طبق بررسی‌هایی که در شماره قبل هفته‌نامه اطلاعات بورس انجام شد، تعداد ۳۷ نماد در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ تجدید ارزیابی دادند که امسال زمان موعود تجدید ارزیابی آنها رسیده است. در این شماره نیز نمادهایی که در سال ۱۳۹۹ تجدید ارزیابی دادند و طبق اصلاحیه جدید باید امسال نیز تجدید ارزیابی دهند را بررسی کرده و کارشناسان مزایا و معایبی که طرح دارد را جویا شدند.
تجدید ارزیابی دارایی‌ها یعنی به‌روز کردن دارایی‌های شرکت که در کشورهایی که اقتصاد آنها مبتلا به تورم است اصولا هر ۴ سال یکبار انجام می‌شود. در کشور ما که تورم بیش از ۴۰ درصد است به تازگی اصلاحیه بر این قانون آمده و تجدید ارزیابی دارایی شرکت به ۳ سال یکبار تغییر کرده است. با این وجود بسیاری بر اجباری شدن تجدید ارزیابی سالانه کلیه دارایی‌های ثابت شرکت‌های سهامی عام پافشاری دارند. در این مورد محسن علیزاده، نماینده مجلس و عضو شورای عالی بورس سازمان در گفت‌وگو با هفته‌نامه اطلاعات بورس توضیحاتی داده است.
نیازمند مطالبه عمومی سهامداران
نماینده مجلس و عضو ناظر شورای عالی بورس و اوراق بهادار گفت: تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها امری بسیار مهم در جهت شفافیت هر چه بیشتر شرکت‌ها و حفظ و رشد تولید و عدم خروج نقدینگی از شرکت هاست که موجب حفظ حقوق سهامداران خرد نیز می‌شود. در نظر داریم این امر برای شرکت‌های بورسی اجباری شود.محسن علیزاده افزود: در رابطه با نظر کلی مجلس با این موضوع هم صحبت‌هایی در مجلس صورت گرفته و موافقت‌های اولیه در این خصوص اعلام شده است. تصویب قانون نیازمند مطالبه عمومی و همراهی سهامداران در بازار سرمایه است. او ادامه داد: از مهم‌ترین مزایای تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت‌ها می‌توان به حفظ تولید در بلند مدت و رشد و پایداری آن اشاره کرد. همچنین موجب حفظ حقوق سهامداران خرد و رشد حقیقی بازار سرمایه خواهد شد. نکته دیگر اینکه معایبی برای آن مشاهده نمی‌شود. وی درمورد اینکه کوتاه شدن مدت زمان تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها چه تاثیراتی بر عملکرد بازار و خود شرکت‌ها دارد، گفت: کوتاه شدن زمان تجدید ارزیابی دارایی‌ها در کشورهای با تورم بالا مانند ایران جهت حفظ نقدینگی در شرکت و اطلاع سهامدار خرد از ارزش واقعی سهام خود امری ضروری است.
۶۸ شرکت در لیست تجدید ارزیابی‌های ۱۴۰۲
در گزارش شماره پیشین هفته‌نامه به شرکت‌هایی که در سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ تجدید ارزیابی داشتند چه بر اساس قانون قدیمی یعنی ۵ سال یکبار و چه اصلاحیه جدید یعنی هر ۳ سال یکبار باید امسال تجدید ارزیابی دارایی داشته باشند. در سال ۱۳۹۹ اما تعداد ۶۸ شرکت از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها افزایش سرمایه دادند که نمادهای «ونوین»، «وبملت»، «کوثر»، «فروس» و... از جمله آنها بودند. با توجه به اصلاحیه جدید این قانون این ۶۸ شرکت باید امسال هم تجدید ارزیابی دارایی داشته باشند. در جدول می‌توانید نام این ۶۸ شرکت را مشاهده کنید.
هرچه بازه زمانی تجدید کوتاه‌تر بهتر
امیر ندیری، مدیر صندوق‌های سرمایه‌گذاری کارگزاری اقتصاد بیدار در این خصوص گفت: تجدید ارزیابی دارایی‌ها شفاف‌سازی و به‌روز رسانی است درمورد دارایی‌هایی که شرکت‌ها در گذشته خریدند و حال به قیمت روز آن دارایی‌ها دوباره ارزش آنها را شناسایی می‌کنیم. اولین حسنی هم که دارد، به روز شدن ترازنامه است که استفاده کنندگان این صورت‌های مالی می‌توانند با صورت‌های مالی واقعی‌تری روبه‌رو شده و تحلیل کنند. در حقیقت تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها از دو محل است؛ یکی از محل دارایی‌های استهلاک پذیر و دیگری استهلاک ناپذیر. شکی در این نیست که تجدید ارزیابی دارایی‌ها از محل استهلاک ناپذر بهتر است تا انجام شود. موضوع اختلاف بر سر تجدید ارزیابی دارایی‌های استهلاک پذیر مثل ساختمان و ماشین آلات است. به دلیل اینکه شاید هزینه‌هایی که این تجدید ارزیابی باعث به وجود آمدن آن می‌شود، مانند هزینه استهلاک حتی اگر هزینه قابل قبول مالیاتی باشد، باز هم مفید است. هر چند این موضوع روی کاغذ سود شرکت‌ها را کاهش می‌دهد ولی باعث می‌شود که مالیات کمتری را شرکت پرداخت کند و وجه نقد بیشتری داخل شرکت بماند.
وی افزود: در حال حاضر در کشور ما به قدری تورم بالا رفته و با تورم نقطه به نقطه ۶۰ و ۵۰ درصدی مواجه هستیم که هر قدر زودتر تجدید ارزیابی انجام شود، طبیعتا منطقی‌تر بوده و قیمت‌ها به روزتر است. درواقع زمانی که شرکتی تجدید ارزیابی انجام می‌دهد سهامداران کاملا ارزش روز دارایی‌های شرکت را می‌دانند و مانند حساب بانکی است که مدیریت حساب آن را می‌توان دید ولی زمانی که به روز نشده باشد درواقع حسابی است که چند سال از موجودی، ورودی و خروجی آن خبر ندارید. به همین دلیل هر قدر زودتر یعنی یک‌ساله تجدید شود بهتر از ۴ ساله و ۴ سال هم بهتر از این است که کلا تجدید نشود. تنها عیبی که در این موضوع وجود دارد از دید برخی از سرمایه‌گذاران کوتاه مدت به دلیل دارایی‌های استهلاک پذیر است چون باعث می‌شود که سود کمتری شناسایی شود یعنی روی سود واقعی شرکت شاید تاثیری نگذارد ولی سودی که در صورت‌های مالی شناسایی می‌شود به دلیل اینکه هزینه استهلاک از آن کم شده، سود کمتری هم بین سهامداران تقسیم می‌شود ولی در بلند مدت این منابع داخل شرکت می‌مانند و مالیات کمتری پرداخت می‌کنند در نتیجه باعث بهبود عملکرد شرکت می‌شود.
تجدید ارزیابی به زیان پتروشیمی‌ها
سینا رهبر شهلان، کارشناس بازار سرمایه هم معتقد است تجدید ارزیابی دارایی‌ها بسته به صنایع ارزیابی متفاوتی دارد. برای صنایعی که نرخ استهلاک بالایی ندارند امر بسیار خوبی است. وی افزود: این امر را باید از دو دیدگاه بررسی کرد؛ از دیدگاه توسعه کشور و واقعی شدن نرخ‌های موجود و از دیدگاه شرایط فعلی بازار سرمایه و فعالان بازار فعلی. برای مثال در تجدید ارزیابی شرکت‌های پتروشیمی عملا چون نرخ استهلاک این شرکت‌ها به قدری بالا خواهد رفت که سودی برای شناسایی شدن وجود نخواهد داشت بنابراین در این صنعت تجدید ارزیابی به زیان است. در کل اگر این اتفاق در شرایطی بیفتد که کشور تحریم نبوده و امکان واردات تکنولوژی داشته باشیم، بسیار خوب است.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: در حال حاضر بخش بزرگی از سودی که در صنایع شناسایی می‌شود به دلیل ارزش پایین دارایی‌های ثبتی در دفاتر است و استهلاکی که برای آنها حساب می‌شود بر مبنای اطلاعات تاریخی است مثلا اگر پتروشیمی ایجاد شده در دفاتر قیمت‌های ۱۵ سال پیش ارزش دارایی‌ها ثبت و استهلاکی هم که حساب می‌شود بر مبنای قیمت‌های ۱۵ سال پیش است که اگر آنها را به روز کنیم بخش قابل توجهی از پتروشیمی‌های ما نه تنها سودی برای توزیع نخواهند داشت بلکه همه آنها هزینه استهلاک می‌شود.
وی افزود: اگر تحریم نبودیم اتفاق بسیار خوبی بود چون به سیاست‌گذاران نوسازی و نیاز کشور برای احداث پتروشیمی‌های های‌تک و خلق ثروت و ارزش افزوده بالا را به همه یادآوری می‌کرد. از طرفی چون نسبت به بازده دارایی‌ها عددهای مناسبی است و دارایی‌های به قیمت‌های پایین تاریخی ثبت شدند، مدیران ناکارآمد بازده دارایی‌های خود را بالا مثلا ۵۰ درصد اعلام می‌کنند اما این موضوع اگر واقعی شود نرخ بازده دارایی‌های ما عددی حدود ۲ الی ۳ درصد می‌شود. برای برخی از سهام شرکت‌های ریالی که نیازی به واردات تکنولوژی خاصی ندارند در شرایط تحریم هم اگر این اتفاق بیفتد خوب است. ولی برای بخش بزرگی از صنایع صادراتی ما که عمدتا بر مبنای تکنولوژی هستند تجدید ارزیابی آنها در شرایط تحریم کار درستی نیست چون باعث می‌شود که بخش قابل توجهی از درآمد شرکت‌ها صرف هزینه‌های استهلاک شود و عملا سودی برای توزیع‌کردن وجود نداشته باشد.
- نگین عظیمی - خبرنگار
- شماره ۴۹۸ هفته نامه اطلاعات بورس