گرچه نوبل اقتصاد از نظر فنی در مجموعه جوایز نوبل قرار نمی‌گیرد، اما دریافت‌کنندگان این جایزه را «برنده نوبل اقتصاد» می‌نامند. امروزه این جایزه از سوی آکادمی سلطنتی علوم سوئد در استکهلم به برندگان اهدا می‌شود.
تاکنون ۵۴ جایزه نوبل اقتصاد به ۹۱ اقتصاددان از سراسر جهان تعلق گرفته است که اقتصاددانان آمریکایی با بیش از ۶۰ جایزه، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. در شماره‌های پیشین با تعدادی از برندگان نوبل اقتصاد آشنا شدید. در این شماره نیز به معرفی جیمز میرلیس (اقتصاددان بریتانیایی) و ویلیام ویکری (اقتصاددان کانادایی-آمریکایی) برندگان جایزه نوبل اقتصاد سال ۱۹۹۶ می‌پردازیم. آنها به دلیل مشارکت بنیادی در شرح و بسط تئوری اقتصادی مشوق‌ها بر پایه اطلاعات نامتقارن موفق به دریافت این جایزه شدند.
جیمز میرلیس
سر جیمز الکساندر میرلیس، اقتصاددان بریتانیایی در جولای ۱۹۳۶ به دنیا آمد. او یک سال پس از دریافت جایزه نوبل اقتصاد، موفق به دریافت نشان شوالیه (Knight) در روز تولد ملکه انگلستان شد.
میرلیس در یکی از مناطق روستایی اسکاتلند به دنیا آمد و پس از گذراندن دوره دبیرستان در «داگلاس اوارت» به دانشگاه ادینبورو رفت و در سال ۱۹۵۷ موفق به دریافت مدرک کارشناسی ارشد در رشته‌های ریاضیات و فلسفه طبیعی شد. او سپس به دانشگاه کمبریج رفت و در سال ۱۹۶۳ (به سن ۲۷ سالگی) مدرک دکترای خود را از این دانشگاه مشهور و معتبر دریافت کرد. تز دکترای او «برنامه‌ریزی بهینه برای اقتصاد پویا» نام داشت که تحت نظارت ریچارد استون (اقتصاددان مشهور بریتانیایی و برنده جایزه نوبل اقتصادی سال ۱۹۸۴) ارائه شد. در زمان حضور در دانشگاه کمبریج، میرلیس در مناظره‌های دانشجویی حضوری فعال داشت. کوئنتین اسکینر، تاریخ‌دان و یکی از هم‌دوره‌ای‌های میرلیس درباره او گفته بود: میرلیس به همراه آمارتیا سن (برنده جایزه نوبل اقتصادی سال ۱۹۹۸) از اعضای برجسته انجمن روشنفکران کمبریج بود. در فاصله بین سال‌های ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۶، میرلیس سه بار به عنوان استاد مدعو به موسسه فناوری ماساچوست (MIT) به تدریس پرداخت. او در سال ۱۹۸۶ در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی و در ۱۹۸۹ در دانشگاه ییل نیز استاد مهمان بود. میرلیس همچنین در سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۹۵ در دانشگاه آکسفورد و از ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۸ و ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۸ در دانشگاه کمبریج تدریس کرد. در زمان حضور در دانشگاه آکسفورد، میرلیس به انتشار مقالاتی درباره مدل‌های اقتصادی پرداخت که نهایتا بابت آنها موفق به دریافت جایزه نوبل اقتصادی شد. او یکی از اعضای شورای مشاوران اقتصادی اسکاتلند بود.
جیمز میرلیس در آگوست ۲۰۱۸ درگذشت.
ویلیام ویکری
ویلیام اسپنسر ویکری، اقتصاددان کانادایی-آمریکایی در ژوئن ۱۹۱۴ در بریتیش کلمبیای کانادا به دنیا آمد. او تنها متولد بریتیش کلمبیاست که موفق به دریافت جایزه نوبل اقتصاد شده است. ویکری سه روز پس از اعلام نامش به عنوان برنده جایزه نوبل اقتصادی درگذشت. او در حالی که عازم شرکت در کنفرانس سالانه انجمن «گئورگیست» بود، درگذشت. کلمنت لوول هریس، همکار ویکری در دپارتمان اقتصاد دانشگاه کلمبیا جایزه را از طرف او دریافت کرد.
ویکری در سال ۱۹۳۵ مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه ییل دریافت کرد. او سپس در سال‌های ۱۹۳۷ و ۱۹۴۸ به ترتیب مدرک کارشناسی ارشد و دکترای اقتصاد را از دانشگاه کلمبیا دریافت کرد. او نخستین کسی بود که با استفاده از ابزارهای تئوری بازی به تشریح دینامیک حراج‌ها (مزایده‌ها) پرداخت. قضیه «معادل درآمد» او هنوز هم بخش اصلی تئوری مدرن مزایده به شمار می‌رود و اصطلاح «مزایده ویکری» از نام او گرفته شده است. ویکری روی موضوع «قیمت‌گذاری تراکم» نیز کار کرده بود. این مفهومی است که می‌گوید: راه‌ها، جاده‌ها و دیگر خدمات عمومی باید به گونه‌ای قیمت‌گذاری شوند که کاربران از وجود تقاضا در زمان به اوج رسیدن استفاده از این خدمات و افزایش هزینه‌ها آگاه شوند. قیمت‌گذاری تراکم به کاربران سیگنال می‌دهد تا رفتار خود را اصلاح کنند. در اقتصاد عمومی، ویکری رویکرد قیمت‌گذاری هزینه نهایی هارولد هتلینگ را توسعه و نشان داد که چگونه کالاهای عمومی را باید بر اساس هزینه نهایی و هزینه‌های سرمایه‌ای که با مالیات بر ارزش زمین تامین می‌شود، تامین و عرضه کرد. او همچنین استدلال کرد که مالیات بر ارزش زمین هیچ اثر نامطلوبی ندارد و جایگزینی مالیات‌های موجود به این روش، بهره‌وری محلی (منطقه‌ای) را به حدی افزایش می‌دهد که قیمت زمین به جای کاهش با افزایش روبه‌رو شود. فلسفه اقتصادی ویکری تحت تاثیر آرای جان مینارد کینز و هنری جورج بود. او همچنین یکی از منتقدان سرسخت مکتب اقتصادی شیکاگو بود.
ویلیام ویکری در اکتبر ۱۹۹۶ درگذشت.
- علی دانیال - روزنامه‌نگار
- شماره ۵۰۲ هفته نامه اطلاعات بورس