این محدودیت‌ها نه تنها میزان تولید، فروش و سودآوری شرکت‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده بلکه زنگ تعطیلی کارخانه‌ها را نیز یکی پس از دیگری به صدا در آورده است.
اما درمیان تمامی این اتفاقات و محدودیت‌هایی که هرسال بیشتر می‌شود امسال اما چاشنی تذکر هم به آن اضافه شده است؛ تذکراتی که شرکت‌ها را در سکوت مطلق خبری فرو برده است. تا پیش از این خیلی از شرکت‌ها توقف فعالیت‌ها ومحدودیت‌هایی که به واسطه قطعی برق برایشان رقم می‌خورد را در سامانه کدال افشا می‌کردند و سهامداران را در جریان آخرین جزییات اخبار قرار می‌دادند اما امسال خبری از اطلاعیه وافشای اطلاعات در سامانه کدال نیست.
پیگیری‌های خبرنگار ما از برخی منابع حاکی از آن است که شرکت‌ها با درخواست دولت کمی عقب کشیده‌اند و ظاهرا ترجیح داده‌اند تا اطلاع ثانوی به انتشار اخبار منفی نپردازند. از این رو به نظر می‌رسد امسال سامانه کدال خالی از هرگونه اخبار منفی باشد.
البته برخی از مدیران شرکت‌های سیمانی و فولادی عنوان می‌کنند؛ ممکن است برق کارخانه‌ها در زمان اورهال قطع شده باشد و قطعی برق قبل از آن اعلام شده باشد. برخی دیگر اما معتقدند که قطعی برق به صورت محدود در کدال اطلاع‌رسانی نمی‌شود.
ولی الله جعفری، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار اما نظر دیگری دارد. او، قطع‌نشدن برق کارخانه‌ها را دلیل احتمالی اعلام نکردن قطعی برق شرکت‌ها در سامانه کدال ذکر کرد و گفت: مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار مبنی بر اطلاع‌رسانی شرکت‌ها در صورت توقف فعالیت تغییری نداشته و همانند گذشته است. او اضافه کرد: براساس دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات، شرکت‌ها می‌بایست در صورت توقف فعالیت در سامانه کدال اطلاع‌رسانی کنند.
جعفری تاکید کرد: به نظر می‌رسد شرکت‌ها تا کنون قطعی برقی که منجر به توقف فعالیت آن‌ها شده باشد را نداشته‌اند که اطلاعات خود را افشا نکرده‌اند. این درحالی است که طبق مقررات شرکت‌ها در صورت توقف فعالیت موظفند سهامداران را مطلع کنند.
فخاس
از میان شرکت‌های بورسی، مجتمع فولاد خراسان با نماد فخاس از جمله شرکت‌هایی است که سال گذشته در سامانه کدال، توقف بخشی از فعالیت این شرکت را افشا کرد. براین اساس؛ این شرکت ابتدای خرداد سال گذشته از توقف بخشی از فعالیت ناحیه فولاد سازی و کاهش تولید شمش در خرداد ماه و سه ماهه دوم سال ۱۴۰۱ بدلیل احتمال اعمال محدودیت مصرف برق در پیک مصرف برق خبر داد و عنوان کرد: برآورد تاریخ شروع مجدد فعالیت مشخص نیست. امسال اما اطلاعاتی در سامانه کدال ثبت نشده است.
سفانو
سیمان فارس نو با نماد سفانو شرکت دیگری است که سال گذشته در سامانه کدال شفاف سازی کرد. این شرکت ۲۴ خرداد ماه سال گذشته اعلام کرد؛ قطعی احتمالی برق صنایع در ماه‌های گرم سال آثار بر وضعیت مالی شرکت قابل پیش‌بینی نیست از این رو، محاسبه اثرات سود و زیان آن قابل تعیین نیست. اما از زمان انتشار این اطلاعیه تا کنون اطلاعات دیگری در این باره افشا نشده است.
فاهواز
اطلاعیه شرکت نورد و لوله اهواز با نماد فاهواز نیز در مورد توقف فعالیت مشترکان فولادی و نبود امکان راه‌اندازی تولید و کوره با ۱۰ درصد دیماند به دلیل قطع برق و شروع فعالیت کارخانه بعد از پیگیری‌های لازم نیز مربوط به سال ۱۴۰۰ است و بعد از آن اطلاعات جدید دیگری دراین باره در سامانه کدال منتشر نشده است.
قطعی برق چه به روز صنایع می‌آورد؟
در کنار افشا نشدن اطلاعات شرکت‌ها در سامانه کدال، سئوال قابل طرح این است که قطعی برق چه تاثیری بر میزان تولید، فروش و سودآوری شرکت‌ها گذاشته است؟
علی اکبر الوندیان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان با بیان‌اینکه امسال محدودیت برق از نیمه دوم خرداد ماه شروع شده و تا نیمه دوم شهریور ماه ادامه می‌یابد، گفت: اوج محدودیت برق در نیمه دوم تیر و نیمه اول مرداد است که به عنوان دوره شدت مصرف شهری نامیده می‌شود.
او با تاکید براینکه در بخش گاز و برق اولویت با مصارف خانگی است، گفت: زمانی که مصارف خانگی افزایش می‌یابد، سهم صنعت از مصرف گاز و برق کاهش می‌یابد و هر چقدر میزان گرما در تابستان و میزان سرما در زمستان بیشتر باشد با محدودیت بیشتری در مصرف گاز و برق روبه‌رو خواهیم بود که این موضوع به نوبه خود تاثیر بسزایی در بخش تولید دارد.
الوندیان با اشاره به تاثیر قطعی برق بر روند تولید سیمان در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ گفت: در ماه‌های فروردین، اردیبهشت ومهر سال ۱۴۰۱ که محدودیتی دربخش انرژی صورت نگرفته بود، میزان تولید کلینکر حدود ۷ میلیون تن و در ماه‌های تیر و مرداد که شرایط بهتری حاکم بوده است، میزان تولید به ۵ میلیون تن و در سال ۱۴۰۰ به ۴ میلیون تن رسید. به‌بیانی دیگر، درسال ۱۴۰۰ تولید کلینکر حدود ۳ میلیون تن و در سال ۱۴۰۱ حدود ۲ میلیون تن کاهش یافته است. او با بیان‌اینکه مدیریت محدودیت برق در سال ۱۴۰۱ بهتر از سال ۱۴۰۰ بوده است، اضافه کرد: در سال جاری اما محدودیت برق از ۲۰ خرداد ماه آغاز شده است و براساس اعلام شرکت توانیر میزان برق مصرفی که دراختیار صنایع گذاشته شده است، نسبت به سال گذشته ۱۰ درصد افزایش یافته است اما در مجموع این صنعت کمتر از ظرفیت اسمی سوخت وبرق دریافت می‌کند.
به گفته الوندیان، میزان برق تخصیصی در سال جاری به صنعت سیمان در ساعات غیرپیک ۶۵۰ مگاوات و در ساعات پیک ۵۲۰ مگاوات است که براساس اعلام شرکت توانیر با افزایش ده درصدی، میزان برق تخصیصی به این صنعت به حدود ۷۰۰ مگاوات می‌رسد.
دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان با اشاره به اینکه ظرفیت تولید در صنعت سیمان حدود ۸۸ میلیون تن است در حالی که مصرف داخلی کشور در دو سال گذشته حدود ۶۰ میلیون تن بوده است، گفت: مازاد ظرفیت سیمان، کلینکر تولید می‌شود که علاوه بر ذخیره‌سازی، مزیت صادراتی هم دارد.
او اضافه کرد: در سال گذشته که محدودیتی دربخش انرژی وجود نداشت، تولید کلینکر ۷ میلیون تن بوده است این بدان معنا است که صنعت سیمان قابلیت تولید سالیانه ۸۷ میلیون تن کلینکر را دارد این در حالی است که سال گذشته میزان تولید کلینکر به ۷۲ میلیون تن رسید. براین اساس، میزان تولید سیمان درسال گذشته نسبت به ظرفیت اسمی حدود ۱۵ میلیون تن کاهش یافت. در حالی که این میزان تولید می‌توانست نزدیک به ۴۵۰ میلیون دلار برای کشور ارزآوری داشته باشد. او سهامداران را متضرران اصلی کاهش تولید سیمان ذکر کرد و توضیح داد: از محل محدودیت انرژی اعم از گاز و برق نه تنها تولید که میزان سودآوری آن نیز کاهش می‌یابد و دراین میان سهامداران متضرر خواهند شود.
الوندیان با اشاره به اینکه قطعی برق تاثیر نامطلوبی بر صنعت سیمان داشته است، گفت: کارخانه‌هایی چون سیمان آبیک که در نزدیکی کلانشهرها واقع شده‌اند در شرایط سخت‌تری قرار دارند به گونه‌ای که هم‌اکنون کوره‌های آن متوقف است.
کاهش ۱۵ درصدی تولید فولاد
احمد دنیا نور، عضو هیات رئیسه انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با بیان‌اینکه برق برای صنایع فولادی جنبه حیاتی دارد، گفت: قطع برق یکی از اتفاقات ناگواری است که می‌تواند برای واحدهای فولادی رخ دهد.
او با اشاره به اینکه عمده واحدهای فولادی از برق بیش از سایر انرژی‌ها بهره می‌برند، اضافه کرد: صنعت فولاد از سه بخش احیا، ذوب و فولاد سازی و نورد تشکیل شده است. دربخش ذوب و فولاد سازی، برق تنها خوراک واحدهاست بنابراین با قطع برق، نه تنها میزان برق اختصاصی کاهش می‌یابد و کوره‌ها و واحد ذوب خاموش می‌شود بلکه تعادل زنجیره بهم می‌ریزد. به بیانی دیگر؛ واحدهایی که آهن اسفنجی هم تولید می‌کنند با اینکه سوخت بیشتری مصرف می‌کنند، اما به دلیل قطعی برق و کاهش خریداران، محصول روی دستشان می‌ماند و با زیان سنگینی روبه‌رو می‌شوند. از طرف دیگر به دلیل اینکه واحدهای ذوب به دلیل قطعی برق خاموش شده‌اند مواد اولیه واحدهای نورد نیزکاهش و قیمت‌ها افزایش می‌یابد که حتی مقرون به صرفه هم نیست. بنابراین قطع برق نه تنها در مورد واحدهای فولادسازی و ذوب آهن موجب کاهش تولید و افزایش قیمت تمام شده و آنبالانسی گردش مالی می‌شود بلکه تاثیر شدیدی بر دو بخش مافوق و مادون این صنعت دارد. او با تاکید براینکه با کاهش مواد اولیه در بازار، در پائین دست زنجیره هم شمش کمیاب می‌شود و هم قیمت‌ها افزایش می‌یابد، گفت: دراین صورت فولاد نیز به دلیل افزایش قیمت تمام شده و هزینه‌های تولید بی‌دلیل گران می‌شود. دنیا نور، تعطیلی واحدهای کوچک و زیان واحدهای بزرگ را از دیگر تبعات قطعی برق برشمرد و توضیح داد: هم‌اکنون بسیاری از واحدهای تولیدی کوچک تعطیل شده‌اند و واحدهای بزرگ نیز به دلیل ناترازی بین هزینه‌های تولید و قیمت تمام شده با حجم سنگین زیان در صورت‌های مالی مواجه شده‌اند که تنها عواقب آن متوجه سهامداران بورسی می‌شود. او از کاهش ۱۵ درصدی تولید واحدهای فولادی در سال جاری خبرداد و تاکید کرد: هر چند امسال وزارت نیرو سعی کرده مدیریت بهتری را در حوزه برق اعمال کند اما شاخص‌ها نشان از کاهش ۱۵ درصدی تولید درمقایسه با سال گذشته دارد که این میزان عملا سود شرکت‌ها را کاهش می‌دهد. ضمن‌اینکه این اتفاق تاثیر قابل توجهی بر ترازنامه شرکت‌ها خواهد داشت.
دنیا نور، در مورد تاثیر قطعی برق بر میزان تولید و فروش و سودآوری شرکت‌ها تنها به این موضوع بسنده کرد که انجمن فولاد در حال تهیه گزارشی به صورت ماهانه است اما هنوز اطلاعاتی دراین باره استخراج نشده است. او این را هم اضافه کرد : در جلسه هیات مدیره که به تازگی برگزار شده است، به دبیرخانه تکلیف شده هر چه سریع‌تر گزارشی دراین باره استخراج شود اما هنوز داده‌های آماری آماده نشده است. البته ناگفته نماند که وضعیت صنعت فولاد سه ماهه تابستان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد اما برای اطلاع دقیق فعالان این صنف قرار است آمارها به صورت ماهانه تهیه شود.
کاهش سودآوری
بهروز زندی، مدیر عامل سابق سیمان ساوه نیز تعطیلی واحدهای تولیدی، کاهش فروش و افزایش هزینه‌های تولید را از تبعات قطعی برق واحدهای سیمانی برشمرد و گفت: در صورت قطعی برق میزان سودآوری شرکت‌ها نیز به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. او با بیان‌اینکه قطعی برق آسیب زیادی را متوجه کارخانجات سیمان خواهد کرد، گفت: قطعی برق نه تنها به نیروگاه‌ها که به دستگاه‌های کارخانجات سیمان و پتروشیمی‌ها نیز شوک جدی وارد می‌کند. این کارشناس صنعت سیمان با بیان‌اینکه به طور معمول قطعی برق به صورت محدود در کدال اطلاع رسانی نمی‌شود، توضیح داد: اما آمارهای ماهانه تولید حاکی از آن است که با قطعی برق، تولید به طور قابل توجهی کاهش یافته است.
زندی، افزایش هزینه‌های بهره‌برداری و هزینه‌های پرت مواد و آسیب به دستگاه‌های فولاد و سیمان را از تبعات دیگر قطعی برق برشمرد و تاکید کرد: در کشورهای اروپایی به دلیل اهمیت رشد اقتصاد ملی برق خانه‌ها و نه برق کارخانجات قطع می‌شود در حالی که درایران در وهله اول برق صنایع قطع می‌شود که این اتفاق نه تنها باعث زیان به تولید که باعث بهم ریختگی اقتصاد می‌شود. او توسعه و ایجاد نیروگاه‌ها و سرمایه‌گذاری را راه حل قطعی برق ذکر کرد و گفت: هم‌اکنون ده هزار مگاوات کمبود برق در کشور داریم که تنها با ایجاد وتوسعه نیروگاه‌ها برطرف می‌شود.
زندی با تاکید براینکه ساخت نیروگاه دو تا سه سال زمان می‌برد، اضافه کرد: تولید برق نیازمند سرمایه‌گذاری است. حتی می‌توان از هوای گرم خروجی کوره برق تولید کرد، اقدامی که در برخی کشورها از جمله چین انجام شده است البته تولید یک تا دو مگاوات برق از این راه نیازمند سرمایه گذاری ۴ تا ۵ میلیون دلاری است که در توان مالی کارخانجات نیست. با این تفاسیر باید دید امسال صنایع سیمانی و فولادی و دیگرصنایع چطور قرار است گلیم خود را از آب بیرون بکشند و در مقابل محدودیت‌ها و قطعی برق دوام بیاورند. آیا وزارت نیرو به وعده‌های خود برای تامین برق بیشتر به این واحدها عمل خواهد کرد یا این صنایع همچون سال‌های قبل بار بی‌برقی و کاهش تولید را به دوش خواهند کشید.
- ارمغان جوادنیا - روزنامه‌نگار
- شماره ۵۰۲ هفته نامه اطلاعات بورس