارای کد سهامداری امکان معاملات قراردادهای آتی بورس انرژی را داشته و نیازی به اخذ کد معاملاتی مجزا ندارند. درواقع این افراد با ثبت‌نام در سامانه سجام و سپس مراجعه به کارگزاری‌های عضو بورس انرژی، امضای قرارداد مشتری و کارگزار و امضای فرم بیانیه ریسک می‌توانند در بازار آتی به فعالیت بپردازند.
- فریده سعادتی - مدیر اداره عملیات بازار مشتقه بورس انرژی ایران
- شماره ۴۹۶ هفته نامه اطلاعات بورس