قبل از صدور مجوز مجموعه‌هایی با مدل بحث‌های پاداش محور یا کمک‌های خیرانه فعالیت داشتند اما به صورت قانونی ازسال ۹۹ امکانی فراهم شد تا سکوها بتوانند با جمع‌آوری مستقیم منابع مالی از مردم و گروه‌های هدف آنها را به صورت مشارکتی در سود پروژه سهیم کنند.
در ایران به دلیل نبود ابزارهایی برای تامین مالی کسب و کارهای کوچک مجموعه‌هایی برای مشارکت در پروژه‌ها برای دریافت سود بهتر مهیا نبود اما پلت‌فرم کراد این فرصت را ایجاد کرد که هم گروه‌ها وارد پروژه‌های جذاب شوند وهم به دلیل حذف واسطه‌هایی چون نهادهای پولی و بانکی سریع‌تر و راحت‌تر بتوانند برای تامین مالی پروژه‌ها اقدام کنند.
در واقع ابزار کراد به دلیل اینکه افراد را در سود و زیان پروژه شریک می‌کند، راحت‌ترین و شرعی‌ترین رویکرد برای تامین مالی پروژه‌هاست. بسیاری از گروه‌های متقاضی تامین مالی برای جذابیت بیشتر طرح‌ها اصل سرمایه و بخشی از سود را تضمین می‌کنند اما درابزار کراد، افراد با خرید اوراق مشارکت و پولی که وارد پروژه می‌کنند، در سود و زیان آن سهیم می‌شوند. به بیانی دیگر، سکوها با ارزیابی درست طرح‌ها و ارائه گزارشات اعتبارسنجی و با درنظر گرفتن توان اجرایی تیم، ریسک‌های پروژه را مدیریت کرده تا در پایان دوره سرمایه‌گذاری برآورد سود پیش‌بینی شده و حتی بالاتر را برای سرمایه‌گذار محقق کنند. طبعا چنین اتفاقی یک بازی برد- برد است چرا که هم متقاضی ضمن ایجاد سود بالاتر، برند خود را برای جذب منابع بعدی و پروژه‌های دیگر قوی‌تر می‌کند وهم سرمایه‌گذار، از سرمایه نفع بهتری می‌برد وهم برندینگ سکو قوی‌تر می‌شود. طبیعتا هر چه اوراق پربازده‌تر باشد، ریسک پروژه نیز بالاتر می‌رود اما سکوها و پلت فرم‌ها با ارزیابی تخصصی و فنی خود علاوه بر کاهش ریسک، سود بالاتری را هم نصیب سرمایه‌گذار می‌کند. تقسیم ریسک بین گروه‌های مالی و گروه‌ها تاثیر دیگر کراد است. چرا که حتی ریسک یک درصدی بین همه تقسیم می‌شود که در بحث سرمایه‌گذاری پروژه‌ها اهمیت دارد. این اتفاق باعث می‌شود جریان سرمایه و ورود پول به پروژه‌ها بیشتر شود.
یکی دیگر از بحث‌های اثرگذار در کراد که به لحاظ اجتماعی جذاب است علاوه بر رشد و توسعه شرکت به دلیل مشارکت بیشتر در پروژه‌ها و موفقیت در اجرا، اثرات روحی و روانی بیشتری برای افراد دارد و به نوعی ضمن ایجاد اشتغال، از هدررفت منابع جلوگیری می‌کند. هم‌اکنون بسیاری از پروژه‌ها به دلیل رکود در سرمایه‌گذاری با مساله جذب منابع روبه رو هستند و همین موضوع باعث شکست پروژه در گذر زمان و هدررفت منابع می‌شود. کراد به دلیل تامین مالی راحت و کاهش بروکراسی‌ها، برای کارآفرینان جذاب است و باعث کارایی بیشتر آنها می‌شود ضمن‌اینکه هزینه‌های کاریابی را کاهش می‌دهد. ساختار کراد به گونه‌ای است که شفافیت و سرعت را برای تامین مالی پروژه ایجاد می‌کند و همین موضوع جذابیت آن را دوچندان کرده است.
سکوی تامین مالی جمعی هم‌آشنا نیز که ابزار جدیدی ازگروه خدمات بازار سرمایه آشناست، سال گذشته مجوز لازم را از فرابورس دریافت کرد واز ابتدای امسال فعالیت خود را به طور جدی آغاز کرد. این سکو به دلیل فعالیت در حوزه اکوسیستم بازارهای پولی ومالی از سال ۷۲ ودریافت مجوز در زمینه‌های مختلف، با تکمیل ابزار کراد سعی دارد علاوه بر تامین مالی راحت پروژه‌ها، سبد سرمایه‌گذاری را برای ورود به پروژه‌های پرسودتر فراهم کند. هفته جاری نیز اولین طرح این سکو درحوزه سلامت با پیش‌بینی سود ۴۰ درصدی کلید می‌خورد و به محض اینکه اولین پروژه در سکو قرار گرفت طرح‌های بعدی نیز در زمانبندی مشخص وارد می‌شوند.
هرچند کراد در فرهنگ ایران از سال‌ها قبل وجود داشته اما لازم است در مباحث اقتصادی نیز ورود کند تا مردم با اعتماد بیشتری سرمایه‌هایشان را دراختیارسکوها قرار دهند. از این رو، ضرورت دارد فرابورس با گسترش فرهنگسازی، منابع در دسترس مردم را با ارزیابی و مدیریت درست سکوها به سمت پروژه‌های مولد سوق دهد تا هم اقتصاد روی ریل واقعی خود قرار گیرد وهم منابع کمتری به سمت بازارهای غیر مولد حرکت کند.
- میثم دهقانی‌منش - مدیر سکوی تامین مالی جمعی هم‌آشنا
- شماره ۵۰۱ هفته نامه اطلاعات بورس