اسماعیل درگاهی مدیرعامل‌این گروه درباره آن می‌گوید: سرمایه‌گذاری در حوزه استارتاپ‌ها و کسب و کارهای نوپا، از جمله اهدافی است که گروه مالی شهر دنبال می‌کند و بر اساس مفاد سند چشم انداز و برنامه‌های عملیاتی خود، عملیات شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری و امور اجرایی آن را از نیمه دوم سال گذشته آغاز کرده است.
دراین عرصه تمرکز گروه عمدتاً بر کسب و کارهای مرتبط با زنجیره ارزش گروه با رویکرد توسعه خدمات مالی و استفاده حداکثری از ابزارها و فناوری‌های نوین از جمله ابر داده‌ها و هوش مصنوعی است. وی همچنین اضافه می‌کند: هوش مصنوعی در صنعت خدمات مالی جایگاه بسیار مهمی دارد و تاثیر قابل توجهی بر روی‌این صنعت دارد.
* برنامه‌ای برای افزایش سرمایه در سال جاری یا آتی دارید؟
از لحاظ سرمایه جزو شرکت‌هایی هستیم که در بین نهادهای مالی هلدینگ و شرکت‌های مادر سرمایه مناسبی داریم و برای امسال و سال آینده برنامه‌ای جهت افزایش سرمایه نداریم. زیرا با توجه به ساختار سرمایه و ترکیب دارایی‌های گروه افزایش سرمایه در برهه کنونی چندان توجیح پذیر نخواهد بود. از طرفی در حال حاضر گروه مالی شهر ۳۳ هزار میلیارد ریال سرمایه ثبت شده دارد که متناسب با حجم فعالیت‌ها و بازده مورد انتظار سهامداران است. البته در خصوص شرکت‌های تابعه از جمله لیزینگ شهر بحث افزایش سرمایه در جریان است و برای سایر شرکت‌های تابعه ممکن است این مهم رخ دهد که کلیات آن به استراتژی و سیاست‌های بانک و گروه بر می‌گردد.
* گروه مالی شهر در سال ۱۴۰۱ با رشد قابل توجه درآمد عملیاتی و سود همراه شد. این شرایط را برای سال جاری و آتی پایدار می‌دانید؟
سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ سال خاصی بود زیرا سنگ بنای ورود به بورس را می‌گذاشتیم و بخشی از ظرفیت‌های عملیاتی و سودآوری شرکت‌های تابعه را آزاد کردیم. زمانی که به هیأت پذیرش بورس مستندات را ارائه می‌دهید عملا باید هم وضعیت مناسبی داشته باشید و هم دورنمای مناسبی از سودآوری و فعالیت‌های عملیاتی شرکت ترسیم کنید که البته باید واقع بینانه نیز باشد. جهت ارائه برنامه‌های عملیاتی واقعی به بورس تهران مسیر منطقی و مبتنی بر ظرفیت‌های گروه در حوزه سودآوری را برای سال‌های آتی هم دیده‌ایم و پیش‌بینی می‌کنیم برای سال آینده و پس از آن در حالت واقع بینانه رشدی بالاتر از تورم داشته باشیم. این رشد از دو منبع حاصل می‌شود یکی عملکرد پرتفوی بورسی شرکت است. (هرچند وضعیت بازار در مقطع فعلی مناسب نیست) اما با توجه به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بنیادی و رصد مستمر بازار و اتخاذ استراتژی‌های معاملاتی مختلف، به نظر می‌رسد که سودآوری خوبی از محل پرتفوی بورسی رقم خواهیم زد. بخش دیگر عملکرد و فعالیت اصلی گروه نیز معطوف به شرکت‌های تابعه است که ظرفیت بسیار مناسبی دارند و در حال حاضر می‌توانم به طی کردن مسیر پذیرش یک شرکت از شرکت‌های تابعه در فرابورس‌ایران اشاره کنیم. در نهایت می‌توان این گونه جمع بندی کرد که عملکرد و برنامه‌های گروه مالی شهر در دو حوزه سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه و مدیریت شرکت‌های تابعه، در مجموع موجبات دستیابی به سودهایی بیش از سنوات گذشته را فراهم کند.
* با توجه به شرایط شرکت، بنظر می‌رسد در پایان سال قادر است سودی بالغ بر ۳۴۰ ریال به ازای هر سهم محقق کند. آیا پیش‌بینی خود را برای سودآوری در سال جاری و آتی تغییر می‌دهید؟
شرکت‌ها به ویژه شرکت‌های بورسی در اندازه گروه مالی شهر، به دلیل میزان تاثیرگذاری و تعداد سرمایه‌گذاران خود، هنگام اعلام سود، خود را مقید می‌دانند که این کار محافظه کارانه باشد و از ارائه اطلاعات خوش‌بینانه و یا اطلاعات غلط به بازار خودداری می‌کنند. بنابراین اگر قرار بر تعدیل میزان عملکرد باشد این تعدیل مثبت به سمت بالا خواهد بود. عددی که ما برای سود دهی اعلام کردیم محافظه کارانه است و به نظر می‌رسد که بیش از ۳۴۰ ریالی که پیش‌بینی شده محقق شود.
* عمده درآمد عملیاتی در سال گذشته ناشی از فروش سهام شرکت‌های تابعه بوده، آیا در سال جاری نیزاین روند فروش تداوم دارد؟
درآمد شرکت اصلی در سال گذشته ۱۱،۷۷۰،۶۵۶ میلیون ریال بوده که ازاین مبلغ ۷،۱۸۹،۹۳۷ میلیون ریال آن مربوط به سود سهام شرکت‌های فرعی و وابسته بوده است. در سال جاری نیز با توجه به استراتژی‌های اتخاذ شده روند سودآوری شرکت‌های فرعی مطلوب خواهد بود. ضمناً برنامه عرضه سهام شرکت فرعی سرمایه‌گذاری شهرآتیه در دستور کار هیأت مدیره گروه قرار دارد و در حال حاضر مقدمات عرضه سهام این شرکت در بازار فرابورس در حال انجام است.
* برای عرضه سهام شرکت‌های تابعه چه برنامه‌ای دارید؟ چه شرکت‌هایی در سال جاری و آتی آماده عرضه خواهد شد؟
با عنایت به استراتژی گروه و سهامدار عمده در خصوص مولدسازی دارایی‌های بانک، عرضه عمومی سهام شرکت‌های تابعه در بازار سرمایه به فراخور زمان و شرایط در دستور کار شرکت قرار دارد. براین اساس برنامه پذیرش و عرضه سهام شرکت سرمایه‌گذاری شهرآتیه در بازار فرابورس‌ایران در جریان است. همچنین در خصوص شرکت تأمین سرمایه تمدن ضمن آمادگی‌این گروه مبنی بر عرضه عمومی سهام شرکت مزبور مذاکرات و رایزنی‌های لازم با سایر سهامداران آن شرکت جهت اجرای‌این مهم در دستور کار قرار دارد که در صورت حصول توافق با توجه به اقدامات و فعالیت‌های صورت گرفته در گذشته دراین خصوص از جمله تبدیل شخصیت حقوقی شرکت از سهامی خاص به سهامی عام، عرضه سهام در بازار بورس قابل تحقق خواهد بود. شرکت از شرایط نقدینگی خوبی برخوردار است و جریان نقدینگی در سال گذشته با رشد خوبی همراه بوده است.
* استراتژی مجموعه برای حفظ و افزایش جریان نقدینگی چیست؟
نکته حائز اهمیت جهت مشاهده کیفیت سود در شرکت‌های سرمایه‌گذاری و مادر هلدینگ جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی نیست زیرا دراین شرکت‌ها به دلیل ماهیت فعالیت، تمامی منابع حاصل از فعالیت‌های عملیاتی و غیرعملیاتی در طی سال صرف خرید سرمایه‌گذاری‌های جدید می‌شود.
* در گزارش عنوان شده است بدنبال سرمایه‌گذاری خلاق هستید، ممکن است بیشتر توضیح دهید؟
گروه مالی شهر به منظور اتخاذ هر گونه تصمیم سرمایه‌گذاری در حوزه پرتفوی بورسی از فرآیند مشخصی تبعیت می‌کند که مبتنی بر آیین نامه سرمایه‌گذاری شرکت است. بر همین اساس ورود و خروج از سرمایه‌گذاری‌ها مبتنی بر مطالعات و تحلیل‌های کارشناسی است که در آن برآوردی از وضعیت فعلی و پیش‌بینی متغیرهای کلان اقتصادی داخلی و خارجی و متغیرهای داخلی شرکت‌ها از جمله طرح‌های توسعه ارائه شده و به طور منظم به‌روزآوری می‌شود. سرمایه‌گذاری در حوزه استارتاپ‌ها و کسب و کارهای نوپا، از جمله اهدافی است که گروه مالی شهر دنبال می‌کند و بر اساس مفاد سند چشم انداز و برنامه‌های عملیاتی خود، عملیات شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری و امور اجرایی آن را از نیمه دوم سال گذشته آغاز کرده است. دراین عرصه تمرکز گروه عمدتاً بر کسب و کارهای مرتبط با زنجیره ارزش گروه با رویکرد توسعه خدمات مالی و استفاده حداکثری از ابزارها و فناوری‌های نوین از جمله ابر داده‌ها و هوش مصنوعی است. همچنین مشارکت راهبردی و استراتژیک با بازیگران و فعالان اکوسیستم استارتاپی کشور و منطقه جهت دستیابی به ارزش افزوده اقتصادی پایدار از دیگر اهداف استراتژیک گروه در حوزه سرمایه‌گذاری‌های خلاق است. منظور از سرمایه‌گذاری خلاق، حوزه‌هایی است که می‌توان نوآوری و فناوری را در راستای انجام سرمایه‌گذاری‌های با بازده مناسب با هم ترکیب کرد. بنابراین وقتی نوآوری مالی و فناوری مالی با هم ترکیب شود منجر به ارزش افزوده خوبی خواهد شد. گروه مالی شهر نیز به‌این حوزه علاقه مند است و یکی از کارهای انجام شده دراین حوزه، فعالیت در زمینه داده کاوی اطلاعات بازار سرمایه است که در آن داده‌ها از بازار دریافت، پردازش و تحلیل گردیده و تلفیق آن با دانش تحلیل‌گران و کارشناسان شرکت منجر به بهبود اتخاذ تصمیمات اقتصادی خواهد شد.
* برای افزایش خدمات در حوزه مالی چه برنامه‌های دارید و برای بازاریابی آن چه خواهید کرد؟
از آنجا که در عصر اینترنت و دسترسی همگانی به اطلاعات و پلتفرم‌ها زندگی می‌کنیم و به نوعی پلتفرم‌ها به عنوان عنصر غالب در همه عرصه‌های زندگی ظهور یافته، نهادهایی مثل بانک‌ها که طیف متنوعی از شرکت‌های فعال در حوزه‌های مختلف را دارا هستند می‌توانند زنجیره خدمات خود را کامل کرده و به سمت پلتفرم‌ها بروند به این مفهوم که می‌توانند همه‌این‌ها را تجمیع کنند تا افراد تمام خدمات را یکجا و با قیمت مناسب دریافت کنند.
دراین زمینه اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است، حجم نهادهایی که در کشور در حال ایجاد هستند نشان از رشد این صنعت دارد. خود بدنه تصمیم گیرنده سازمان بورس اوراق بهادار و وزارت اقتصاد هم به آن مقیدند و تعداد نهادها، سبدها و کارگزاری‌هایی که متولد می‌شوند نشان می‌دهد این اتفاق در حال رخ دادن است. بنابراین یکی از برنامه‌های جدی گروه جهت توسعه و افزایش سطح خدمات خود در حوزه مالی، سرمایه‌گذاری و ورود به عرصه فناوری‌های نوین مالی (فینتک) از جمله پلتفرم‌های ارائه دهنده خدمات برخط و هوشمند مالی و اقتصادی است.
* شرایط فعلی را برای صنعت خدمات مالی چگونه ارزیابی می‌کنید؟ به‌نظر شما مهمترین درآمد در حوزه خدمات مالی چیست؟
در حال حاضر توسعه نهادهای مالی، با وسعت نظر و اقتضای محیط کسب و کار کشور شتاب گرفته است. از طرفی آهنگ رشد بازار و اقتصاد با میزان رقابت و توسعه نهادهای مالی همخوانی ندارد. تأسیس و توسعه نهادهای مالی بزرگ همانند تأمین سرمایه‌ها نیاز به سرمایه بالایی داشته و از توان و بضاعت بخش خصوصی و عمده فعلان اقتصادی خارج است. همچنین میزان تقاضا برای تأسیس نهادهایی با سرمایه اولیه کمتر همانند سبدگردان، مشاور سرمایه‌گذاری و ... بالا است. لذا توسعه نهادهای مالی با توسعه بازار هماهنگ نیست و میزان رقابت در بخش‌هایی از صنعت بسیار بالا است که در آینده منجر به خروج برخی ازاین نهادها از بازار خواهد شد و ممکن است بر کیفیت خدمات مالی و کل اکوسیستم اثرگذار باشد.
* هوش مصنوعی در صنعت خدمات مالی چه جایگاهی دارد؛ برنامه بانک شهر برای استفاده بهینه از آن چیست؟
هوش مصنوعی در صنعت خدمات مالی جایگاه بسیار مهمی دارد و تاثیر قابل توجهی بر روی‌این صنعت دارد. در زیر به برخی از جایگاه‌های هوش مصنوعی در صنعت خدمات مالی اشاره می‌کنم:
۱. تجزیه و تحلیل داده‌ها: هوش مصنوعی قادر است به طور خودکار داده‌های بزرگ و پیچیده را تجزیه و تحلیل کند. این قابلیت به شرکت‌های مالی کمک می‌کند تا الگوها، روندها و فرصت‌های جدید را شناسایی کرده و تصمیمات بهتر و سرعت بالاتر درباره سرمایه‌گذاری، رفتار بازار و رقابت را اتخاذ کنند.
۲. پشتیبانی از تصمیم‌گیری: هوش مصنوعی قادر است با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده، به شبیه نظام‌های خبره کمک کند و در فرایند تصمیم گیری‌های مالی بهبود بخشد. این قابلیت به شرکت‌های مالی کمک می‌کند تا تصمیمات بهتر و دقیق‌تری درباره سرمایه‌گذاری، مدیریت ریسک و پیش‌بینی بازده داشته باشند.
۳. خدمات مالی هوشمند: هوش مصنوعی قادر است خدمات مالی هوشمند را ارائه دهد. این شامل خود پاسخگوئی به سؤالات مشتریان، پاسخگوئی به درخواست‌های خودکار، پخش خبرهای مالی، تحلیل نظرات و عقاید عمومی و غیره است. این قابلیت به شرکت‌های مالی کمک می‌کند تا بازار خود را گسترش داده و رضایت بالاتر مشتریان را فراهم کنند.
۴. جلوگیری از تقلب: هوش مصنوعی قادر است الگوریتم‌های پیچیده را برای تشخیص و جلوگیری از تقلب در صنعت خدمات مالی بکار بگیرد.
برنامه گروه مالی شهر قصد دارد از هوش مصنوعی در سیستم پردازش اطلاعات مالی در آینده استفاده کند و برخی از تحلیل‌های اقتصادی و ارائه خدمات توسط هوش مصنوعی انجام شود.
* ساختار بهینه‌سازی پرتفوی و تغییر در ترکیب سرمایه‌گذاری‌ها را چگونه طراحی کرده‌اید؟
پرتفوی شرکت‌های هلدینگ از دو بخش بورسی و غیربورسی تشکیل شده است و طبیعتاً شرکت‌های هلدینگ باید در هردو حوزه استراتژی مشخصی داشته باشند. به تبع تغییرات بازار پرتفوی بورسی شرکت مورد بازنگری و بهینه سازی قرار می‌گیرد. در رابطه با پرتفوی غیر بورسی هم برنامه مشخص و مدون تدوین شده است و جهت تقویت عملیات شرکت‌های تابعه، میزان شفافیت، سود دهی و نهایتاً عرضه سهام آنان در بازار بورس و فرابورس برنامه ریزی‌های لازم انجام شده است.
* چه زمانی سهام سرمایه‌گذاری شهر آتیه را عرضه می‌کنید؟
با عنایت به استراتژی گروه و سهامدار عمده در خصوص مولدسازی دارایی‌های بانک، عرضه عمومی سهام شرکت‌های تابعه در بازار سرمایه به فراخور زمان و شرایط در دستور کار شرکت قرار دارد. براین اساس برنامه پذیرش و عرضه سهام شرکت سرمایه‌گذاری شهرآتیه در یکی از بازارهای اصلی فرابورس در جریان است و انشاءالله تا پایان سال جاری محقق خواهد شد.
* بدهی شما به بانک شهر چقدر است؟
اساساً در شرکت‌های تابعه به ویژه بانک‌ها بین بالا دستی و پایین دستی مبادلات مالی زیاد است. امروز نزدیک به ۲ همت به بانک شهر به دلیل نقل وانتقالات شرکت و مالی بدهکار هستیم و برای آن برنامه تسویه هم داریم که در کدال خواهد آمد و طی سال‌های آینده به صورت اقساط (احتمالا ۵ سال) تسویه خواهیم کرد.
* برنامه فروش دارایی‌های مازاد را ادامه می‌دهید؟ در سال جاری چقدر سود ناشی از فروش دارایی‌های مازاد دارید؟
فروش دارایی مازاد در سطح خود بانک موضع مرتبط و مهمی است. در سطح گروه چندان موضوع فروش دارایی مازاد نداریم چون در شرکت‌ها این مساله سامان دهی شده است. در سطح شرکت‌های فرعی فروش اموال مازاد موضوعیت دارد و بخش عمده دارایی مازاد در شرکت سرمایه‌گذاری شهر آتیه متمرکز است و باقی شرکت‌ها و گروه مالی شهر دارایی مازاد به آن مفهوم ندارند چون بحث اصلی فعالیت پرتفوی بورسی است. بنابراین اگر فروش اموال مازاد داشته باشیم باید در شهر آتیه اتفاق بیفتد و در حال حاضر بحث اصلی دراین شرکت مولد سازی دارایی‌ها است زیرا فروش این اموال در حال حاضر منفعت خاصی حاصل نمی‌کند.
* برای خروج از شرکت‌های غیر ابزاری چه برنامه‌ای دارید؟
در سنوات گذشته شرکت‌هایی در پرتفوی غیر بورسی گروه داشتیم که فعالیت آنها مرتبط با حوزه فعالیت اصلی گروه نبود مانند شرکت توسعه نوآوری شهر که عملیات شهرنت‌ها را مدیریت می‌کرد و دو شرکت بازرگانی که چندان در استراتژی‌هایی که برای آینده تدوین کرده بودیم جایی نداشت و از آنها خارج شدیم. می‌توان گفت در حال حاضر پرتفوی کسب و کار غیر بورسی گروه مالی شهر به استثنا شرکت آب و برق کیش که آن هم ۱۰ درصدی است شرکت غیر ابزاری نداریم و باید بعضی شرکت‌ها را به زنجیره خدمات مالی اضافه کرده تا آن را تقویت کنیم. کسب و کارهای موجود در حال حاضر شامل تأمین سرمایه، لیزینگ، کارگزاری، سرمایه‌گذاری ساختمانی، حوزه توریستی و... است.
* اقدامی برای افزایش تعاملات بین المللی با شرکت‌های مرتبط کرده‌اید؟
برای تعاملات بین المللی از سال گذشته اقداماتی داشتیم. یکی ازاقدامات مهم عضویت در اتاق بازرگانی چند کشور از جمله سوئیس، چین و ترکیه است که به نظر می‌رسد اگر تحریم‌های ظالمانه برطرف شود جریان خدمات مالی و منابع ازاین کشورها به سمت‌ایران سرازیر خواهد شد. در حوزه جذب سرمایه هم طبیعتا باید دنبال همین کشورها باشیم که در حوزه مالی شاخص هستند.
* در حوزه کسب و کار چه راهبردهایی دارید؟
در حال حاضر به دنبال سرمایه‌گذاری در فینتک‌ها هستیم، در حوزه شراکت با نهادهای بزرگ کشور تا بتوانیم زمینه سرمایه‌گذاری جدید را احصا کنیم، با صندوق‌های نوآوری و شکوفایی مطرح کشور تعامل داریم.
* در زمینه توسعه ابزارهای جدید مالی و تأمین مالی استراتژی شرکت چیست؟
اولین شرکتی بودیم که ابزار مرابحه سهام را در بازار عملیاتی و به مبلغ ۳ هزار میلیارد ریال منتشر کردیم و این مسیری بود که برای سایر ارگان‌ها و نهادهای مالی بازار باز شد. در حوزه طراحی ابزارهای جدید هم با سازمان بورس و اوراق بهادار در حال همکاری هستیم. یکی از ابزارهایی که به نظر می‌رسد در آینده می‌تواند در حوزه کلانشهرها و اقتصاد شهری موثر باشد اوراق منفعت است. بر مبنای جریانات نقدی که شهرداری‌ها در قالب مالیات بر ارزش افزوده از دولت و یا در قالب صدور پروانه از مودیان دریافت می‌کنند، طراحی اوراقی مبتنی بر جریانات نقدی مزبور را دنبال می‌کنیم. بخش عمده نوآوری مالی و خلاقیت مالی یا طراحی ابزارهای مالی اگر قرار است در حوزه اقتصاد شهری اتفاق بیفتد متولی آن باید گروه مالی شهر به دلیل ظرفیتی که دارد باشد. در حال حاضر در صندوق املاک و مستقلات شهرداری‌ها و زمین و ساختمان در حال فعالیت هستیم. همچنین در حال حاضر امکان تأسیس یک شرکت سهامی عام پروژه ساخت و ساز بزرگ را در کشور پیش می‌بریم.
- محمدرضا شاهوردیلو - خبرنگار
- شماره ۵۰۵ هفته نامه اطلاعات بورس