مجموعاً حدود ۱۰۰ میلیارد متر مکعب آب قابل برنامه‌ریزی سالانه داریم که اگر سهم محیط زیست و بخش‌های مختلف مصرف را در نظر بگیریم، با کمبود شدید منابع آب مواجه هستیم و چون برای تامین آب اضافه (به جز مورد آب شیرین کن) منبع فوری را برای کشور نداریم، باید به سمت استفاده چند باره از آب برویم و یکی از راه‌های استفاده چندباره از آب استفاده از پساب است.
در وضعیت فعلی در ۲۵۲ تصفیه خانه کشور یک میلیارد و ۶۴۰ میلیون متر مکعب پساب تولید می‌کنیم که ۱۰ تا ۱۰۰ درصد آنها کامل شده است یعنی بخش‌های زیادی از تصفیه‌خانه‌ها هنوز تکمیل نشده‌اند. به نظر می‌رسد در افق برنامه هفتم بتوانیم همه این تصفیه‌خانه‌ها را راه‌اندازی کنیم و به چهار میلیارد متر مکب پساب دست پیدا کنیم، با تولید فعلی پساب یعنی یک میلیارد و ۶۴۰ میلیون متر مکعب تنها ۷۰ میلیون متر مکعب در اختیار صنعت قرار داده می‌شود، در حالی که صنایع به آب پایدار نیاز دارند و منابع آبی که صنایع استفاده می‌کنند از طرفی به دلیل استفاده از آب شرب در بسیاری از مناطق باعث کمبود آب شرب شده و از طرفی این آب‌ها برای صنعت پایداری کاملی ندارند زیرا آب‌های سطحی وابسته به بارش‌های سالانه هستند که با توجه به تغییر اقلیم هرسال کمتر می‌شود آب‌های زیرزمینی هم در بسیاری از دشت‌ها بیلان منفی دارند. صنعت می‌داند که این آب‌های متعارف خیلی پایدار نیست و تمایل دارد به سمت پساب برود که یک آب پایدار به حساب می‌آید.
پساب هزینه‌بر است زیرا آبی است از فاضلاب‌ها جمع شده و به تصفیه خانه منتقل می‌شود و با توجه به آستانه و استانداردهای زیست محیطی و بهداشتی با کیفیت بالا تصفیه می‌شود. درنتیجه صنعت ترجیح می‌دهد از پسابی استفاده کند که استانداردها و پایداری‌های لازم را دارد، و این رویکرد باید خیلی قبل‌تر اتفاق می‌افتاد.
دولت و مجلس اراده خوبی در این زمینه دارند، نه تنها بخشنامه وزارتی داریم که در سال ۱۴۰۱ ابلاغ شده است تا بتوانیم پساب را در صنعت عرضه کنیم بلکه از طرفی در قانون بودجه ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ و همچنین در لایحه برنامه هفتم توسعه و احکام دائمی برنامه تماماً به این موضوع اشاره شده است زیرا جزو سیاست‌های اصولی نظام است. امیدواریم به واسطه این پشتوانه‌های حقوقی و استقبالی که صنعت انجام می‌دهد، بتوانیم پساب بیشتری عرضه کنیم. استفاده از ظرفیت بورس یک مکانیزم بسیار پیش برنده و مثبتی است زیرا وقتی ماده‌ای عرضه می‌شود که یک ماده بسیار محدود و با مشتری‌های فراوان است و عرضه کنند آن هم یک مجموعه یعنی شرکت‌های آب و فاضلاب هستند، برای اینکه به این فرآیند عرضه سرعت و شفافیت دهیم و به دور از هرگونه حاشیه و جانبداری، بهترین عرضه را داشته باشیم و متقاضیان بتوانند با آگاهی کامل انتخاب خود را انجام دهند از ظرفیت بورس استفاده کردیم.
سازمان بورس انرژی همکاری بسیار خوبی داشته و در سطح مقامات عالی، توافقات و تفاهمات صورت گرفته است، نشست‌های مشورتی و حتی آموزشی برای کارشناسان از طریق سازمان بورس انجام شده که کارشناسان فرآیندهای بورس را بیاموزند و در نهایت بتوانند بیانیه‌های عرضه تهیه و فرم‌های مربوطه را تکمیل کنند. از طرفی هم فرآیند ارائه تضامین و پذیرش آنها از طرف شرکت سپرده گذاری در حال پیگیری است. امیدواریم که بتوانیم تا انتهای تیرماه اولین عرضه پساب در بورس انرژی را داشته باشیم.
- مسعود باقرزاده کریمی - مدیر کل دفتر برنامه ریزی و بودجه شرکت آب و فاضلاب
- شماره ۵۰۰ هفته نامه اطلاعات بورس