گرچه از نظر فنی در مجموعه جوایز نوبل قرار نمی‌گیرد، اما دریافت‌کنندگان این جایزه را «برنده جایزه نوبل اقتصاد» می‌نامند. امروزه این جایزه از سوی آکادمی سلطنتی علوم سوئد در استکهلم به برندگان اهدا می‌شود.
تاکنون ۵۴ جایزه نوبل اقتصاد به ۹۱ اقتصاددان از سراسر جهان تعلق گرفته است که اقتصاددانان آمریکایی با بیش از ۶۰ جایزه، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. در شماره‌های قبل، با تعدادی از برندگان جایزه نوبل اقتصاد آشنا شدید. در این شماره نیز به معرفی گری بکر، اقتصاددان آمریکایی برنده جایزه نوبل اقتصادی سال ۱۹۹۲ می‌پردازیم. او به دلیل توسعه دامنه تحلیل اقتصاد خرد به طیف گسترده‌ای از رفتار و تعاملات انسانی (از جمله رفتار غیربازاری) موفق به دریافت این جایزه شد.
گری بکر
گری استنلی بکر، اقتصاددان آمریکایی در دسامبر ۱۹۳۰ در پنسیلوانیا به دنیا آمد. او استاد اقتصاد در دانشگاه شیکاگو و رهبر سومین نسل از اقتصاددانان مکتب اقتصادی شیکاگو بود. بکر پس از دریافت جایزه نوبل در سال ۱۹۹۲، در سال ۲۰۰۷ نیز مدال آزادی ریاست جمهوری آمریکا را دریافت کرد. او همچنین در سال ۱۹۶۷ نیز جایزه انجمن اقتصاد آمریکا موسوم به جان بیتس کلارک و در سال ۲۰۰۱ جایزه آکادمی دستاوردهای آمریکا معروف به گولدن پلیت را برده بود. در پژوهشی که در سال ۲۰۱۱ انجام شد، نام گری بکر به عنوان یکی از اقتصاددانان محبوب در قید حیات در کنار کنت آرو (اقتصاددان آمریکایی، یکی از برندگان نوبل اقتصاد سال ۱۹۷۲) و رابرت سولو (اقتصاددان آمریکایی برنده نوبل اقتصاد سال ۱۹۸۷) آورده شده بود.
گری بکر در سال ۱۹۵۱ مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه پرینستون دریافت کرد. سپس در سال ۱۹۵۵ با ارائه تز «اقتصاد تبعیض» موفق به دریافت مدرک دکترا از دانشگاه شیکاگو شد. در این دانشگاه او تحت تاثیر افکار میلتون فریدمن (اقتصاددان آمریکایی برنده نوبل اقتصادی ۱۹۷۶) قرار داشت. او درباره فریدمن از عبارت «بهترین معلمی که تاکنون داشته‌ام» استفاده کرده است. البته بکر گفته بود که در زمان اقامت در شیکاگو از برخی اقتصاددانان دیگر همچون گرک لوئیس، شولتز، آرون و ساواژ نیز تاثیر پذیرفته و دیدگاه‌های آنان بر آینده کاری او اثرگذار بوده‌اند. او به مدت چند سال با عنوان استادیار در دانشگاه شیکاگو به تدریس و پژوهش پرداخت.
در سال ۱۹۵۷ و پیش از ۳۰ سالگی، بکر همزمان با هدایت برنامه‌های پژوهشی در اداره ملی پژوهش‌های اقتصادی، مشغول تدریس در دانشگاه کلمبیا شد. او در ۱۹۶۵ به عضویت انجمن آمار آمریکا درآمد و در سال ۱۹۷۰ به دانشگاه شیکاگو رفت.
گری بکر یکی از پایه‌گذاران گروه TGG (شرکت مشاوره تجاری) بود. او در سال ۱۹۷۲ به عضویت آکادمی علوم و هنرهای آمریکا، در ۱۹۷۵ به عضویت آکادمی ملی علوم آمریکا و در ۱۹۸۶ به عضویت انجمن فلسفه آمریکا درآمد. بکر پس از عضویت در انجمن مونت پلرین به ریاست آن انتخاب شد. به عنوان یک محافظه‌کار سیاسی، او از سال ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۴ هر ماه در نشریه «بیزنس ویک» مطالبی را منتشر می‌کرد. در ۱۹۹۶ به عنوان مشاور ارشد رابرت دال، نامزد محافظه‌کار ریاست جمهوری انتخاب شد. در دسامبر ۲۰۰۴ نیز نگارش وبلاگی را به همراه ریچارد پوسنر حقوقدان آغاز کرد.
بکر یکی از نخستین اقتصاددانانی بود که موضوعات مورد پژوهش در جامعه‌شناسی همچون تبعیض نژادی، جرم و جنایت، نظام خانوادگی و عادات منطقی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. او استدلال کرد که بسیاری از رفتارهای انسانی (از جمله آنهایی که اغلب ذیل رفتارهای خودمخرب یا غیرمنطقی قرار می‌گیرند) را می‌توان به عنوان رفتارهای منطقی و بسیار سودمند در نظر گرفت.
پژوهش‌های بکر نه تنها در اقتصاد بلکه در سایر رشته‌ها همچون جامعه‌شناسی و جمعیت‌شناسی نیز اثرگذار بوده است. مشهورترین اثر او، «سرمایه انسانی» است. بکر در حوزه‌های مختلف همچون ازدواج، خانواده، رفتارهای مجرمانه و تبعیض‌نژادی نیز مقالاتی را منتشر کرده است.
گری استنلی بکر در ماه می ۲۰۱۴ درگذشت.
- علی دانیال - روزنامه‌نگار
- شماره ۴۹۸ هفته نامه اطلاعات بورس