در دوران همه‌گیری کرونا و در تاریخ ۲۰ آپریل ۲۰۲۰ (روز مبنای تسویه)، نفت دنیا را شگفت‌زده کرد. قرارداد آتی WTI در طی ۲۰ دقیقه ۴۰ دلار سقوط کرد و به قیمت منفی ۳۸ دلار رسید. این بدان معناست که فروشنده به ازای فروش نفت باید ۳۸ دلار به خریدار پرداخت کند! به جز بازار نفت، محصولات و ابزارهای مالی دیگری بودند که ارزش آنها متاثر از قیمت WTI میلیاردها دلار کاهش یافت.
همه‌گیری کرونا و قرنطینه کشورها، تقاضای نفت را به شدت کاهش داد و از طرف دیگر انبارهای ذخیره‌سازی در حال لبریز شدن بودند، قیمت‌ها منفی شده بود و سرمایه‌گذاران ناآشنا و صندوق‌های چینی به ترتیب در حال ورود به بازار و فروش قرارداد با سررسید نزدیکتر و خرید قرارداد با سررسید دورتر برای غلتاندن قرارداد بودند، اما داستان چه بود؟ آیا فقط این پارامترها قیمت را منفی کردند؟ با توجه به بررسی‌های نظارتی داده‌های معاملاتی در ۲۰ آپریل توسط ناظران بورس کالای نیویورک مشخص شد هیچکدام از بانک‌ها و شرکت‌های غول‌پیکر در این فرآیند دست نداشتند و ماجرای دیگری توسط کارمندان صندوق Vega واقع در انگلستان رخ داده بود.
درواقع این صندوق در روز تسویه قرارداد ماه می (۲۰ آپریل) در حال برنامه‌ریزی برای کسب سود از طریق TAS بود. فرآیند کسب سود آنها به‌گونه‌ای بود که موجب قیمت منفی در بازار شد. فرض کنید WTI در ابتدای روز ۱۰ دلار است و پیش‌بینی می‌شود که در آخر روز به ۵ دلار برسد، بنابراین صندوق اقدام به استفاده از روش معامله به قیمت تسویه روزانه کرد و به عنوان مثال برای ۵۰ هزار بشکه موقعیت خرید گرفت. سپس تلاش کرد تا قیمت تسویه را در طی روز کاهش داده و موقعیت فروش ۱۰ هزار بشکه‌ای به ترتیب با قیمت-های ۱۰، ۹، ۸، ۷ و ۶ دلار اتخاذ کرد. به این ترتیب فشار فروش ایجاد و قیمت تسویه معادل ۵ دلار تعیین شد. صندوق Vega از این روش استفاده و سودی معادل ۶۶۰ میلیون دلار کسب کرد.
- حمیدرضا پورابراهیم - رئیس اداره نظارت بر بازار بورس انرژی ایران
- شماره ۵۰۷ هفته نامه اطلاعات بورس