گرچه از نظر فنی در مجموعه جوایز نوبل قرار نمی‌گیرد، اما دریافت‌کنندگان این جایزه را «برنده جایزه نوبل اقتصاد» می‌نامند. امروزه این جایزه از سوی آکادمی سلطنتی علوم سوئد در استکهلم به برندگان اهدا می‌شود.
تاکنون ۵۴ جایزه نوبل اقتصاد به ۹۱ اقتصاددان از سراسر جهان تعلق گرفته است که اقتصاددانان آمریکایی با بیش از ۶۰ جایزه، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. در شماره‌های قبل، با تعدادی از برندگان جایزه نوبل اقتصاد آشنا شدید. در این شماره نیز به معرفی رونالد کوس، اقتصاددان بریتانیایی برنده جایزه نوبل اقتصادی سال ۱۹۹۱ می‌پردازیم. او به دلیل کشف و تشریح اهمیت هزینه‌های مبادلات و حقوق مالکیت برای ساختار نهادی و عملکرد اقتصاد موفق به دریافت این جایزه شد.
رونالد کوس
رونالد هری کوس، اقتصاددان و نویسنده بریتانیایی در دسامبر ۱۹۱۰ در ویلسدن (لندن) به دنیا آمد. او مدرک کارشناسی بازرگانی (۱۹۳۲) و دکترا (۱۹۵۱) را از مدرسه اقتصاد لندن دریافت کرد، جایی که تا سال ۱۹۵۱ عضو هیات علمی بود. این اقتصاددان از سال ۱۹۶۴ تا پایان عمر به عنوان استاد اقتصاد در دانشکده حقوق دانشگاه شیکاگو مشغول فعالیت بود.
والدین رونالد کوس در اداره پست کار می‌کردند و او که در کودکی با مشکل ضعف پا روبه‌رو بود، به مدرسه معلولان فیزیکی پذیرفته شد. در سن ۱۲ سالگی به مدرسه کیلبورن گرامر رفت و از آنجا در امتحانات ورود به دانشگاه لندن شرکت کرد. در دانشکده اقتصاد لندن در کلاس‌های درس آرنولد پلنت (اقتصاددان بریتانیایی) حضور یافت و موفق به دریافت مدرک کارشناسی بازرگانی شد. پس از آن با دریافت بورسیه تحصیلی به دانشگاه شیکاگو رفت و در سال‌های ۱۹۳۱ و ۱۹۳۲ زیر نظر فرانک نایت (اقتصاددان آمریکایی) و جیکوب وینر (اقتصاددان کانادایی) به ادامه تحصیل پرداخت. او در سال‌های ۱۹۳۴ و ۱۹۳۵ به عنوان استادیار در دانشگاه لیورپول به تدریس پرداخت و سپس به عنوان عضو هیات علمی به دانشکده اقتصاد لندن رفت. کوس در دهه ۱۹۵۰ به آمریکا مهاجرت کرد و با حفظ تابعیت بریتانیایی خود مشغول تدریس در دانشگاه بوفالو شد. در سال ۱۹۵۸ نیز به دانشگاه ویرجینیا رفت. سرانجام در سال ۱۹۶۴ در دانشگاه شیکاگو مستقر شد و در نشریه حقوق و اقتصاد به همکاری با آرون دیرکتور پرداخت. او مدتی هم متولی انجمن فیلادلفیا بود. پیش از یکصدمین سالگرد تولد، رونالد کوس در حال نگارش کتابی درباره ظهور اقتصادهای چین و ویتنام بود. او در گفت‌وگویی درباره «انجمن چینی کوس» و دیدگاه‌های خود درمورد نقش اقتصاددانان چینی توضیح داده بود. نتیجه مطالعات او در مقاله «چگونه چین کاپیتالیست شد» که با همکاری نینگ وانگ در سال ۲۰۱۲ منتشر شد، منعکس شده است. کوس در می ۲۰۱۲ موفق به دریافت دکترای افتخاری از دپارتمان اقتصاد دانشگاه بوفالو شد. رونالد کوس در آگوست ۱۹۳۷ با ماریون روث هارتونگ ازدواج کرد و با اینکه این زوج هیچگاه بچه‌دار نشدند، اما این ازدواج به مدت ۷۵ سال و تا زمان مرگ خانم هارتونگ در سال ۲۰۱۲ دوام آورد. رونالد کوس هم تنها یک سال پس از آن درگذشت. نشریه «اسلیت» او را یکی از ممتازترین اقتصاددانان جهان معرفی کرده است. مجله «فوربس» هم او را یکی بزرگترین اقتصاددانان دانشگاه شیکاگو دانسته است. روزنامه واشنگتن پست درباره او گفته است، ۸ دهه پژوهش‌های او را نمی‌توان خلاصه کرد و خواندن نوشته‌های او را توصیه کرده است.
مقاله «ماهیت شرکت» که در سال ۱۹۳۷ منتشر شد، با وجود کوتاهی بسیار اثرگذار بود. در این مقاله کوس تلاش می‌کند تا توضیح دهد که چرا اقتصاد به جای آنکه منحصرا از تعداد زیادی شرکت مستقل و خوداشتغال تشکیل شده باشد، شامل تعدادی شرکت تجاری است.
رونالد کوس معتقد بود، همانگونه که آدام اسمیت بر ضرورت توجه به تاثیرات جامعه، تاریخ، فرهنگ و سیاست بر عملکرد اقتصاد تاکید کرده است، اقتصاددانان باید خلق ثروت در دنیای واقعی را مورد توجه و مطالعه قرار دهند. او بر این باور بود که پژوهش‌های اقتصادی نباید به تئوری قیمت یا بازارهای فرضی کاسته شود بلکه باید تمرکز روی بازارهای واقعی باشد.
رونالد کوس در سپتامبر ۲۰۱۳ در سن ۱۰۲ سالگی درگذشت.
- علی دانیال - روزنامه‌نگار
- شماره ۴۹۷ هفته نامه اطلاعات بورس