این موضوع باید هم عملی باشد و هم اجرایی شود. یعنی اگر بلندپروازانه باشد نه اجرایی میشود و نه حتی میتوان اقدام کرد اما اگر در حد امکانات و وضعیت موجود باشد، به نوعی فیزیبل و امکان پذیر است و باید مشاهده شود که مجری آن تا چه میزان تعهد پذیر است.
تاکنون هیچ دولتی هیچ گونه برنامهای را حتی اگر خود آن نوشته است، اجرایی نکرده است و صرفا خلاصه شده در پنج برنامه یکساله به نام بودجه، که بودجه نیز راه خود را رفته است و هیچ شخصی هم نگفته است که آیا اهدافی که برای ۵ ساله در نظر گرفتهایم محقق شده است یا خیر و تنها دنبال مواردی است که حالت بروکراتیک دارد فرضا چندین وزارتخانه ادغام شود و دولت مکلف است که این دستورالعمل را بدهد و یا دولت موظف است که این را ایجاد کند اما اینکه آیا به این اهداف مانند رشد اقتصادی، اشتغال، ثبات قیمت ها و توزیع درآمد و غیره رسیده است یا خیر مهم
و قابل توجه است.
در داخل برنامه هفتم بحث تولید برق، تولید گندم و غیره وجود دارد اما هیچ کدام از آنها عملی نشده است و حتی بعضا گفته میشود که ما از برنامه جلوتر هستیم اما در آخر دیده میشود که حتی عقب تر نیز بوده ایم و این مهم است که انجام شود و بستگی دارد به انصاف دولت که این موضوع را انجام دهد و دولت های بعدی نیز آن را ادامه دهند.
به طور مثال فرض کنیم که برنامه پنج ساله یکسال آن وارد دولت بعد میشود و باید دید این شدنی است یا خیر و فرض شود که این چهار سال نیز رئیسی باشد و به نوعی مجبور نیست که آن را پاسخگو باشد و فرضا گردن تحریمها، سو مدیریت و این موارد میندازند.
بنابراین، این برنامه نیز مانند تمامی برنامههای قبلی است که هیچ ایراد خاصی ندارد که فرضا بگوییم این مورد زیادی دیده شده است و یا این موضوع کم دیده است و فلان عدد قابل تحقق و برآورده شدن است یا خیر مانند برنامه تولید که دیده شده است و یا به قول وزیر اقتصاد فلان عدد نیاز است و به نوعی بودجه میخواهد تا این برنامه اجرایی شود و فرضا بانک توسعه اقتصادی میدهند این موارد بسیار خوب است اما امید میرود که اجرایی شود و مجری این قضیه این موضوع را پایش کند که از برنامه منحرف نشود وگرنه بهترین برنامه هم عملا به هیچ جایی نخواهد رسید.
در این راستا حتی میتوان گفت که کسی تاکنون گفته است که برنامه ششم محقق شده است یا خیر، جواب مشخص است خیر چرا که به جرات میتوان گفت که هیچکدام از برنامهها نه حتی اجرایی شده است و نه حتی به یکی از اهداف خود رسیده است.
دلیل آن هم عوامل متعددی است یا مدیران عوض شدهاند و یا حتی شخصی وجود ندارد که به برنامه نگاهی بیندازد و این اقتصاد را بسازد همانند ساختمانی که بدون نقشه ساخته میشود و هر بار یک تحریمی صورت بگیرد و یا موضوعی بالا پایین شود کل برنامه بهم بریزد و جهت آن عوض شود.
- آلبرت بغزیان - اقتصاددان
- شماره ۵۰۰ هفته نامه اطلاعات بورس