چند سالی است که با پایین آمدن جذابیت سپرده‌گذاری نزد بانک‌ها از یک سو و ریزش‌های پیاپی بازار سرمایه از سوی دیگر، استقبال از صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت (Fixed Income) افزایش یافته است. منابع مالی حاصل از فروش واحدهای این صندوق‌ها، عمدتاً به خرید اوراق بهادار بدون ریسک یا کم ریسک مثل اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق خزانه و… اختصاص مییابند و به دلیل بازدهی بالاتر نسبت به سپرده‌های بانکی و امنیت سرمایه‌گذاری گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاران کم ریسک محسوب می‌شوند.
موضوعی که این روزها به دلیل شرایط بی‌رونق بازار سرمایه و استقبال سرمایه‌گذاران از صندوق‌های فیکس اینکام مطرح می‌شود، القای این ذهنیت است که این صندوق‌ها با پرداخت سودهای جبرانی یا ترجیحی موجب بی‌انضباطی در بازارهای پولی و مالی شده‌اند و نرخ های ترجیحی آن‌ها بیشتر از آن مقداری است که به صورت مستقیم پرداخت می‌شود و این موضوع به شکلی دورزدن برخی مقررات و دستورالعمل‌ها ذکر می‌شود. واقعیت آن است که صندوق‌های فیکس اینکام تنها تحت تاثیر شرایط موجود و پرابهام بازار پول و سرمایه فعالیت می‌کنند و خود به تنهایی نرخ گذار نیستند.
همچنین این موضوع که صندوق‌ها در گذشته و پیش از دستورالعمل ابلاغی سازمان بورس، حدنصاب ها را رعایت نمی‌کرده اند نیز تا اندازه‌ای اغراق آمیز است. چرا که در آن روزها به دلیل مساعد نبودن شرایط بازار سهام، بسیاری از صندوق‌های فیکس اینکام به دلیل اینکه بتوانند ریسک خود را کاهش دهند، اقدام به خرید گواهی‌های کالایی و ورود به اختیار معامله سهام کرده‌اند و این سرمایه‌گذاری در گواهی‌های کالایی و... سرمایه‌گذاری در سهام محسوب می‌شود.
آنچه تحت عنوان پرداخت سود جبرانی توسط این صندوق ها مطرح می شود، استفاده از ذخایر این صندوق هاست که به گذشته و زمانی که بازار سهام روند صعودی داشته است بر می‌گردد. در واقع مدیران صندوق‌ها با هدف استفاده از این ذخایر در زمان ریزش بازار در آن مقطع اقدام به ذخیره گیری کرده بودند و این عمل اقدامی به جهت مدیریت ریسک بوده است.
به نظر می‌رسد در خصوص ورود نقدینگی به صندوق‌های درآمد ثابت در مقطع فعلی و با توجه به شرایط خاص بازار سیاستگذار باید از ظرفیت های این نوع صندوق‌ها با توجه به ماهیت و استقبال سرمایه‌گذاران به خصوص سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز استفاده کند. در واقع این نوع از صندوق‌ها حلقه واسطه سیاستگذاری پولی و مالی می‌تواند باشد و با ارتباط تنگاتنگ بانک مرکزی و سازمان بورس، ریل‌گذاری درست پولی و مالی کشور در تلاطم‌های اقتصادی ایجاد کند که تا به امروز هم به دلیل ناهماهنگی و گاه تضاد منافع این اتفاق رخ نداده است. در حال حاضر هم توجه سرمایه‌گذاران به صندوق‌های درآمدثابت به جای بازارهای موازی چون بانک ها، بازار ارز، سکه و طلا و مسکن را باید به فال نیک گرفت که قطعا با حرکت و رشد بازار سهام می‌تواند محرکی بزرگ برای تداوم رشد بازار در ماه‌های آینده باشد.
- بابک اسماعیلی - استاد دانشگاه و فعال بازار سرمایه
- شماره ۵۰۶ هفته نامه اطلاعات بورس